گلابچی در گفت و گو با خبرنگار هنر و رسانه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خصوص مراحل و مدت زمان تدوین کتاب "طراحی مفهومی ساختمان‌های بلند" گفت: این کتاب حاصل تدریس درس ساختمان‌های بلند در دانشکده معماری دانشگاه فنی است. در طول سالیان دراز تدریس همواره ضرورت تالیف و تبیین کتابی مرجع را که در برگیرنده اصول طراحی ساختمان‌های باشد احساس می کردم. از حدود سه سال پیش تالیف این کتاب را شروع کردیم و تا پاییز سال 1392 ادامه داشت. این کتاب، جامعِ اصول و مبانی طراحی ساختمان‌های بلند، از دید طراحی مفهومی(conceptual) است که شامل مباحثی پایه ای است که در طراحی یک ساختمان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد تا آن ساختمان حامل نماد یا نشانه‌ای مفهومی در سطح سیمای شهری بتواند بود.
وی در ارائه تعریفی مختصر از طراحی مفهومی بیان کرد: این نوع طراحی به مطالعه ویژگی‌هایی از ساختمان که مربوط به مرحلۀ شکل‌گیریِ آن است می‌پردازد. هدف در طراحی مفهومی پرداختن به جزئیات و عناصر در مقیاس کوچک نیست بلکه طراحی مفهومی (conceptual) مفهوم و یا ویژگی‌های کلی هر نوع ساختمان بلند را مورد توجه قرار می‌دهد. این علم در طراحی، بیان‌کنندۀ مرحله‌ای از طراحی است که در آنجا تصمیمات کلی و کلان در مورد ساختمان و سیمای آن اتخاذ می‌شود. به همین جهت تاثیر زیادی در سیمای شهر خواهد داشت و به طور کلی ساختمان‌های بلند در سیمای عمومی شهر بسیار تاثیرگذارند.
گلابچی در ادامه درباره فصول و مباحث مطرح‌شده در کتاب گفت: کتاب در یک فصل به مبانی طراحی مفهومی از دیدگاه معماری و نحوه آموزشی آن برای معماران پرداخته است. در فصلی دیگر نحوه طراحی ساختمانهایی را که دارای چندین عملکرد هستند بررسی می‌شوند.
وی در این باره افزود: می‌دانیم که امروزه ساختمانهایی بلند با عملکردهای متعددِ؛ تجاری، اداری، تفریحی و غیره بسیار وجود دارند. از اینرو طراحی این ساختمان‌ها نیازمند پیش‌بینی‌های متعددی است. به عنوان مثال، ورودی‌ها و خروجی‌های متعدد، پارکینگ‌ها و از این قبیل. بنابر این در نظر داشتن چارچوب‌های مناسب برای طراحی آنها یک ضرورت است.
تحول معماری ،همراه با یافته‌های دنیای امروز
گلابچی در بیان انگیزه و دغدغۀ اصلی خود در تالیف این کتاب گفت: در بین همۀ مطالب با سابقه درخشانی که ایران در هنر معماری و شهر سازی دارد، نگاهی داریم به نیازهای کشورمان، تا بتوانیم با به‌کارگیری چنین اصول و مبانی‌ای در معماری و شهرسازی از یک ارزش و هویت جدید بهره‌مند شویم و نیز بتوانیم ساختمانهایی را طراحی کنیم که نشانی از هویت و فرهنگ ما و از ویژگی‌های تاریخی کشور ما داشته باشند. این دغدغه اصلی ما در تالیف کتاب بوده است. در کتاب سعی بر این است که معماری ما همراه با یافته‌های دنیای امروز متحول شود و با روش های طراحی پیشرو کمک شود تا سیمای شهرهایمان به سمت یک معماریِ با هویت پیش روند.
پرفسور گلابچی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا که آیا در فصول کتاب در کنار مباحث و مصادیق خارجی به نمونه های داخلی هم ارجاعی داشته‌اند یا خیر؟ عنوان کرد: بله در کتاب تعدادی از طرح‌ها و پیشنهادهایی که در سال‌های اخیر در مسابقات معماری مطرح و ارائه شده بودند مورد بحث و نقد قرار می‌گیرند.
او در ادامه در پاسخ به اینکه تا چه میزان طراحی ساختمان‌های بلند امروز کشور را می‌توان در دسته طراحی‌های مفهومی قرار داد؟ بیان کرد: به طور کلی ما امروز در معماری و شهرسازی از فضای مطلوبی برخوردار نیستیم. در معماریِ ما کمتر نشانی از گذشتۀ پر افتخارمان دیده می‌شود و از آنجا که ساختمان‌های بلند در شکل‌گیری کلیت این فضای معمارانه نقش زیادی را ایفا می‌کنند، لازم است تا با بازنگری‌ای اصولی در طراحیِ آنها به تعاریف و ساختارهایی متناسب با فرهنگ کشورمان دست یابیم.
وی افزود: ساختمان‌های بلند تاثیر زیادی در سیما و منظر شهری دارند. به همین جهت به مطالعه درباره طراحیِِ ساختمان‌های بلند پرداخته‌ایم. معتقدیم که با ارائه طرح‌ها و فرم‌هایی که معرف معماریِ ما هستند می‌توانیم سیمای ساختمان‌های بلند شهرهایمان را دگرگون سازیم و سابقۀ تاریخی و فرهنگی معماری‌مان را آشکار کنیم.
معماری کتابخانه ملی می‌توانست ساختمانهایی بلند باشد
گلابچی در پاسخ به این سوال آیا انتخاب ساختمانی بلند برای عملکردی مشخص صرفا به قصد بهره‌گیریِ هر بیشتر از مساحتی مشخص است یا نه؟ بیان داشت: هرجایی که ما با محدودیت زمین مواجهه‌ایم، ساختمان بلند به معنای بهره‌گیری بیشتر از زمین است و به دلیل همین محدودیت، اساسا ساختمان‌های بلند در شهرهای امروز یک ضرورت اند.
اما از سویی دیگر ساختمانِ بلند دارای جایگاه دیگری نیز هست و هرگاه تمرکزِ هرچه بیشتر فعالیت‌ها ارجحیت پیدا می کند، ساختمان بلند پیشنهاد مهمی است. به عنوان مثال وزرات نفت ما اگر بتواند همه فعالیت‌هایش را در یک ساختمان مرکزی متمرکز کند، بهره‌برداری بیشتری خواهد داشت.
گلابچی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایبنا که معماری کتابخانه ملی ایران را چگونه می‌بینند گفت: در طراحی کتابخانه ملی تلاش برای بهره‌گیری از عناصر معماریِ ایران و موتیف‌های این معماری مشهود است؛ چه در نماها و چه در نقوش قسمتهای مختلف آن و چه در ترکیبات مواد و مصالحش. اما اگر پیشنهاد شما این است که آیا این مجموعه می‌توانست در قالب ساختمانهایی بلند وجود داشته باشد، باید بگوییم که بله این امکان وجود داشت. من کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را مثال می‌زنم. این کتابخانه ساختمانی است در یازده طبقه که تمامی بخشهای یک کتابخانه را از مخازن تا سالن مطالعه در برمی‌گیرد. بخشهای مختلف این کتابخانه با بهره‌مندی از اینچنین تمرکزی توانسته‌اند با سرعت مطلوبی کار کنند. بنابراین می‌بینیم که اگرچه معماری کتابخانه ملی فضای گسترده را در طراحی‌اش لحاظ می کند اما کتابخانه دانشگاه تهران نیز الگوی مطلوبی می‌تواند باشد.
وی همچنین در پاسخ به اینکه کدام فصل‌های کتاب بیشتر می‌توانند مورد توجه معماران ایران قرار بگیرد؟عنوان کرد: بخشی از کتاب که مبانی طراحی مفهومی را بصورت یک آموزش طراحی بیان کرده است بیشتر می‌تواند مورد استفاده معماران باشد به دلیل آنکه هنوز وارد مباحث معرفی و نقد نمونه‌های خارجی نشده است و بر شیوه‌های پایه‌ایِ طراحی تمرکز دارد. این بخش بیش از دیگر بخش‌ها می‌تواند معماران داخلی را درگیر خود کند و نیز برایشان کارکرد داشته باشد.
در پایان گلابچی متذکر شد: کتاب طراحی مفهومی به دنبال کتاب دیگری منتشر شد که نام آن مبانی طراحی ساختمان‌های بلند است. ما تصمیم گرفتیم که ابتدا در یک کتاب جامع 850 صفحه‌ای، به مبانی طراحی بپردازیم. اما گام بعدی انتشار کتابی بود که به مهمترین ویژگی‌ها در طراحیِ ساختمان بلند بپردازد. این کتاب همچنین، نقد وتحلیل مصادیق تجربه شده این دانش طراحی در جهان و نیز جدیدترین مباحث مطرح شده در مسابقات جهانیِِ معماری را در بردارد.
محمود گلابچی از پرکارترین اساتید و پژوهشگران در حوزه معماری، تاکنون علاوه بر مقالات فارسی و انگلیسی متعدد، بیش از چهل عنوان کتابِ آموزشی و تخصصی در رشته معماری ترجمه و تالیف کرده است. کتاب "طراحی مفهومی ساختمان های بلند" در 803 صفحۀ مصور، توسط انتشارات دانشگاه تهران با بهای 55000 تومان به چاپ رسیده است.
وی در ارائه تعریفی مختصر از طراحی مفهومی بیان کرد: این نوع طراحی به مطالعه ویژگی‌هایی از ساختمان که مربوط به مرحلۀ شکل‌گیریِ آن است می‌پردازد. هدف در طراحی مفهومی پرداختن به جزئیات و عناصر در مقیاس کوچک نیست بلکه طراحی مفهومی (conceptual) مفهوم و یا ویژگی‌های کلی هر نوع ساختمان بلند را مورد توجه قرار می‌دهد. این علم در طراحی، بیان‌کنندۀ مرحله‌ای از طراحی است که در آنجا تصمیمات کلی و کلان در مورد ساختمان و سیمای آن اتخاذ می‌شود. به همین جهت تاثیر زیادی در سیمای شهر خواهد داشت و به طور کلی ساختمان‌های بلند در سیمای عمومی شهر بسیار تاثیرگذارند.
گلابچی در ادامه درباره فصول و مباحث مطرح‌شده در کتاب گفت: کتاب در یک فصل به مبانی طراحی مفهومی از دیدگاه معماری و نحوه آموزشی آن برای معماران پرداخته است. در فصلی دیگر نحوه طراحی ساختمانهایی را که دارای چندین عملکرد هستند بررسی می‌شوند.
وی در این باره افزود: می‌دانیم که امروزه ساختمانهایی بلند با عملکردهای متعددِ؛ تجاری، اداری، تفریحی و غیره بسیار وجود دارند. از اینرو طراحی این ساختمان‌ها نیازمند پیش‌بینی‌های متعددی است. به عنوان مثال، ورودی‌ها و خروجی‌های متعدد، پارکینگ‌ها و از این قبیل. بنابر این در نظر داشتن چارچوب‌های مناسب برای طراحی آنها یک ضرورت است.
تحول معماری ،همراه با یافته‌های دنیای امروز
گلابچی در بیان انگیزه و دغدغۀ اصلی خود در تالیف این کتاب گفت: در بین همۀ مطالب با سابقه درخشانی که ایران در هنر معماری و شهر سازی دارد، نگاهی داریم به نیازهای کشورمان، تا بتوانیم با به‌کارگیری چنین اصول و مبانی‌ای در معماری و شهرسازی از یک ارزش و هویت جدید بهره‌مند شویم و نیز بتوانیم ساختمانهایی را طراحی کنیم که نشانی از هویت و فرهنگ ما و از ویژگی‌های تاریخی کشور ما داشته باشند. این دغدغه اصلی ما در تالیف کتاب بوده است. در کتاب سعی بر این است که معماری ما همراه با یافته‌های دنیای امروز متحول شود و با روش های طراحی پیشرو کمک شود تا سیمای شهرهایمان به سمت یک معماریِ با هویت پیش روند.
پرفسور گلابچی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا که آیا در فصول کتاب در کنار مباحث و مصادیق خارجی به نمونه های داخلی هم ارجاعی داشته‌اند یا خیر؟ عنوان کرد: بله در کتاب تعدادی از طرح‌ها و پیشنهادهایی که در سال‌های اخیر در مسابقات معماری مطرح و ارائه شده بودند مورد بحث و نقد قرار می‌گیرند.
او در ادامه در پاسخ به اینکه تا چه میزان طراحی ساختمان‌های بلند امروز کشور را می‌توان در دسته طراحی‌های مفهومی قرار داد؟ بیان کرد: به طور کلی ما امروز در معماری و شهرسازی از فضای مطلوبی برخوردار نیستیم. در معماریِ ما کمتر نشانی از گذشتۀ پر افتخارمان دیده می‌شود و از آنجا که ساختمان‌های بلند در شکل‌گیری کلیت این فضای معمارانه نقش زیادی را ایفا می‌کنند، لازم است تا با بازنگری‌ای اصولی در طراحیِ آنها به تعاریف و ساختارهایی متناسب با فرهنگ کشورمان دست یابیم.
وی افزود: ساختمان‌های بلند تاثیر زیادی در سیما و منظر شهری دارند. به همین جهت به مطالعه درباره طراحیِِ ساختمان‌های بلند پرداخته‌ایم. معتقدیم که با ارائه طرح‌ها و فرم‌هایی که معرف معماریِ ما هستند می‌توانیم سیمای ساختمان‌های بلند شهرهایمان را دگرگون سازیم و سابقۀ تاریخی و فرهنگی معماری‌مان را آشکار کنیم.
معماری کتابخانه ملی می‌توانست ساختمانهایی بلند باشد
گلابچی در پاسخ به این سوال آیا انتخاب ساختمانی بلند برای عملکردی مشخص صرفا به قصد بهره‌گیریِ هر بیشتر از مساحتی مشخص است یا نه؟ بیان داشت: هرجایی که ما با محدودیت زمین مواجهه‌ایم، ساختمان بلند به معنای بهره‌گیری بیشتر از زمین است و به دلیل همین محدودیت، اساسا ساختمان‌های بلند در شهرهای امروز یک ضرورت اند.
اما از سویی دیگر ساختمانِ بلند دارای جایگاه دیگری نیز هست و هرگاه تمرکزِ هرچه بیشتر فعالیت‌ها ارجحیت پیدا می کند، ساختمان بلند پیشنهاد مهمی است. به عنوان مثال وزرات نفت ما اگر بتواند همه فعالیت‌هایش را در یک ساختمان مرکزی متمرکز کند، بهره‌برداری بیشتری خواهد داشت.
گلابچی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایبنا که معماری کتابخانه ملی ایران را چگونه می‌بینند گفت: در طراحی کتابخانه ملی تلاش برای بهره‌گیری از عناصر معماریِ ایران و موتیف‌های این معماری مشهود است؛ چه در نماها و چه در نقوش قسمتهای مختلف آن و چه در ترکیبات مواد و مصالحش. اما اگر پیشنهاد شما این است که آیا این مجموعه می‌توانست در قالب ساختمانهایی بلند وجود داشته باشد، باید بگوییم که بله این امکان وجود داشت. من کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را مثال می‌زنم. این کتابخانه ساختمانی است در یازده طبقه که تمامی بخشهای یک کتابخانه را از مخازن تا سالن مطالعه در برمی‌گیرد. بخشهای مختلف این کتابخانه با بهره‌مندی از اینچنین تمرکزی توانسته‌اند با سرعت مطلوبی کار کنند. بنابراین می‌بینیم که اگرچه معماری کتابخانه ملی فضای گسترده را در طراحی‌اش لحاظ می کند اما کتابخانه دانشگاه تهران نیز الگوی مطلوبی می‌تواند باشد.
وی همچنین در پاسخ به اینکه کدام فصل‌های کتاب بیشتر می‌توانند مورد توجه معماران ایران قرار بگیرد؟عنوان کرد: بخشی از کتاب که مبانی طراحی مفهومی را بصورت یک آموزش طراحی بیان کرده است بیشتر می‌تواند مورد استفاده معماران باشد به دلیل آنکه هنوز وارد مباحث معرفی و نقد نمونه‌های خارجی نشده است و بر شیوه‌های پایه‌ایِ طراحی تمرکز دارد. این بخش بیش از دیگر بخش‌ها می‌تواند معماران داخلی را درگیر خود کند و نیز برایشان کارکرد داشته باشد.
در پایان گلابچی متذکر شد: کتاب طراحی مفهومی به دنبال کتاب دیگری منتشر شد که نام آن مبانی طراحی ساختمان‌های بلند است. ما تصمیم گرفتیم که ابتدا در یک کتاب جامع 850 صفحه‌ای، به مبانی طراحی بپردازیم. اما گام بعدی انتشار کتابی بود که به مهمترین ویژگی‌ها در طراحیِ ساختمان بلند بپردازد. این کتاب همچنین، نقد وتحلیل مصادیق تجربه شده این دانش طراحی در جهان و نیز جدیدترین مباحث مطرح شده در مسابقات جهانیِِ معماری را در بردارد.
محمود گلابچی از پرکارترین اساتید و پژوهشگران در حوزه معماری، تاکنون علاوه بر مقالات فارسی و انگلیسی متعدد، بیش از چهل عنوان کتابِ آموزشی و تخصصی در رشته معماری ترجمه و تالیف کرده است. کتاب "طراحی مفهومی ساختمان های بلند" در 803 صفحۀ مصور، توسط انتشارات دانشگاه تهران با بهای 55000 تومان به چاپ رسیده است.
نظر شما