گروه هنر و رسانه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ مالک خواجه وند: فرهیختگان امروز در سی امین سالروز در گذشت میشل فوکو، با نیکو سرخوش، مترجم شناخته شدۀ آثار او به فارسی گفتگو کرده است. نیکو سرخوش دکترای علوم سیاسی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی است. او به فرهیختگان می گوید: گاهی اوقات که از من می پرسند اندیشه فوکو را به اختصار شرح دهید، وسوسه می شوم بگویم که اندیشه او در یک جمله اعتراضی است به مارکسیسم و پدیده شناسی. نیکو سرخوش معتقد است فوکو روشنفکری است که جامعه نقشش را به او داده هرچند این نقشِ دلخواه او نیست اما فوکو معتقد است آنچه این نقش به عهده او می گذارد، رفتن زیر پوست تاریخ و سیاست است.

روزنامه شهروند/ سرزمین رهایی و روشن رایی بوده ایم 

شهروند امروز با نگاهی به فرهنگ ایرانیان دربرخی متون کهن با دکتر میرجلال الدین کزازی گفتگویی کرده است. دکتر میر جلال‌الدین کزازی استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم و پژوهشگر برجسته ایرانی در زبان و ادبیات فارسی و از چهره‌های ماندگار است. کزازی ۳ سفرنامه با نام‏های «روزهای کاتالونیا»، «دیدار با اژدها» و «از دهلی نو تا آتن کهن» را به نگارش درآورده و برای مدتی در بارسلون به تدریس ایران‏شناسی پرداخته است. یکی از جذابیت‏های هم‏صحبتی با وی بکارگیری واژه‌های پارسی سره در گفتار اوست. او در رابطه با تاثیر سفرنامه‏ ها و راستی روایت آنها بر تاریخ و فرهنگ ایرانیان به خبرنگار شهروند می گوید: «سفرنامه‏ ها شاید کارکرد راست، روشن و در هنجارهای اجتماعی و فرهنگی ایران نداشته ‏اند، اما آنچه گمانی در آن نیست این است که پدیده ه‏ای فرهنگی- ادبی به نام سفرنامه در تاریخ و فرهنگ ایرانی بسیار کارساز بوده است.»

مردم‌سالاری/ فيلتر شدن سايت‌ها مردم را از کتاب و کتابخانه دلزده کرده

روزنامه مردم سالاری امروز گفتگوی دکتر عبدالحسين فرزاد را با ایسنا در خصوص وضعیت کتاب و کتابخوانی منتشر کرده است. دکتر عبدالحسين فرزاد مترجم، پژوهشگر، منتقد و استاد دانشگاه است که تخصص اصلی وی نقد است اما آشنایی‌اش با زبان و ادبیات عرب باعث گسترش حوزه فعالیت وی به ترجمه، ادبیات و بخصوص شعر عرب شده است. او با اشاره به فيلتر شدن سايت‌ها براي پژوهشگران مؤسسه پژوهشگاه علوم انساني، شدت يافتن نگاه سياسي به علم و مطالعه را دليل بي‌اعتمادي مردم به کتاب‌ها و کتابخانه‌ها عنوان کرده است.

اين نويسنده و پژوهشگر در گفت‌وگو با ايسنا‌، درباره وضعيت کتابخانه‌هاي عمومي سراسر کشور می گوید:اين کتابخانه‌ها سر جمع دوزار هم نمي‌ارزند چون تعدادي از دانشجويانم که در آن‌جا کار مي‌کنند در رابطه با اين کتابخانه‌ها به من گفته‌اند کتاب‌هايي که براي‌شان فرستاده مي‌شود تا در کتابخانه قرار دهند، پس از سال‌ها حتي توسط يک نفر هم خوانده يا به امانت گرفته نشده‌ اما همچنان همان کتاب‌ها براي کتابخانه‌ها فرستاده مي‌شوند.

او دليل اين اتفاق را سياسي شدن نگاه به کتاب‌ و کتاب‌خواني و قرار گرفتن کتاب‌هاي خاص در کتابخانه‌ها دانسته و می گوید: حتي در جايي مثل پژوهشگاه علوم انساني که بزرگ‌ترين آکادمي علوم انساني در خاورميانه است زماني که ما مي‌خواهيم مطلبي را مطالعه کنيم امکانش را نداريم، چون براي ما هم سايت‌ها را فيلتر کرده‌اند. فيلتر کردن سايت براي پژوهشگران پژوهشگاه علوم انساني از دوره دولت قبلی آغاز شد در صورتي‌که در دوره قبل، يعني زمان مديريت آقاي مهدي گلشني هيچ سانسوري در پژوهشگاه نبود. 

شرق/ نقدی بر یک نقد خشمگینانه

امروز محمد رضایی مترجم کتاب «هژمونی و استراتژی سوسیالیستی» در روزنامه شرق به نقدی که صالح نجفی بر ترجمۀ این کتاب در 20 خرداد در این روزنامه نوشته بود پاسخی داده است. کتاب «هژمونی و استراتژی سوسیالیستی» (به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال) به نویسندگی «ارنستو لكلائو» و «شانتال موفه» توسط انتشارات ثالث در فروردین 1392 منتشر شده است. رضایی در شرق می‌نویسد: تم اصلی نقد نجفی حول این مساله می‌چرخد که گویا فقط یک سنت چپ در فارسی وجود دارد که همچون میراثی نزد گروه خاصی است و از این‌رو، دیگران شایستگی استفاده از این سنت را ندارند. گویا چنین تصور شده است کتاب مهم لاکلائو و موفه توسط بیگانگانی از جنس مطالعات فرهنگی غصب شده است. شاید بتوان نقد تند و البته آمیخته به توهین!! نجفی را از منظر اختلاف سلیقه و لحن کلام نظریه مطالعات فرهنگی با سنت محترمی که آنها دلمشغول آن هستند توضیح داد. گویا اشرافیتی پدید آمده که نجفی را به قهرمانی تبدیل کرده است تا با هر زبانی دیگران را در این حوزه بکوبد. مصداق این «اشراف‌سالاری مترجمانه» در فرازهای پایانی نقد صالح نجفی دیده می‌شود: آنجا که از عدم تعلق مترجم به «سنت فکری عظیم» یاد می‌کند. شاید همین تعلق است که ایجاب می‌کند از «لوکسمبورگ» به‌جای لوگزامبورگ یا «موضع» یا معادل‌های مورد نظر صالح نجفی استفاده شود. صالح نجفی آنقدر خشمگین بود که نتوانست در پاره‌ای اوقات به‌درستی متن ترجمه را هم ببیند. 

شرق/ غربت فردوسی 

همچنین روزنامه شرق یادداشتی از احمد طالبی نژاد، نویسنده و منتقد سینما منتشر کرده است. طالبی به بهانۀ برگزاری جشن بزرگ شاهنامه که در 29 خرداد به همت موسسه آموزشی کودکان دنیا که ظاهرا یک موسسه غیردولتی است برگزار شد می‌نویسد: راستش، هنگام حضور در چنین برنامه‌هایی، از بی‌مهری‌ها و گاه ممانعت‌هایی که بر سر راه اشاعه فرهنگ ملی ما در این سال‌ها ایجاد شده غمگین می‌شوم.

در این مطلب می خوانیم: می‌دانیم و هزاران‌بار نیز گفته شده که بچه‌های امروز، به مدد گسترش رسانه‌های دیداری و شنیداری در معرض تهاجمی گسترده قرار دارند و با عناصر فرهنگی بیگانه، آشناترند تا فرهنگ ملی سرزمین خودشان. امروز قهرمانان بچه‌های ما، انواع موجودات هیولاوش افسانه‌ای، روباتی و سوپرمن‌ها، مردان آهنین و سایر موجودات ویرانگرند. کودکان و نوجوانان که جای خود دارند، برخی جوانان و میانسالان نیز از آنچه در چنته خود داریم و برای خارجی‌ها حسرت‌برانگیز است، بی‌خبرند. خیلی دلم می‌خواهد دست به یک تحقیق تصویری و میدانی بزنم و از شهروندان همین پایتخت بپرسم، چقدر با شاهنامه و فردوسی و البته دیگربزرگان ادبیات کلاسیک و آثارشان آشنایند؟

جوان/ به «ایران در گذر روزگاران» مجوز داده‌اید! 

روزنامه جوان امروز دوباره به جنجال‌های پيرامون كتاب «ايران در گذر روزگاران» نوشته مسعود لقمان،روزنامه‌نگار، ویراستار و دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه علامه طباطبایی پرداخت. كتابي كه به گفته مؤلف آن از پنج سال پيش، يعني از سال 1388 آماده بوده كه خوشبختانه با دور تازه در اداره كتاب، امكان چاپ و پخش آن فراهم شده است. روزنامه جوان علاوه بر اینکه چند روز پیش در گزارشي به بررسي برخي موارد اين كتاب پرداخته و با بازتاب‌هاي مختلفي مواجه شده بود ـ چنانکه تعدادي از اعضاي كميسيون فرهنگي نيز خبر از بررسي محتويات اين اثر و برخورد با معاونت فرهنگي وزارت ارشاد به دليل چاپ آن داده بودند ـ امروز هم به شمارش موضوعاتِ جنجال برانگیزِ دیگری از این کتاب پرداخت. موضوعاتی از قبیل: تطهير خاندان پهلوي،حمله به شيخ‌ فضل‌الله نوري، تأسف از تحقق نيافتن سكولاريسم، اميركبير عامل قتل‌هاي هولناك و...

علیرضا ملوندی نویسنده این یادداشت در پایان این مقاله درباره کتاب می‌نویسد: كتابي كه نه ‌تنها حاكميت كشور را صراحتاً مستبد مي‌نامد، به مذهب رسمي مردم نيز رحم نمي‌كند و آن را همتراز باورهاي استالين قرار مي‌دهد آن هم در شرايطي كه مسئولان دولت و وزارت ارشاد عليه يك مستند كه سوابق انقلابي رئيس‌جمهور را بازخواني كرده است مي‌تازند و تهديد به شكايت قضايي از آن مي‌كنند و هر روز بر ضد منتقدين برخي عملكردهاي دولت جوسازي‌هاي سنگين رسانه‌اي صورت مي‌دهند؛ شايد اين هم بخشي از طنز تلخ روزگار باشد.

حمایت/ وقتی رضا شاه قهرمان انقلاب مشروطه می‌شود! 

روزنامه حمایت نیز امروز در صفحۀ فرهنگیِ خود به کتاب مسعود لقمان، «ايران در گذر روزگاران» پرداخته است. گروه فرهنگی این روزنامه با اشاره به جدیدترین اظهار نظر علی شجاعی صائین، مدیر اداره کتاب تحت عنوان اینکه؛ این کتاب با اصلاحاتی چاپ شده است می پرسد که آیا در این کتاب موردی خلاف قانون وجود ندارد؟ در ادامه بخش‌هایی از این کتاب را با قانون مورد سنجش قرار می‌دهد. رضا شاه، قهرمان انقلاب مشروطه!»، «افسوس که جمهوری اسلامی سرکار آمد!»، «مکتب خونبار تشیع همتراز پرچم خونین استالین؟» و «خط قرمز چیست؟» عناوین اتهاماتی است که گروه فرهنگی این روزنامه به این کتاب وارد می‌کند و می‌نویسد: آیا بهتر نیست به جای اصرار بر یک اشتباه، ضمن پذیرفتن خطا بودن و یا سهوی بودن دادن مجوز نشر به چنین آثاری، سعی در جبران مافات داشته باشیم تا اینکه چند سال بعد جامعه شاهد این نباشد که علاوه بر زیر سوال رفتن باورهای مذهبی و دینی آنان، چهره‌های منفوری نظیر رضا و محمدرضا پهلوی در جمهوری اسلامی ایران، مورد تقدیس و ستایش قرار نگیرند؟ همان‌هایی که مردم انقلابی ایران در سال 57 با مجاهدت‌ها و بذل جان‌ها و خون‌های فراوان توانستند بنیان رژیم وابسته و سفاک آنان را براندازند. 

ایران/ تا چرخه نشر متوقف نشده ناشران را به بند (ج) بازگردانید
روزنامه ایران هم امروز در صفحۀ فرهنگ و هنر خود از زبان هومان حسن‌پور، مولف و ناشر به شرح معضلاتی می پردازد که از سال 1388 برای ناشران، پیرو تغییراتی در قوانین مالیاتی ایجاد شده است. هومان حسن پور معتقد است مدیران دولتی کشور در سال 1381تصمیم بگیرند بند (ل) ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم را به تصویب مجلس شورای اسلامی برسانند که صراحتاً فعالیت‌های فرهنگی من‌جمله نشر و فروش کتاب را مشروط به دریافت مجوز از وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی معاف از پرداخت مالیات می‌داند تا بدین ترتیب به اهالی فرهنگ نشان دهند که قدرشناس زحماتشان هستند و حداقل باری بر بارهایشان به عنوان مالیات اضافه نمی‌ کنند.

در ادامه این مطلب می خوانیم: در سال 1387و1388 شوکی عظیم بر پیکره نشر وارد شد. سازمان امور مالیاتی وقت در دستور‌العملی که در تاریخ 14/10/1387 در روزنامه ایران به چاپ رسید ناشران را از بند (ج) به ‌بند (ب) منتقل کرد! و استفاده ناشران از معافیت مالیاتی را منوط به رعایت الزامات گروه (ب) کرد بدین ترتیب ناشران می‌بایست علاوه بر تحویل اظهار نامه دفتر درآمد و هزینه را نیز تهیه و تکمیل کنند و به سازمان مالیاتی کشور تحویل دهند. 

هومان حسن پور ادامه می دهد که گروه ب شامل اصناف دیگری نیز می شد که هیچ سنخیتی با ناشران نداشت. حسن پور می گوید: شاید با ذکر اسامی بعضی از صنوف محترم که در گروه (ب) هستند دلیل بهت زدگی اهالی قلم و فرهنگ و کتابخوان و کتاب نویس و کتابفروش و ناشر را بهتر درک کرد. صنوفی که طبق این دستور‌العمل ناشران به آن‌ها پیوستند از جمله؛ سازندگان اعضای مصنوعی، لابراتورهای دندانسازی، مؤسسات ترمیم و کاشت مو، فروشندگان مصالح ساختمانی، عاملیت توزیع سیمان و مصالح ساختمانی، صاحبان دفاتر جهانگردی، شیرینی فروشان، طلا فروشان و... جالب اینجاست که اگر جلوی هریک از عزیزانی که در صنوف بالا ذکر شده بگوییم ما ناشریم یا کتابفروش (اگر حرمتمان را نگه دارند و نیشخندی نزنند) خواهند گفت کتاب که در این مملکت تعطیل است خدا به شما صبر دهد! (این حقیر شخصاً بارها شاهد این عکس‌العمل بوده‌ام) و غیر از این، اثبات این ادعا ساده است، تک تک مطالعه‌کنندگان این نوشته نگاهی به کتابخانه منزل خود بیندازند (اگر البته جایی برای کتابخانه مانده باشد) و کمی فکر کنند که آخرین باری که کتاب خریدند کی بوده و به چه دلیل؟! آیا کتابی را برای افزایش دانش عمومی و فرهنگی، و آرامش و باروری ذهنی خریده‌اند یا برای دروس دانشگاهی و کمک آموزشی و... ؟

حسن پور در ادامه آورده: از آنجا که از قبل با تألیفات جناب دکتر روحانی؛ ریاست محترم جمهوری آشنا هستم و چون ایشان با ساختار تألیف و نشر و فروش کتاب آشنا هستند این توقع می‌رود که ایشان وارد عمل شوند و در صورت امکان و صلاحدید با اتخاذ تدبیری زمینه اصلاح این آیین نامه داخلی و برگشت ناشران به ‌بند(ج) قانون 95مالیات‌های مستقیم را فراهم سازند تا واقعاً بند (ل) قانون 139مستقیم (معافیت مالیاتی) تحقق یابد.

ایران/ ایران غایب بزرگ دنیای کتاب الکترونیک
 
همچنین سونیا سراب پور در صفحۀ فناوری روزنامه ایران گزارشی از عوامل محرومیت ایرانیان از پروسه دیجیتالی شدن حوزه نشر ارائه داده است. او در این مطلب می آورد: مجید قاسمی مدیر اجرای سایت فیدیبو، از معدود‌ سایت‌های ارائه قانونی کتاب الکترونیک در ایران، مشکل رشد کند کتاب‌الکترونیک در کشور را علاوه بر نبود فرهنگ کتابخوانی در بین مردم به آشنایی نداشتن درست کاربران با کتاب‌الکترونیک ارتباط داده و می‌گوید: «کتاب‌الکترونیک در کشور فقط محدود به فایل‌های پی‌دی‌اف و اسکن شده از نسخه اصلی کتاب‌های چاپی، شده است و این در حالی‌ است که کتاب الکترونیک یعنی کاربران بتوانند هر کتابی را فارغ از این‌که از چه دستگاهی استفاده می‌کنند (تبلت، موبایل، رایانه و ...) مطالعه کنند. در واقع کتاب الکترونیک باید خودش را با مقتضیات نمایشگر دیجیتالی کاربران تنظیم کند و اجازه کار‌هایی مانند یادداشت‌‌برداری در کتاب، تغییر فونت و... را به کاربرانش بدهد. » به اعتقاد وی با چنین تعریفی کتاب‌های الکترونیک پدیده‌های نوپایی در کشور هستند که رشدشان بسیار پایین است. 

جام جم/ نویسنده‌ای که خاطراتش تحسین رهبر انقلاب را برانگیخت 

گروه فرهنگ و هنر روزنامه جام‌جم امروز گفتگویی را با عباس باقری، نویسندۀ کتاب «عباس دست طلا» منتشر کرد. این تعمیر کار خوش ذوق اتومبیلهای جبهه خاطرات خود را از جبهه و جنگ در این کتاب گردآوری کرده است. این کتاب اخیرا مورد توجه رسانه ها واقع شده و این توجه اقبال مخاطبان را نیز به دنبال داشته است.