به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مسعود کوثری، عضو هیات علمی گروه علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران و مدیر انتشارات علمی فرهنگی از بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در غرفه خبرگزاری کتاب ایران حضور یافت و به سوالات خبرنگار ایبنا درباره این دوره از نمایشگاه کتاب و فعالیت‌های انتشارات علمی فرهنگی در سال جدید پاسخ گفت. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
استاد به نظر شما جابه‌جایی نمایشگاه کتاب از مصلا به شهر آفتاب چه پیامدهای مثبت یا منفی برای صنعت نشر کشور خواهد داشت؟
شهر آفتاب از نظر فضای نمایشگاهی نسبت به مصلی و سئول، شرایط بهتری دارد و می‌تواند مرکز بسیار مناسبی برای برگزاری نمایشگاه کتاب باشد. سیستم تهویه خوب و جانمایی مناسب غرفه‌ها می‌تواند حرکت مردم و بازدید آنها را از این نمایشگاه تسهیل کند. تنها نگرانی مسیر طولانی است که وجود دارد. به هر حال ممکن است این مشکل حتی در سال اول برگزاری حل نشود اما طی سال‌های آینده با فرهنگ‌سازی در این حوزه مشکلات کمتر خواهد شد. همان‌طور که می‌دانید سال 94 برای ناشران سال خوبی نبود و امیدوار هستیم که امسال در نمایشگاه کتاب با استقبال خوب مردمی صنعت نشر هم جان تازه‌ای بگیرد.
یکی از مسایلی که همواره در برگزاری نمایشگاه کتاب مطرح بوده نگاه تفریحی بازدیدکنندگان به نمایشگاه است. آیا این نگاه به صورت ذاتی بد است یا فرصتی خواهد بود که کتاب موضوع توجه عموم قرار گیرد؟
این نگاه تفریحی یکباره به وجود نیامده و از 20 سال گذشته همواره وجود داشته است. هرچند که هرسال با برگزاری نمایشگاه کتاب نگاه تفریحی وجه غالب‌تر شده و هرسال هم پررنگ‌تر می‌شود. اما بدین معنی نیست که نگاه خوبی نباشد چون به هر حال مردم در ایران فضاهای مناسب برای گذران وقت ندارند. بنابراین باز هم باید این موضوع را به فال نیک گرفت که پیرامون کتاب فضایی برای گذران وقت و مصرف به وجود بیاید.
استاد چطور می‌شود کتاب را از حاشیه به متن آورد و در واقع نگاه تفریحی به کتاب را کم‌رنگ کرد؟
در مرحله اول باید کتاب با فعالیت‌های فرهنگی ترکیب شود تا مخاطبان با توجه به جذابیت‌های به وجود آمده از آن لذت ببرند، به هر حال باید متوجه باشیم که مجموعه فعالیت‌های فرهنگی به نفع کتاب تمام خواهد شد. نباید فکر کنیم که نمایشگاه کتاب فروشگاه است. چون ما با تعریف رسمی نمایشگاه کتاب در جهان فاصله داریم و کار نمایشگاه کتاب در جهان تبادل کپی‌رایت است و مردم برای خرید کتاب به نمایشگاه نمی‌روند اما در ایران نمایشگاه کتاب محل خرید کتاب است و طبیعی است که هر خریدی مجموعه‌ای از رفتارهای مصرفی را با خود داشته باشد. بنابراین ما باید کاری کنیم که این رفتارهای مصرفی را هدایت کرده و به آن جهت بدهیم.
با این نگاه شکل‌گیری حوزه عمومی با تمرکز بر کتاب اتفاق مبارکی است.
دقیقا همین‌گونه است! تلاش ما باید این‌گونه باشد که فعالیت‌های فرهنگی مناسبی را با موضوع کتاب طراحی کنیم. ممکن است بسیاری از افراد با مراجعه به نمایشگاه کتاب محصولی خرید نکنند اما در درازمدت فرهنگی درون آنها شکل خواهد گرفت که می‌تواند به علاقه‌مندی به کتاب و خرید آن منجر شود. البته برخی از فعالیت‌های فرهنگی مانند برگزاری نشست‌های جدی و حرفه‌ای در نمایشگاه کتاب مناسب نیست و تجربه سال‌های گذشته هم نشان داده که این‌گونه فعالیت‌ها مشخص نبوده است.
انتشارات علمی و فرهنگی با چه تعداد عناوین چاپ اولی در نمایشگاه کتاب حضور یافته است؟
امسال با 330 عنوان کتاب چاپ نخست در سال 94 به نمایشگاه کتاب آمده‌ایم که بخشی از این آثار حروفچینی و تجدید چاپ آثار مرتبط به ادبیات کلاسیک جهان است. امسال تقریباً هر روز یک کتاب تولید کرده‌ایم که فراوانی با کتاب‌های حوزه ادبیات کلاسیک جهان و رمان بوده است.
از بدو ورود شما به انتشارات علمی و فرهنگی تقویت حوزه ادبیات و به ویژه بخش کودک و نوجوان در دستور کار قرار گرفت و در سال گذشته فعالیت‌های مختلفی در این حوزه داشته‌اید، این سیاست را براساس نگاه اقتصادی به حوزه نشر اتخاذ کرده‌اید یا اینکه مسایل دیگری در میان بوده است؟
نکته اول این است که مجموعه‌ای از آثار در انتشارات علمی و فرهنگی پیش از مدیریت من حبس شده بود و برخی از این آثار با قدری اصلاح توسط ناشران دیگر چاپ شد. بنابراین نخستین کار ما در انتشارات احیای مجموعه‌های اینچنینی بود که اکثر آنها از آثار برجسته حوزه خودشان بودند. مساله دیگر این بود که انتشارات علمی و فرهنگی پیش از این به چاپ آثار تاریخی، فلسفی و جغرافیایی شناخته شده بود و در واقع بیشتر آثار استاد پسند چاپ می‌کرد و کمتر کتاب‌هایی برای قشر جوان و دانشجو به چاپ می‌رسید به همین دلیل تلاش کردیم در موج جدید، ترجمه آثار مرتبط با ادبیات کلاسیک جهان را در دستور کار قرار دهیم.
در سال 95 نیز موج متفاوت دیگری ایجاد خواهیم کرد و تمرکزمان را روی چاپ آثار فلسفی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات خواهیم گذاشت. همچنین در نظر داریم تا کارهای جدیدی در حوزه کمیک استریپ منتشر کنیم. در همین راستا مجموعه 12 جلدی «دایره‌المعارف ارتباطات» که توسط باخ در آلمان به انگلیسی تدوین شده توسط مجموعه‌ای از مترجمان زیر نظر دکتر حسن بشیر ترجمه شده و تا پایان سال روانه بازار نشر می‌شود.
تمرکز روی حوزه فلسفه، جامعه‌شناسی و روانشناسی در سال 95 براساس چه سیاستی است؟
سال گذشته حوزه ادبیات انتشارات علمی و فرهنگی روی ریل افتاد بنابراین در سال جدید به تدریج کارهای پژوهشی ما به سمت حوزه مطالعات فرهنگی سوق پیدا خواهد کرد. در همین حوزه کارهای جدیدی در حوزه موسیقی منتشر می‌شود و به طور مثال کتاب‌هایی چون کار آدرنو درباره موسیقی به چاپ می‌رسد.
سال گذشته از ایجاد کارگروهی در حوزه علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی خبر داده بودید، این کارگروه به کجا رسید و نتایج جلسات تشکیل شده آن چه بود؟
این کارگروه مجموعه 30 جلدی «زندگی روزمره در ایران» را تدوین کرده است که هر مجموعه یک نویسنده دارد و به 30 موضوع در زندگی روزمره ایرانیان مانند نحوه عزاداری، تاکسی‌سوار شدن، مشاجرات و دعواها، گذران وقت و... خواهد پرداخت. علاوه بر این مجموعه‌ای از آثار کلاسیک حوزه علوم اجتماعی که کمتر مورد توجه قرار گرفته ترجمه می‌شود. به طور مثال کتاب «هدیه یا پیشکش» و «رساله قربانی» نوشته مارسل موس تا پایان سال منتشر خواهد شد. علاوه بر این آثار کتاب «خود و جامعه» نوشته هربرت مید در حال ترجمه است و به طور کلی مجموعه‌ای از آثار کلاسیک ترجمه خواهد شد.
استاد همان‌طور که می‌دانید در حوزه علوم اجتماعی فقر تالیف وجود دارد. حوزه روانشناسی هم به همین مشکل دچار است و آثار این دو حوزه از بخش ترجمه تغذیه می‌شود. برای تقویت آثار تالیفی در این دو حوزه چه برنامه‌ای دارید؟
همان‌طور که گفتم در حوزه مطالعات فرهنگی تدوین مجموعه 30 جلدی روزمره در ایران آغاز شده است. علاوه بر این مجموعه‌ای مصور به همراه گزینشی از جملات متفکران، فیلسوفان و شاعران ایرانی منتشر خواهد شد. همچنین مجموعه‌ای در حوزه کودک و نوجوان در حوزه زندگی پیامبران به صورت مصور به چاپ خواهد رسید. مجموعه‌ای از تصحیح متون همچون ترجمه «الخواص» از کارهای مهم در حوزه تفسیر قرآن در 5 جلد به نمایشگاه خواهد آمد.
در حوزه تاریخ و سیاست از سال گذشته اقدامات خوبی در انتشارات علمی و فرهنگی آغاز شد. در سال جدید تقویت این حوزه در دستور کار قرار گرفته است؟
در سال جدید هم همین خط را ادامه خواهیم داد، البته تقویت حوزه تاریخ و سیاست با انتشار کارهایی درباره تاریخ اندیشه و دیدگاه‌های سیاسی دنبال می‌شود.
انتشارات علمی و فرهنگی در سال گذشته نشست‌های تخصصی به ویژه در حوزه اندیشه برگزار کرد که پس از مدتی متوقف شد امسال چه برنامه‌ای در این حوزه خواهید داشت؟
این نشست‌ها در سال 95 با تمرکز بر حوزه جامعه‌شناسی و فلسفه ادامه خواهد یافت و به زودی نشست‌های مختلفی درباره این موضوعات برگزار می‌شود.
انتشارات علمی و فرهنگی چه برنامه‌هایی را برای بازارهای خارج از کشور دارد؟
در بازار خارجی تمرکز ما روی فروش کپی‌رایت است. سال گذشته 11 کپی رایت در حوزه کودک و نوجوان فروختیم و در نمایشگاه بولونیا 15 قرارداد کپی رایت را منعقد کردیم. امسال می‌خواهیم در بخش بزرگسال با ترجمه رمان‌های حوزه دفاع مقدس و جنگ این کار را ادامه بدهیم چرا که بیشتر آثار تالیفی متعلق به این حوزه است و پس از آن وارد حوزه‌های دیگری مثل فلسفه و جامعه‌شناسی می‌شویم چون همان‌طور که می‌دانید در این حوزه بیشتر آثار شاخص ترجمه‌ای هستند و نیازمند فعالیت‌های بیشتر در بخش تالیف هستند.
پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۱۲:۳۰
نظر شما