به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، نشست میراث ایرانی اسلامی در اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملی با حضور دکتر عادل خانی و علی‌محمد سابقی، رایزن فرهنگی پیشین جمهوری اسلامی ایران در چین برگزار شد. 

سابقی با اشاره به اهمیت میراث فرهنگی ایران اسلامی در چین گفت: میراث فرهنگی ایران در چین به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بخشی شامل ابنیه و بناهای تاریخی است که توسط ایرانی‌ها در چین ساخته شده است و بخشی شامل اسناد و مدارک، نسخ خطی، سکه‌ها و اشیای به جای مانده از میراث فرهنگی ایران در این سرزمین است. 

به گفته سابقی، تنها در یکی از اداره اسناد چین بیش از ۲۵۰۰ نسخه کتاب خطی وجود دارد که این نسخه‌ها بسیار نفیس هستند. براساس ادعای مسئولان فرهنگی چین بیش از هشت هزار نسخه خطی دیگر نیز در منازل شخصی افراد نگهداری می‌شود. این نسخ خطی نسل به نسل به آن‌ها رسیده و آن‌ها نیز قصد ندارند تا آنها را به دولت بدهند.

وجود 2500 نسخه خطی در یکی از اداره اسناد چین

رایزن پیشین ایران در چین گفت: در دوران جنگ جهانی دوم باستان‌شناسان و پژوهشگران آلمانی، فرانسوی و سوئدی بی‌کار ننشسته‌اند و بخش عظیمی از کتاب‌های خطی چین را که شامل کتاب‌های خطی فارسی می‌شود به غارت برده‌اند. 

وی افزود: امروز حتی خود چینی‌ها نیز اگر بخواهند درباره تاریخ و فرهنگ کشور خود تحقیق کنند باید به آلمان سفر کنند. 

وی با اشاره به نقش ایرانی‌ها در مسلمان شدن چینی‌ها گفت: مسلمانان در چین پراکنده هستند و همچنان آئین‌های دینی خود را انجام می‌دهند. شاید جالب باشد بدانید که مسلمانان چینی هنگام عقد خطبه عقد را به زبان فارسی می‌گویند. 

خطبه عقد مسلمانان چین به فارسی خوانده می‌شود 

سابقی گفت: در چین تعداد زیادی از سکه‌های دوره اشکانی و ساسانی وجود دارد که برای بررسی این سکه‌ها می‌توانیم به چینی‌ها کمک کنیم. همچنین براساس پژوهش‌های خود چینی‌ها تعدادی از توتم‌های ایرانی توانسته‌اند به فرهنگ عامه‌مردم راه یابند. 

وی در بخش پایانی سخنانش با اشاره به نفوذ ایرانی‌ها در دربار مغولان در چین گفت: مغول‌ها پس از تصرف چین همواره با چینی‌ها مشکل داشتند و چون خودشان به اصول دیوان سالاری آشنا نبودند از ایرانی‌ها در این امر کمک گرفته‌اند از این رو بیش از ۳۰۰ هزار تن از ایرانی‌های فرهیخته و کارآموزده به اجبار به چین رفتند و در این کشور کار و زندگی کردند و میراث ارزشمندی از خود به جای گذاشتند. 

ميراث ايراني اسلامي در چين بسيار نفيس است 

دکتر عادل خانی در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت همکاری مشترک میان پژوهشگران ایرانی و چینی برای گردآوری و طبقه بندي میراث مشترک دو کشور گفت: در حال حاضر سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و سازمان فرهنگ و ارتباطات در نظر دارند با هکاری همتایان چینی خود در راستای تحقق این هدف همکاری کنند، همچنین در این زمینه قول مساعدتی از سوی طرف چینی داده شده است. 

وی در ادامه با اشاره به اقامت 9 ساله‌اش در چین برای تحصیل در مقطع دکترای مردم‌شناسي گفت: میراث ایرانی اسلامی در چین عنوان بسیار بزرگی است و برای پژوهش در این زمینه باید گروه مسنجمی تشکیل شود تا در ابتدا این میراث را فهرست‌وار طبقه‌بندی کنیم و سپس زمینه پژوهش درباره هر یک فراهم شود. 

خانی از مسجد اصحاب به عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد نفوذ دین اسلام در چین یاد کرد و گفت: این مسجد که به شیوه ایرانی اسلامی ساخته شده است یکی قدیمی‌ترین مساجد چین است که باید این مسجد را جز میراث ایرانی در چین به ثبت برسانيم، چون جلوه‌ای از نفوذ مسلمانان در این کشور است، اگر امروز ما به فکر نباشیم بزودی عربستان این مسجد را هم به نام خود ثبت خواهد کرد. 

پژوهش گسترده درباره میراث ایرانی اسلامی در چین 

خانی در ادامه با اشاره به قبرهای سنگی مسلمانان در شهر چوانجو گفت: با اینکه این کتبیه متعلق به ایرانی‌ها است، اما هنوز برای جامعه علمی مقبول واقع نشده است. در داخل موزه شهر چانجو بیش از ۲۷۰ کتیبه سنگی وجود دارد که این کتیبه‌ها به سه زبان عربی، چینی و انگلیسی در قالب کتابی از سوی یونسکو منتشر شده‌اند. 

به گفته خانی، کتیبه‌هایی که در این کتاب منتشر شده‌اند به چند دلیل ایرانی و اسلامی هستند؛ یکی از مهم‌ترین دلایل این است که در آن زمان سنت نوشتن به زبان عربی رواج داشته است،‌‌ همان گونه که امروزه همچنان مرسوم است که بر روی سنگ قبر بزرگان دین به زبان عربی بنویسند. 

این مردم‌شناس ادامه داد: اسامی که در این کتیبه‌ها آمده قابل تشخیص است و در یکی از این کتیبه‌ها از شهریاری به نام احمد نژاد یاد می‌شود و در سایر کتبیه‌ها اسامی خاتون، اصفهانی، تبریزی، جرجانی، همدانی به چشم می‌خورد که ثابت می‌کند این کتیبه‌ها ایرانی هستند. 

غاری که برای پژوهش‌های مانوی بسیار ارزشمند است 

خانی با اشاره به مسجد معروفی که در کاشغر قرار دارد گفت: این مسجد یکی از میراث فرهنگی و معنوی ایرانی محسوب می‌شود که دور تا دور این مسجد به زبان و خط فارسی و ترکی نوشته شده است. بخشی از این نوشته‌ها نابود شده است اگر امروز به فکر این مسجد نباشیم فردا بسیار دیر است. 

وی در ادامه به غار دون خوان در شهر لنجون اشاره کرد و گفت: بر دیواره‌های این غار که بزرگ‌ترین غار بودایی جهان محسوب می‌شود، نقاشی‌های بودایی به چشم می‌خورد که در تحقیقاتی که انجام داده‌اند متوجه شده‌اند پیش از آن بر روی دیوارهای این غار نقاشی‌های مانوی نقش بسته بوده است. این غار برای پژوهش‌های مانوی بسیار ارزشمند است. 

خانی با اشاره به آشنایی‌اش با روحانی به نام تیان جیم در چین گفت: این فرد که سه نسل پیشین‌اش نیز روحانی بوده‌اند کتابخانه‌ای دارد که در آن نسخ خطی بسیار ارزشمندی نگهداری می‌شود. این نسخ به صورت دو زبانه چینی و فارسی قدمتی بیش از ۱۵۰ سال دارند و بی‌مانند هستند. 

چینی‌ها رغبتی به اسناد تاریخی دیگر کشورها ندارند 

این مردم‌شناس گفت: در چین متوجه شدم که چینی‌ها رغبتی به این ندارد که درباره اسناد و مدارکی که از اقوام دیگر در کشورشان به جای مانده سخن بگویند، به نظر من برای ترغیب چینی‌ها برای در اختیار گذاشتن اسنادی درباره ایران باید ما نیز به آن‌ها خدمات متقابلی کنیم و یکی از کلیدهای باز شدن دروازه‌های این همکاری، کمک به چینی ها برای خوانش اسناد و مدارکی درباره رابطه چین و ژاپن در گذشته است. 

به گفته خانی، هر چقدر که درباره میراث ایرانی اسلامی در چین تحقیق کنید متوجه می‌شوید که تنها قطره‌ای از دریای اطلاعات در این زمینه را کشف کرده‌اید و ندانسته‌هایتان درباره ایران اسلامی در چین به اندازه یک اقیانوس است.