نجوا عرفانی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عنوان کرد: افسانه‌ها و اساطیر ایرانی منابع غنی الهام برای هنرمندان همه شاخه‌ها هستند و در زمینه تصویر نیز می‌توان از آنها الهام گرفت. داستان‌ها و نمادها خود می‌توانند به فضای امروز اجتماعی پیوند خورده و در هنر معاصر ایران بازتولید شوند.
وی افزود: افسانه‌ها و اسطوره‌ها همیشه برای من جذاب بوده‌اند و تا کنون بیش از 30 جلد کتاب درباره افسانه‌های ایرانی و شاهنامه و اساطیر ایران و میانرودان تصویرسازی کرده‌ام. تخیل، نمادگرایی و نوعی بی‌زمانی و بی‌مکانی که شاخصه برخی اسطوره‌ها و افسانه‌هاست، در آثارم وجود دارد. اکنون نیز مشغول تصویرسازی «هزار و یک شب» هستم. این متن نیز با غنای خود که ریشه در فرهنگی کهن دارد خود راهی را برای تصویرگری خلاقانه و استفاده از نمادهای فرهنگی برایم گشوده است.
عرفانی ادامه داد: «هزار و یک شب» که نام قدیم آن هزار افسان بود، شامل افسانه‌هایی است که بیش از دو هزار سال قدمت داشته و آمیخته‌ای از فرهنگ ایران، هند و کشورهای عربی و ترک هستند. شاخصه اصلی «هزار و یک شب» قصه‌های تو در توی آن است و کششی که شهرزاد قصه گو بدین وسیله مخاطب خود را تا شب هزار و یکم همراه خود می‌کند و با تخیلی غنی از اقوام و ملل مختلف سخن می‌گوید.
این هنرمند تصویرگر در ادامه درباره قابلیت‌های تصویری قصه‌های هزار و یک شب گفت: دیو، جن، پری، ابلیس و موجودات ترکیبی و افسانه‌ای در داستان‌های هزار و یک شب به وفور دارای نقش هستند. انسان‌ها از ملل مختلف و دارای فرهنگ و آدام و رسوم و لباس‌های متنوع هستند. اتفاق‌ها نیز در مکان‌های گسترده‌ای مانند شهرها، بیابان، دریا، درون کشتی‌ها، در کوچه‌ای و یا در خانه‌ای رخ می‌دهند. این گستردگی موقعیت و تنوع و خیال انگیزی داستان‌ها که اغلب با شگفت زده کردن مخاطب پیش می‌رود امکانات وسیعی را برای به تصویر کشیدن داستان به تصویرگر می‌دهد.
وی اضافه کرد: پرواز انسان بر فراز بال دیوها و سفر به سرزمین شاه پریان و گاه به دنبال چشمه‌ای گشتن در سرزمینی دور، تبدیل شدن مردی به زن، مردی به گوسفند و پرنده‌ای به مار، قدرت تصویری خلاقانه‌ای را به تصویرگر می‌دهد که با عناصر تصویر با دست گشوده‌تری روبه‌رو شود.
عرفانی همچنین به ویژگی «جهان‌وطنی» متن «هزار و یکشب» اشاره کرد و گفت: «هزار و یکشب» با خاستگاه ایرانی خود در طول قرن‌ها تحت تاثیر فرهنگ‌ها و ترجمه‌های ملل مختلف قرار گرفته و از کشورهای عربی، ترک، هند، مصر و حتی یونان بسیار تاثیر گرفته و حتی نام‌ها و عناوین شهرها نیز تغییر کرده‌اند. هزار و یک شبی که اکنون در دست ماست ترکیبی از فرهنگ‌های مختلف و بطور غالب تمدنی اسلامی است که در طول زمان و سفرش به دور دنیا بدین شکل درآمده است.
این نقاش و تصویرگر در ادامه به امکاناتی که خاصیت جهان‌وطنی «هزار و یکشب» در اختیار تصویرسازان قرار می‌دهد، اشاره کرد: برخی محققان هسته اولیه هزار و یکشب را ایرانی می‌دانند که با الگویی هندی نوشته شده و از پهلوی به عربی، و دوباره به فارسی ترجمه شده است. در نتیجه با مطالعه این متن با فرهنگی ترکیبی و در هم آمیخته مواجه می‌شویم. داستان‌ها در کشورهای مختلفی اتفاق می‌افتند. شخصیت‌ها نیز گاه در ایران، و گاه در عراق و مصر زندگی می‌کنند و لباس‌های مختص به آن منطقه را به تن دارند و از آداب و رسوم خاصی پیروی می‌کنند. در این شرایط تصویرگر می‌تواند با استفاده از المان‌هایی گاه عربی، ایرانی و یا مصری و نقوشی مختص آن مناطق تصویر خود را شکل دهد.
عرفانی گفت: هنرمند تصویرساز می‌تواند در راستای تصویرگری متن «هزار و یک شب» معماری عربی را بکار برد و در لباس‌ها و اشیا از نقوش عربی و اسلامی استفاده کند و یا از فضایی که داستان پیش روی مخاطب می‌گذارد، فراتر رفته و کاملا آگاهانه این نوع کاربرد از نقوش خاص یک فرهنگ، قوم یا ملیت را به آن سمتی ببرد که نتیجه کار، هویت تصویری خاص یک کشور و قوم را به نمایش در آورد و تصویری کاملا بومی ارایه دهد. همان طور که در نمونه‌های تصویرگری شده بسیاری در طول سالیان گذشته حتی توسط تصویرگران اروپایی، تصاویر متنوعی آفریده شده که هرکدام ارجاعاتی به فرهنگ یا فرهنگ‌های مختلف شرقی و نماد پردازی‌های خاص آن را دارند.
درباره گفت‌وگو شونده
نجوا عرفانی، نقاش و تصویرگر، مدرک کارشناسی ارشد تصویرسازی و همچنین کارشناسی گرافیک از دانشگاه هنر تهران دارد. وی عضو پیوسته انجمن فرهنگی هنری تصویرگران ایران و عضو پیوسته انجمن هنرمندان نقاش ایران است.
عرفانی تاکنون بیش از 30 عنوان کتاب کودک و نوجوان را تصویرگری کرده که عناوین شماری از آنها به این شرح است: «فرشته سنگی»، «قصه بهار»، «افسانه آلاس»، «افسانه باسات»، «افسانه فلک الافلاک»، مجموعه 10 جلدی «منطق الطیر»، «شکوفه بهار»، مجموعه 6 جلدی «شاهنامه»، مجموعه 3 جلدی «بچه‌ها بیایید نمایش»، «حرف آبی آخر»، «آفتاب باران» و «قصه کاشی».
آثار این هنرمند تاکنون در بیش از 40 نمایشگاه ایرانی و خارجی به نمایش درآمده‌اند، که از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: نمایشگاه گروهی صلح خانه هنرمندان ایران، نمایشگاه گروهی نقاشی جهان پهلوان تختی در گالری شیرین، بینال تصویرگری بلگراد صربستان، براتیسلاوا اسلواکی، تصاویر جدید از ایران در دانمارک و نمایشگاه گروهی تصویرسازی با عنوان عروس در گالری آریا.
«هزار و یک شب» نام یک کتاب بلند داستانی است که با تکنیک داستان در داستان و حول محور یک داستان واحد نوشته شده است. راوی در این کتاب، «شهرزاد» دختر باهوش وزیر است که برای فرار از کشته شده شدن توسط پادشاه، ناچار است برای او قصه بگوید. داستان‌های این کتاب مجموعه‌ای از حکایت‌های هندی، عربی و ایرانی در دوران باستان و خلفای اسلامی است. 170 سال قبل، عبدالطیف تسوجی تبریزی، مامور ترجمه این کتاب به زبان فارسی شد.
در صد و هفتادمین سالگرد ترجمه هزار و یک شب به زبان فارسی، خانه کتاب در نظر دارد در همایشی یک روزه با عنوان «170 سال کتابخوانی با هزار و یک شب» به این کتاب و تأثیر آن در گسترش کتابخوانی بپردازد.
این همایش نیمه نخست اسفندماه برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند مقالات خود را برای شرکت در آن، تا ابتدای بهمن ماه به دبیرخانه ارسال کنند. برای اطلاع از جزئیات فراخوان به اینجامراجعه کنید.
سایر گفت‌وگوهای این پرونده را اینجا بخوانید:
ابومحبوب: دانشگاه‌های ایران به «هزار و یک شب» نپرداخته‌اند
موسوی: در «شب قوزی» با استفاده از «هزار و یک شب» جامعه معاصر نقد شد
میرعباسی: «هزار و یک شب» برای شرقی‌ها ضرورت است و برای غربی‌ها سرگرمی
قنواتی: ریشه «هزار و یک شب» در ادبیات شفاهی است
اقلیدی: تسوجی صاحب درخشان‌ترین ترجمه «هزار و یک شب» است
صباحی: روش روایت و کارگردانی پازولینی مشابه فضا و روش روایت «هزارویک‌شب» است
مخبر: «هزار و یک شب» بیشتر قصه اقوام است تا اسطوره
عباسی داکانی: «هفت پیکر» تحت تاثیر «هزار و یک شب» نوشته شده است
فتحعلی بیگی: توجه درام نویسان به هزار و یکشب به دلیل تعلیق و به‌هم‌پیوستگی قصه‌هاست
شنبه ۵ دی ۱۳۹۴ - ۰۸:۰۰
نظر شما