به گزارش خبرگزاری كتاب ايران (ايبنا) به نقل از روزنامه الشرق، نمايشگاه بين‌المللی كتاب رياض كه اين روزها در پايتخت عربستان سعودی فعاليت دارد كتابی را با عنوان «نخبگان سعودی؛ پژوهشی در تغييرات و ناكامی‌ها» جمع آوري كرد.

مسوول غرفه «مركز مطالعات وحدت عربی» در اين نمايشگاه در اين خصوص گفت: كميته اداره نمايشگاه، فروش عمومی كتاب دكتر «محمد بن صنيتان» را منع كرد و وگفت كه اين كتاب فقط بايد در اختيار پژوهشگران قرار گيرد.

كتاب «نخبگان سعودی؛ پژوهشی در تغييرات و ناكامی‌ها» نوشته دكتر محمد بن صنتيان، به مطالعه ميدانی نخبگان عربستان سعودی، بر اساس بررسی استقرائی اجزای آن می‌پردازد. نويسنده در اين كتاب، مجموعه علت‌هايی را استخراج می‌كند كه به واسطه آن، نخبگان سعودی از ايفای نقش اصلی و قابل انتظار از آنان به عنوان نخبگانی تأثيرگذار در شكل‌گيری روند سياسی و اجتماعی عربستان سعودی، تحقق عدالت اجتماعی و تحكيم شهروندی حقيقي و فراهم كردن مشاركت سياسی در نهادهای قدرت، منحرف شده‌اند.

اهميت اين كتاب به توجه ويژه آن به مطالعه و بررسی نخبگان سعودی تأثيرگذار در شكل‌گيری نظام سياسی، اقتصادی و اجتماعی در عربستان سعودی بازمی‌گردد. از آنجا كه نظام سياسی عربستان سعودی مانند ساير نظام‌های عربی، يك نظام مركز محور است، بررسی جايگاه و نقش نخبگان برای دريافت شناخت عميق از سياست‌های حكومت و تفسير رويكردها و گرايش‌های آن، اهميتی دوچندان پيدا می‌كند. اين آن چيزی است كه در اين كتاب به آن پرداخته شده است و البته نخبگان عربستانی از اين كه اين كتاب در اختيار عموم قرار گيرد چندان راضی نيستند. 

اين اثر پژوهشی تلاش دارد تا نخبگان سعودی را عميقاً بررسی كند؛ نخبگانی كه شكل‌گيری آنان از ويژگی بارز تركيب بين عمق ميراث تاريخی و تجددگرايی معاصر برخوردار است. «محمد بن صنيتان» در كتاب خود مجموعه‌ای از نخبگان را لحاظ مي‌كند كه گاه رقابت بين آنان تا حد نزاع و درگيری پيش می‌رود و گاه از حالت مسالمت آميز به اتحاد و ائتلاف گرايش پيدا می‌كند. در نهايت هم نويسنده از «نخبگان معارض» سخن می‌گويد كه در سكوت و مخفيانه فعاليت می‌كنند و با نخبگان رسمی نظام اجتماعی كه مورد رضايت‌شان نيست در تعارض‌اند. 

فرضيه نويسنده در كتابش بر اين مبنا شكل می‌گيرد كه جامعه عربستان سعودی از مجموعه متعددی از «نخبگان كوچك» تشكيل شده كه عبارتند از نخبگان وزارتی، نخبگان مشورتی، نخبگان دينی، نخبگان اداری و نخبگان فكری. در مقابل اين مجموعه‌ها نيز، نويسنده از «نخبگان معارض» نام می‌برد كه همان نخبگان اپوزيسيون هستند.

نويسنده در كتاب خود و به عنوان يكی از مهم‌ترين نتايج اين كتاب تأكيد می‌كند كه نخبگان سعودی در ايفای نقش پيشرو در جامعه عربستان ناموفق بوده‌اند و حتی به عاملی برای تقويت دوگانگی‌های قديمی و گرايش‌های كهنه فانی بر اساس مباهات منطقه‌ای يا ناحيه‌ای و تبعيض‌های شهری و روستايی تبديل شده‌اند.

كتاب «نخبگان سعودی؛ پژوهشی در تغييرات و ناكامی‌ها» كه عرضه عمومی آن از سوی مسوولان نمايشگاه كتاب رياض ممنوع شده است، برای نخستين بار در سال 2005 در 220 صفحه از سوی مركز مطالعات وحدت عربی لبنان منتشر شد. 

نمايشگاه بين‌المللی كتاب رياض كه از 6 مارس (16 اسفند) آغاز شده تا 16 مارس (26 اسفند) ادامه دارد.