به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر، با قلمي روان و با يك دستهبندى شايان توجه، انواع مغالطات را بهگونهاى بیان كرده است كه از دانشآموز دبیرستانى تا سطوح بالاتر، قادر به درك و كاربرد آنند.
اين كتاب در هفت فصل به بررسي مغالطات پرداخته است. تبيين‌هاي مغالطي، ادعاي بدون استدلال، مغالطات مقام نقد، مغالطات مقام دفاع، مغالطه صوري، مغالطات ناشي از يك پيش فرض نادرست و مغالطات ربطي، عناوين فصول هفتگانه اين اثرند.
تعريف مغالطه و طبقه‌بندي انواع آن
محدودترين تعريف مغالطه آن است كه گفته‌اند: «قياسي است مركب از وهميات يا مشبهات». تعريف ديگر اين است كه «مغالطه قياس فاسدي است كه منتج به نتيجه صحيح نباشد و فساد آن يا از جهت ماده است يا صورت و يا هر دو».
ابن‌رشد مي‌گويد: «همان‌طور كه برخي مردم واقعا عابد هستند و برخي به ظاهر عابد، ولي در واقع، اهل ريا و خودنمايي و همان‌طور كه برخي از طلا و نقره‌ها واقعي هستند و چيزهايي وجود دارند كه به نظر مي‌رسد طلا و نقره‌اند، همچنين برخي قياس‌ها نيز واقعا قياس‌اند و برخي شبيه قياس، يعني در حقيقت، قياس نيستند كه آنها را مغالطه مي‌ناميم.»
در تعريف عام‌تر، مغالطه منحصر به استدلال نيست، بلكه به طور كلي، شكل غيرمعتبري از استدلال دانسته شده است. به بيان دقيق‌تر، شكل‌هايي از استدلال كه نتيجه آن تابع مقدمه يا مقدمه‌هايش نيست.
به عقيده نويسنده كتاب، «تعريف عام‌تر و كلي‌تري نيز وجود دارد كه در آن انواع خطاها و آشفتگي‌هايي كه كم و بيش مرتبط با خطاي در استدلال است نيز به معناي وسيع كلمه مغالطه ناميده مي‌شود. طبق اين تعريف، وقوع مغالطات را مي‌توان در حوزه عالم استنتاج در نظر گرفت، به اين معنا كه شخص با مقدمات يا بدون مقدمات، از راه‌هاي منطقي يا غير آن و به صورت معتبر يا غيرمعتبر بخواهد صدق يا كذب گزاره‌اي را نتيجه بگيرد، به ويژه اين كه بخواهد در مقام تفهيم يا تاثيرگذاري، مدعا يا محتواي گزاره‌اي را به افراد ديگر منتقل كند. چنين نتيجه‌گيري يا گذر استنتاجي چيزي است كه متصف به مغالطي بودن مي‌شود. در عام‌ترين تعريف، گاهي عنوان مغالطه حتي به چيزي در حد يك باور نادرست اطلاق مي‌شود.»
در تعريف مغالطه همچنين مي‌توان گفت كه عده‌اي به عمد یا غیرعمد، استدلال‌هايي مي‌آورند كه در ظاهر صحیح‌اند اما معنا و محتوایى خطاآلود و مغلطهآمیز دارند.
مغالطات پيامدهاي متعددي دارند و همين موضوع، شناخت آنها را از چند جنبه براى بشر ضرورى مي‌كند كه نخستين آنها دوري از مغالطه است. بنابراين، ضرورت دارد كه فرد آگاهي‌هاي لازم در اين باره را داشته باشد تا دیگران او را از این راه فریب ندهند.
بايد توجه داشت كه در تمام تعريف‌ها اين نكته مفروض است كه آگاهانه و عمدي بودن يا غيرآگاهانه و سهوي بودن، تاثيري در تعريف مغالطه ندارد. ارتكاب مغالطه مي‌تواند عمدي يا سهوي باشد. مغالطه‌اي كه عمدي يعني با آگاهي از علم اعتبار انجام مي‌شود، اما به ظاهر معتبر و مجاب كننده و در واقع فريب دهنده مخاطب است، سفسطه ناميده مي‌شود.
چاپ هفتم كتاب «مغالطات» با شمارگان 2000 نسخه، در 388 صفحه و بهاي 60000 ريال راهي بازار نشر شد
سه‌شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۰ - ۰۹:۰۰
نظر شما