به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مالک خواجه وند: کامران مهرزاده متولد 1343 و فارغ التحصیل دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران، از طراحان گرافیست شناخته شده ای است که از سال 1367 فعالیت خود را در زمینه گرافیک و طراحی آغاز کرده و تا کنون در زمینه های مختلف گرافیک از جمله طراحی جلد کتاب همکاری های زیادی را با ناشران و موسسات مختلف داشته است. از فعالیت های وی می توان به طراحی جلد حدود 40 عنوان کتاب برای دفتر نشر فرهنگ اسلامی و همچنین 70 عنوان کتاب برای انتشارات «کتاب مرجع» وابسته به بنیاد دایره المعارف اسلامی اشاره کرد. مهرزاده در سال1391، در بخش طراحیِ گرافیک پانزدهمین جشنواره کتاب کودک و نوجوان با ارایه مجموعه «آشنایی با متون کهن»، به دلیل رفتار نوجویانه و متفاوتش در تصویرسازی‌، صفحه‌آرایی و ترکیب متن و تصویر، مورد قدردانی قرار گرفت. این اواخر اما به دلیل نبود سفارش، فعالیت خاصی در حوزه کتابهای مذهبی نداشته است. 

 غیر متخصص ها و طراحی کتاب
این هنرمند گرافیست درباره ضرورت آسیب شناسی طراحیِ جلد کتاب‌های مذهبی به خبرنگار ایبنا گفت: ناشران را به گروه های مختلفی می توان تقسیم کرد؛ ناشرانی  که صرفا کار مذهبی انجام می دهند و عده ای دیگر که در عین حالی که به حوزه مذهب محدود نیستند، کار مذهبی هم در تولیدات خود دارند. همچنین ناشران را می‌توان به ناشران بخش دولتی و بخش خصوصی تقسیم کرد که مشکلات این گروه ها با همدیگر متفاوت است.

مهرزاده در شرح فضای غالب میان ناشران کتابهای مذهبی توضیح داد: ناشران برای آن‌که هزینه های خود را کاهش دهند و تولید کتاب برایشان مقرون به صرفه باشد، قاعدتا سعی دارند بخش های مختلف کار انتشار کتاب را با هزینه های کمتری انجام بدهند. یکی از این بخش ها هم طراحی جلد است. ناشرانی هستند که برای  صرفه جویی در هزینه های طراحی با افرادی همکاری می کنند که تجربه چندانی در این زمینه ندارند و این مساله سبب می شود نتیجه کار، از بُعد تخصصی نامطلوب باشد. عموما این طور است که یک طرح شمسه یا اسلیمی روی جلد کار می کنند و برای عنوان کتاب هم خیلی بخواهد کار شود آن را با خط نستعلیق بنویسند. این روالی است که در کتاب‌ها تکرار می شود. حتی گاه بعضی آثار را به طراح سفارش نمی‌دهند و توسط کسی که طراح نیست کار انجام می‌گیرد. 

وی همچنین در برابر این فضای غالب، با اشاره به  ناشرانی که همواره متوجه اهمیت طراحی جلد هستند، بیان کرد: ناشرانی هم مانند دفتر نشر اسلامی، محراب قلم و بوستان کتاب وجود دارند که بابت این کار هزینه می کنند و کارهایشان همواره از جذابیت و بدایتی برخوردار است. خود به خود این موضوع سبب می شود که فروش شان هم بیشتر باشد. 

مهرزاده افزود: جلد کتاب در واقع ویترین کتاب است و وقتی از جذابیت بصری برخوردار باشد و در عین حال به لحاظ مفهومی هم با محتوای کتاب ارتباط داشته باشد، قاعدتا این مساله باعث می شود که فروش بیشتری هم داشته باشد و تاثیر خیلی مثبتی هم در نهایت در کار ناشر می گذارد. 

این هنرمند همچنین درباره حساسیت ناشران کتاب‌های مذهبی به فروش کتاب‌هاشان بیان کرد: البته می دانیم که برخی نشرهای دولتی وجود دارند که کتاب‌هایشان از قبل پیش فروش می شوند و در نتیجه دیگر دغدغه فروش ندارند و بدیهی است سفارشی هم برای طراحی جلد ندارند. 

جایگاه والای کتابهای مذهبی تناقضی با هنرنماییِ طراحِ جلد ندارد

وی درباره عواملی که در ایجاد امکان تحول در وضعیت طرح جلد کتاب‌های مذهبی موثرند، گفت:  مسلم است که باید بخواهیم و بدانیم که لازم است که از این تکرار و یکنواختی در کارها بیرون بیاییم زیرا این فضا ملال آور شده است. باید سعی کنیم به ایده های جدیدتر فکر کنیم و کار تازه کردن را وظیفه خود بدانیم. از مواد جدیدتری می توانیم استفاده کنیم و همین نکات شاید به ظاهر جزئی، تدابیری هستند که می تواند تنوع زیادی به جلد کتاب ها بدهند. این تنوع سبب می شود فروش بهتری هم در انتظار این کتاب ها باشد.

مهرزاده با اشاره به این‌که گاهی از گوشه و کنار  شنیده می شود که اساسا کتاب‌های مذهبی از  محتوایی بسیار ویژه برخوردارند و نباید به خود اجازه داد تا از هنر طراحی یا هر هنر دیگری سخن گفت، تاکید کرد: طبیعتا تصور می شود که طرح جلد این کتاب ها باید به شدت در خدمت محتوای آن‌ها و خالی از هر نوع خودنمایی و زیباییِ مستقل باشد اما نباید فراموش کرد که امروزه طرح جلد یک کتاب به هنر طراحی و گرافیک مربوط است و درست است که این کتاب ها از لحاظ محتوایی از ارزش و جایگاه بسیار والایی برخوردار هستند ولی در هر صورت کتابی هستند که در شمارگانی تولید شده که باید فروش رود در نتیجه نیاز دارد که با مخاطب ارتباط برقرار کند و شروع این ارتباط ناگزیر از همان ویژگی های ظاهری از قبیل طرح جلد و صفحه آرایی و فونت و ... خواهد بود؛ در نتیجه در این بخش هرچه کتاب قوی تر باشد این ارتباط بهتر اتفاق خواهد افتاد و خود می تواند عنصر موثر و مهمی دانسته شود. به نظر من این قدرت و زیبایِ ظاهری کتاب صد درصد مرتبط با هنر گرافیک و دانش هنری گرافیستی است که کار طراحیِ آن را انجام داده است.

کتاب‌های چاپ نفیسِ دینی – مذهبی نمی توانند زیاد گرانبها باشد
 فکر می کنم برای کتاب‌های مذهبی باید تمهیداتی اندیشیده شود که قیمت کارهای نفیس خیلی بالا نباشد تا برای عده بیشتری امکان تهیه آن مهیا شود. برای کتاب‌های مذهبیِ چاپ نفیس، لازم است که به قیمت های معقول تری فکر شود. شاید در دیگر حوزه ها بتوان ضرورت چنین بحثی را بی مورد دانست اما چون کتاب‌های مذهبی با افراد زیاد و مختلف جامعه در ارتباط است. بحث قیمت نمی تواند مورد توجه واقع نشوند.