خان‌محمدی، نگارنده این کتاب، با کالبدشکافی ایستارهای ارزشی-عاطفی ایرانیان و وجوه عقلانی آنها، سعی در تحلیل رفتار انتخاباتی مردم ایران در انتخابات گذشته با تاکید بر انتخابات ریاست‌جمهوری دهم دارد.
نویسنده در پیش‌گفتار کتاب مینویسد: «آن‌چه باعث شد تا در مطالعه پیش رو به انتخابات ریاست‌جمهوری دهم پرداخته شود، ویژگی‌های آن است که در انتخابات قبلی ریاست جمهوری کمتر به چشم می‌خورد. هم از بعد مشارکت ملی، هم از بعد حد نصاب مطلق آرا و هم از بعد پیامدهایی که داشته و دارد که نه تنها تعمق در رفتار انتخاباتی مردم؛ مطالعه مجموعه روندهایی که مسائل پساانتخاباتی را داشت می‌تواند برای انتخابات آتی مورد نظر قرار گیرد.»
«چرا احمدی‌نژاد رای آورد آن‌هم با رای بالاتری نسبت به دور قبل و چرا موسوی نتوانست؟»، «چرا آرای کروبی کمتر از میزان آرای باطله شد و چرا رضایی رقم بسیار پایینی از آرا را به خود اختصاص داد؟»، «چرا در کلان‌شهری مثل تهران آرای مناطق مختلف شمال و جنوب و حتی دو محله در یک منطقه جغرافیایی با هم تفاوت می‌کرد؟»، «چرا با وجود نظرسنجی‌های مختلف، تا صبح پس از انتخابات کسی نمی‌توانست پیش‌بینی دقیقی از فرد پیروز کند؟»، «چرا اکثریت مطلق آرای روستاییان به احمدی نژاد بود؟» بخشی از پرسش‌ها و مسایلی است که سعی شده در این تحقیق تا حد امکان به آنها پاسخ داده شود.
فصل نخست این کتاب، مشتمل بر سه بخش است که در نخستین بخش آن به طرح مساله، شرح اهداف و پیشینه پژوهش، سوال و فرضیه اختصاص داده شده است. در بخش دوم (نظری) به فرهنگ سیاسی ایرانیان و در بخش سوم به نظریه‌های مربوط به رفتار انتخاباتی پرداخته شده است.
سه بخش فصل سوم این کتاب نیز به مطالبی درباره عوامل موثر بر میزان مشارکت مردم در انتخابات و چگونگی آن، جغرافیای انتخابات در ایران و عوامل پیروزی محمود احمدی‌نژاد می‌پردازد. در این بخش، نویسنده برخی از دلایل پیروزی محمود احمدی‌نژاد را این‌گونه بیان می‌کند: «1- خاطره نه چندان مطلوب افکار عمومی از دوره اصلاح‌طلبان، که خاتمی آن، هم‌اکنون در کنار میرحسین موسوی ایستاده بود. 2- شناخت مردم در دوره چهار ساله اول ریاست جمهوری 3- دوقطبی شدن نسبی فضا: در یک طرف، احمدی‌نژاد و در طرف دیگر، موسوی که نمادی از هاشمی رفسنجانی و اصلاح‌طلبان تلقی شد؛ به اضافه اینکه کروبی و رضایی نیز در این دوگانه احمدی‌نژاد-هاشمی، به نحوی در حلقه هاشمی محسوب می‌شدند. 3- بهره‌گیری احمدی‌نژاد از پایگاه محکم اجتماعی خود که همان قشر مذهبی‌تر جامعه بودند، اقشار مستضعف، روستایی و شهرستانی و به اصطلاح حاشیه‌نشین‌ها و خارج از گودها که در سفرهای استانی احمدی‌نژاد را از نزدیک دیده بودند. به عبارتی دیگر، حمایت اقشار مرفه، نسبتا کم‌تعهد مذهبی، رسانه‌های بیگانه و غربی‌ها، از رقبای احمدی نژاد.»(ص 188)
«انتخابات دهم ریاست‌جمهوری از دریچه فرهنگ سیاسی» موضوع محوری فصل چهارم این کتاب است که به طور خاص، ویژگی‌های اساسی و تشکیل‌‌دهنده فرهنگ سیاسی ایرانی‌ها و عوامل موثر بر رفتار رای‌دهی در دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری را بررسی می‌کند. از جمله مطالبی که در این بحث به تفصیل مورد بحث قرار می‌گیرد، روحیات ایرانی، سابقه رفتاری آنها در انتخابات گذشته و ویژگی‌های شخصی احمدی‌نژاد هستند.
در فصل «نتیجه‌گیری و پیشنهاد» که فصل پایانی این کتاب را تشکیل می‌دهد، نویسنده، کل مطالب کتاب را به صورت خلاصه و موجز در اختیار خواننده قرار می‌دهد. در آغاز نتیجه‌گیری این کتاب می‌خوانیم: «به نظر می‌رسد آقای احمدی‌نژاد و تیم انتخاباتی‌اش با شناخت صحیح از فرهنگ سیاسی ایرانی‌ها در دوره نهم و دهم ریاست‌جمهوری توانست با ترسیم چهره آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان رقیب اصلی در دوره نهم و رقیب در سایه و حامی در دوره دهم به عنوان مفسد اقتصادی، (فارغ از صحت و سقم آن) آرا توده مردم و شهرستانی‌ها را از آن خود نماید.»(ص245)
نویسنده همچنین در بخش «پیشنهاد» کتاب خود با طرح این سوال که «چگونه می‌شود ایستار احساسی را به ایستار عقلانی در مردم ایران سوق داد تا حداقل در انتخابات، توجه به برنامه‌ها و توانمندی‌ها و عملکرد نامزد‌ها بیش از حرف و احساسات قومی و فامیلی یا حب و بغض‌های هیجانی مورد توجه قرار گیرد و نسل‌های آینده، در تصمیمات و رفتارهای خود به تعقل و منطق پایبندتر باشند؟» مینویسد: «شاید تغییر و تحول در کتب درسی با اتکا به تاکیدات قرآن بر تعقل توام با دینمداری در زندگی، و همچنین غنی‌سازی رسانه ملی از تولیدات فاخرتر و قوی‌تر به نحوی‌که بخش‌های عقلانی-ارزشی در تاریخ و فرهنگ ایران از بخش‌های احساسی برجسته‌تر شود، راه‌گشای فرهنگ سیاسی عقلانی‌تر و ایستارها و رفتارهای معقول‌تر در عرصه عمل سیاسی از جمله انتخابات باشد.»
چاپ نخست کتاب «فرهنگ سیاسی و رفتار انتخاباتی» (مردم ایران چگونه در انتخابات ریاست‌جمهوری رای می‌دهند) به قلم یوسف خان‌محمدی در 280صفحه، شمارگان 500 نسخه و بهای 15هزار تومان از سوی انتشارات خرسندی چاپ و در اختیار علاقه‌مندان این حوزه قرار گرفته است.
نظر شما