به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، به نقل از ستاد خبری سراي اهل قلم بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، نشست «توصيف و دسترسي به منبع: آر. دي. اي» با حضور محسن حاجي‌زين‌العابديني عضو هيأت علمي مركز اطلاعات و مدارك علمي كشاورزي، امروز دوشنبه (18 ارديبهشت) در سراي كارنامه نشر برگزار شد.

حاجي‌زين‌العابديني با اشاره به تاريخچه‌اي از فهرست‌نويسي گفت: در گذشته، فهرست و قواعدی براي فهرست‌نويسي وجود داشت كه مبتني بر پاسخگويي به نيازهاي كاربران در همان دوره بود، اما در ابتداي قرن بيستم و با پيدايش منابع الكترونيك نيازهاي كاربران نيز تغيير پيدا كرد و ضرورت وجود قواعد و فهرست جدید براي ساماندهي و آماده‌سازي اين منابع احساس شد.

وي ادامه داد: فهرست‌نويسي از قرن 19 تا 20 تحولات بسياري داشته و با نظرياتي از دانشمنداني چون پانيذ، كاتر و ... آغاز شد. در سال 1967 فهرست‌نويسي اي. اي. سي. آر مطرح شد و در اواخر دهه 90 با پيدايش اينترنت و منابع ديجيتال فهرست‌نويسي «اف. آر. بي. آر » شكل گرفت.

اين استاد دانشگاه با بيان اينكه «اف. آر. بي. آر » پايه و مبناي آر. دي. اي بوده و لازم است تا درباره آن توضيحاتي ارايه شود، گفت: «اف. آر. بي. آر » يك الگوي مفهومي است كه براساس مدل رابطه ـ موجوديت شكل گرفته است و براي ايجاد نرم‌افزارهاي پايگاه‌هاي اطلاعاتي كاربرد دارد.

وي اضافه كرد: «اف. آر. بي. آر » روابط بين فهرست‌ها را تعيين  و ويژگي موجوديت‌ها را مشخص مي‌كند و ابزار مناسبي براي بازيابي دقيق اطلاعات است. همچنين مديريت اطلاعات دانش را در قدم‌هاي آغازين پژوهش كه استفاده از فهرست كتابخانه است مقدور مي‌سازد.

عضو هيأت علمي مركز اطلاعات و مدارك علمي كشاورزي بخش‌هاي اصلي «اف. آر. بي. آر » را عنوان كرد و افزود: فعاليت‌هاي كاربران، روابط، ويژگي و موجوديت‌ها، 4 بخش اصلي «اف. آر. بي. آر » اند. موجوديت‌ها، ويژگي و روابط مجموعه‌اي است كه پاسخگوي نياز كاربران  را مرتفع مي كند.

وي تأكيد كرد: در «اف. آر. بي. آر » روابط مورد توجه ويژه‌اي قرار گرفته و تمامي اطلاعات در برگدان‌هاي فهرست‌نويسي داراي روابط اند. روابط ميان اجزاي مستقل اف. آر. بي. آر منجر به توليد دانش مي‌شود.

اين كارشناس كتابداري همچنين فعاليت‌هاي كاربران در «اف. آر. بي. آر » تشريح كرد و افزود: يافتن، تشخيص، انتخاب و به دست آوردن، فعاليتي است كه كاربران در «اف. آر. بي. آر » انجام مي‌دهند به طور مثال وقتي ما به يك فهرست مراجعه مي‌كنيم و مي‌خواهيم اثري را پيدا كنيم، ممكن است از ميان 5 اثر يك اثر مورد نظر را تشخيص داده و در نهايت يكي را انتخاب كرده و آن را به دست بياوريم.

حاجي زين‌العابديني با بيان اينكه «اف. آر. بي. آر » در سطح دنيا پياده‌سازي شده اضافه كرد: كتابخانه‌هايي مانند كتابخانه استراليا، كتابخانه ملي دانمارك، كتابخانه ديجيتال موسيقي دانشگاه اينديا و ... اين نوع از فهرست نويسي را پياده‌ كرده‌اند.

وي در ادامه درباره تعريف آر. دي . اي نيز گفت: آر. دي. اي به معناي قواعد توصيف و دسترسي به منبع است. براي تهيه آر. دي. اي از قواعد فهرست‌نويسي آنگلو امريكن استفاده شده. در سال 1997 با تغيير منابع و پيدايش منابع ديجيتال، آر. دي. اي مطرح و در سال 2003 ويرايش سوم آن انجام و در سال 2010 نسخه نهايي آن منتشر شده است.

اين استاد دانشگاه افزود: كتابخانه كنگره آمريكا اعلام كرده كه در 13 مارس 2013 آر. دي. اي را در اين كتابخانه به اجرا درخواهد آورد.

وي اظهار کرد: آر. دي. اي به منظور توصيف و دسترسي به انواع منابع با تأكيد بر منابع ديجيتالي طراحي شده و قرار است جايگزين قواعد فهرست‌نويسي آنگلو امريكن شود.

بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، از 13 ارديبهشت تا 23 ارديبهشت ماه در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.