فاطمه مشهدی‌رستم، نویسنده و منتقد ادبی نیز در این نشست به نکات بارز این مجموعه اشاره کرد و گفت: آموزش روابط صلح‌آمیز و آشتی‌جویانه در زندگی از نکاتی است که در این مجموعه دیده می‌شود و می‌بینیم که خاله سوسکه و آقا موشه گاهی از دست هم ناراحت می‌شوند، اما به آشتی ختم می‌شود و همه این‌ها به نوعی نشان‌دهنده عدم شناخت افراد نسبت به نقاط ضعف و قوت یکدیگر است که در این مجموعه به خوبی و سادگی توضیح داده شده و برای کودک آموزنده است.
قصه‌های این مجموعه اعتماد به‌نفس و مثبت‌اندیشی را در کودکان تقویت می‌کنند
این نویسنده و منتقد ادبی ادامه داد: مساله بعدی که در این مجموعه به کودک آموزش داده می‌شود این است که در مواجهه با مشکلات مختلف، اعتماد به‌نفس داشته باشد و به مشکلاتش فکر کند و برایشان راه‌حل بیابد. همچنین مثبت‌اندیشی نکته دیگر نهفته در این قصه‌هاست. اینکه کودک از مسائل منفی دوری کند و نکات مثبت را ببیند، بهتر فکر کند و در راه رفع مشکلاتش از آن‌ها استفاده کند، مثبت‌اندیشی و انتقال روحیه مثبت سبب می‌شود بهتر فکر کرده و ارتباطاتمان را بهتر کنیم و انسان موفق‌تری باشیم.
به گفته مشهدی‌رستم، تعیین هویت مشخص در داستان این مجموعه به خوبی انجام گرفته و اگر کودک ما اطلاعی از قصه قدیم خاله سوسکه نداشته باشد و این داستان را به‌صورت مستقل بخواند به راحتی می‌تواند با شخصیت‌های داستان ارتباط برقرار کند، زیرا شخصیت‌ها هویت جداگانه و مشخصی دارند.
وی وجود همدلی‌ها، محبت و توجهات را از مواردی عنوان کرد که موجب بقا و دوام زندگی می‌شود و برای بزرگ کردن و آموزش دادن بچه‌ها اهمیت دارد و افزود: مخاطب با مطالعه این مجموعه متوجه می‌شود که وقتی شخصی را انتخاب می‌کند باید نسبت به او شناخت داشته باشد و با آگاهی انتخاب کند، چون بعد از انتخاب باید او را بپذیرد نه اینکه بخواهد او را تغییر دهد و تفکرات خاص خودش را بر او تحمیل کند. همینطور انتقال مفاهیم لازم برای حفظ روابط دوستی مانند محبت اهمیت زیادی دارد.
مشهدی رستم عنوان کرد: در این مجموعه نویسنده سعی دارد برای کودکان نوعی فرهنگسازی انجام دهد و اعمال مثبت مهرآموز را به او بیاموزد. همچینن در این مجموعه برخی از اصطلاحات علی‌رغم ظاهر غلط‌اندازشان به خوبی جای گرفته‌اند، مانند اصطلاح «موش‌مردگی» که ما غالبا برای اعمال منفی در زندگی و روابطمان استفاده می‌کنیم، اما در این کتاب از نظر مفهومی جنبه مثبت آن بیان شده و اگر در قصه‌های ما این‌گونه آموزش‌ها اتفاق بیافتد، بسیار خوب است. به‌نظر من این قصه‌ها در ردیف قصه‌های سرگرم‌کننده است که جنبه آموزشی هم دارد و در ذهن بچه تولید سوال می‌کند.
این نویسنده قصه سوم را از شاخص‌ترین قصه‌های این مجموعه دانست و گفت: در این قصه ماجرای باریدن باران و تهیه قارچ بیان می‌شود و غایت گذشت، همدلی، محبت و ایثار را نشان می‌دهد و به بچه یاد می‌دهد به جای بحث و جدل و قضاوت ناآگاهانه، بدون اطلاع از اصل ماجرا به ریشه قضیه و چراها و راهکارها فکر کند و روحیه گذشت را در خود تقویت کند و بچه را به چالشی جدی می‌کشاند، برای فکر کردن و استخراج نکات مهم و پرمحتوا از دل داستان.
آموزش اهمیت همکاری و فداکاری در زندگی به مخاطبان
حسین فتاحی نیز در این نشست با بیان اینکه نویسنده برای تولید اثری در حوزه ادبیات کهن می‌تواند همان روال را ادامه دهد یا رویکرد جدیدی داشته باشد، اظهار کرد: خانم طاقدیس سعی کرده در این مجموعه رویکرد و نگاه تازه‌ای ارائه دهد؛ با نگاهی اجمالی به این مجموعه شش جلدی به نکاتی می‌رسیم. در جلد نخست وقتی سوسکی و موشی ازدواج می‌کنند، موشی از سوسکه می‌خواهد پریدن را کنار بگذارد و مساله‌ای امروزی را به تصویر می‌کشد که در جامعه ما دیده می‌شود و برخی آقایون از همسرانشان می‌خواهند علی‌رغم تحصیلاتی که دارند از انجام فعالیت‌های اجتماعی بپرهیزند. این جلد از مجموعه جنبه آموزشی دارد.
این نویسنده و منتقد ادبیات کودک ادامه داد: در جلد دوم هم مساله تهیه خانه مطرح می‌شود، البته خانه‌ای با شرایط خاص. در اینجا دو مساله مطرح می شود؛ نخست اینکه یک زوج در ابتدا نیاز به خانه دارند که معمولا در جامعه امروزی باید مطابق میل زن باشد، دوم اینکه باید با زبان خوش و اندیشیدن به هدفشان برسند نه با زور بازو. در جلد سوم نیز به موضوع امرار معاش و وظیفه نان‌آوری مردان اشاره و بیان می‌شود که دو همسر باید نسبت به‌هم ازخود گذشتگی و فداکاری داشته باشند و زندگی بدون همکاری انجام‌پذیر نیست و وقتی از سن کودکی این مساله برای کودک مطرح شود در ذهنش نهادینه می‌شود و به یک باور تبدیل می‌شود که در راستای اهداف اولیه این کتاب است.
وی در توضیح سایر جلدهای این مجموعه گفت: در جلد چهارم موشی به دنبال غذا می‌رود و به تله می‌افتد و خاله سوسکه برای نجاتش می‌رود. موضوع این کتاب در راستای آموزش همکاری در زندگی است، اما در پایان کتاب وقتی سوسکه برای رهایی موشه از گربه کمک می‌گیرد و برای نجات زندگی موشه به گربه کلک می‌زند، کار صحیحی نیست و به‌نظر من بهتر بود، این مساله کلک زدن و زرنگی بیان نمی‌شد. در جلد پنجم نیز موشی و سوسکی به خاطر سرمای هوا و کمبود غذا تصمیم می‌گیرند در خانه انسان‌ها زندگی کنند. به همین خاطر با خطرات زیادی مواجه می‌شوند، اما بچه‌های خانواده با دیدن آن‌ها به یاد قصه‌ای می‌افتند که در کودکی شنیده‌اند و با آن‌ها کاری ندارند. در جلد ششم هم بچه آن‌ها به دنیا می‌آید و نشان می‌دهد که وقتی بچه‌ای به دنیا می‌آید، ترکیبی از پدر و مادرش است.
به گفته فتاحی، در این مجموعه کار خوبی انجام شده، اما بهتر بود ناشر، ابتدا قصه اصلی خاله سوسکه و آقا موشه را منتشر می‌کرد و مخاطب با قصه اصلی هم آشنا می‌شد، زیرا در قصه اصلی مسائل کلی مطرح شده و در اینجا جزئی‌پردازی شده است.
موضوعات مطرح شده در این مجموعه قابل تعمیم به کل جامعه است
سوسن طاقدیس، نویسنده مجموعه «ماجراهای خاله سوسکه و آقا موشه» در این نشست به ارائه توضیحاتی درباره این مجموعه پرداخت و عنوان کرد: من این کتاب را 30 سال پیش نوشتم و خوشحالم که با گذشت این مدت طولانی هنوز مورد توجه و استقبال مخاطبان است. ای کاش این جلسات نقد و بررسی 10 یا 20 سال پیش برگزار می‌شد و من می‌توانستم از نظر همکارانم در بهبود کیفیت اثر استفاده بیشتری کنم.
این نویسنده ادامه داد: من از کودکی با قصه خاله سوسکه بزرگ شدم و در بچگی بارها تئاتر شهر قصه را می‌دیدم و برایم جذاب بود و بر آن شدم که این قصه را با رویکردی جدید و خلاقانه بازآفرینی کنم. به‌نظر من ظرفیت‌های زیادی در این قصه وجود دارد و موضوعات مختلفی که در آن بیان می‌شود، می‌تواند به خیلی مسائل و مشکلات موجود در جامعه تعمیم پیدا کند و به بچه بگوید چیزی که در توانش است باید ارائه دهد، حتی اگر دیگران با او مخالفت کنند. بیان موضوع ازدواج در این کتاب فقط یک مثال است که می‌تواند به کارها و رفتارهای مختلف ما در جامعه مانند رابطه پدر و مادر با فرزند و رابطه معلم و دانش‌آموز تعمیم یابد.
طاقدیس افزود: مثلا دنیای ما تشکیل شده از موجودات ضعیف‌تر و قوی‌تر و در یکی از موضوعاتی که در این قصه‌ها بیان می‌شود از حق زن به‌عنوان موجود ضعیف شده در جامعه دفاع می‌شود و خاله سوسکه همانطور که می‌تواند نماد تمام زن‌های ضعیف شده جامعه ما باشد، می‌تواند نماد همه ضعف‌های جوامع حیوانی و محیط زیست نیز بوده و مدافع آن‌ها باشد. در زندگی هرکدام از ما ممکن است پیش آمده باشد که هدفی داشته‌ایم اما طبق اصول و قواعد جامعه نگذاشته‌اند به آن هدف برسیم. حتی می‌بینیم زنی که هدفش خانه‌داری و بچه‌داری با دانشی که خودش پیدا کرده، در فضایی قرار می‌گیرد که نمی‌تواند یافته‌های خودش را برای بچه‌هایش بیان کند، چون تحت سلطه است.
توجه به پیشینه داستان در تصویرگری کتاب اهمیت دارد
سمیه علیپور، تصویرگر «ماجراهای خاله سوسکه و آقا موشه» نیز در این نشست اظهار کرد: کسی که کار هنری انجام می‌دهد، به سراغ پیشینه کتاب می‌رود. من قبل از انجام تصویرگری این مجموعه، دو یا سه ماه درباره خاستگاه داستان خاله سوسکه اصلی تحقیق کردم و به دوران قاجاریه رسیدم. بر همین اساس در طراحی شخصیت خاله سوسکه، یک دختر قاجاری را به تصویر کشیدم و سعی کردم با ذهنیتی که در جامعه ما نسبت به سوسک وجود دارد و علاقه‌ای به این موجود وجود ندارد، تصویر سوسکی دوست‌داشتنی را بکشم و سعی کردم همسانی بین تصویر سوسک و موش برای ایجاد جذابیت برقرار کنم تا بچه با دیدن تصاویر از کتاب زده نشود.
نثر طاقدیس بسیار ساده، روان و مورد توجه بچه‌هاست
حمیدرضا سیدناصری، مدیر انتشارات ذکر نیز در سخنانی کوتاه به نیاز مخاطبان جامعه امروز اشاره کرد و گفت: براساس نیازسنجی‌هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که بچه‌ها از داستان‌های ادبیات کهن استقبال خوبی می‌کنند. حتی با وجود آثار ترجمه‌ای خوب، رغبت بیشتری به داستان‌های تالیفی دارند. براساس این نیازسنجی‌ها متوجه شدیم که در حوزه کودک، گرایش بیشتری به آثار بازآفرینی و در حوزه نوجوان گرایش بیشتری به آثار بازنویسی وجود دارد.
این نویسنده و مترجم درباره «ماجراهای خاله سوسکه و آقا موشه» بیان کرد: در این مجموعه کاراکتر خاله سوسکه و آقا موشه از قبل در ذهن مردم وجود دارند و ویژگی قلم سوسن طاقدیس هم این است که نثرش بسیار ساده، روان، کودکانه و مورد توجه بچه‌هاست و این مساله سبب شده با وجود اینکه 30 سال از زمان نگارش آن گذشته، بدون آن‌که نیازی به ویرایش جدی داشته باشد، منتشر شده و مورد استقبال قرار گرفته که نشان‌دهنده قلم قوی این نویسنده است.
به گفته سیدناصری مجموعه «ماجراهای خاله سوسکه و آقا موشه» در فهرست لاکپشت پرنده ارائه شده، همچنین به‌عنوان کتاب مرتبط با کتاب‌های درسی از سوی آموزش و پرورش معرفی شده است.
نظر شما