دكتر محمدزاده در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با اشاره به اين كه «احمد مهدوي‌دامغاني» مقدمه اين كتاب را به رشته تحرير در آورده است، اظهار كرد: اين كتاب با مروري بر زندگي و تاريخ امام جواد(ع) به بيان زندگاني معرفتي امام جواد(ع) مي‌پردازد.
وي مناجات امام جواد(ع) به نام «الوسايل الي المسائل(مناجات عشره)» را از جمله مباحث اصلي اين كتاب خواند كه به دعا و نيايش اختصاص دارد و عنوان كرد: امام جواد(ع) گاهي سخنانشان را در قالب دعا بيان مي‌فرمودند. «مناجات عشره» به 10 مساله اشاره دارد و به معناي وسايلي است كه انسان را به خواسته خود مي‌رسانند. از آنجا كه انسان براي رسيدن به خواسته‌ها و مطلوبات خود نياز به كمك دارد كه جامع آن خداوند است، اين دعا نيز رجوع نهايي همه را به صاحب اصلي حق مي‌داند.
محمدزاده افزود: اين مناجات حاوي منابع و معارف بلندي است كه ضرورت پرداختن به زواياي آنها و بررسي نظري آن معارف را به خوبي نمايانگر مي‌سازد. اين دعا تنها جنبه اعتقادي و معنوي ندارد، بلكه ابعاد مختلف زندگي فردي و اجتماعي انسان را مدنظر قرار مي‌دهد. كلام امام(ع) شامل علوم معرفتي، توحيدي، اجتماعي و سياسي و حتي توصيف محيط اطراف در اين مناجات جاي دارد.
وي مناجات استخاره، مناجات استعاذه، مناجات استقاله، مناجات سفر، مناجات طلب رزق، مناجات طلب توبه، مناجات طلب حج، مناجات طلب حوائج، مناجات كشف ظلم و مناجات شكر را مناجات‌هاي ده‌گانه امام جواد(ع) در مناجات عشره برشمرد.
نويسنده كتاب «عاشورا در شعر معاصر و فرهنگ عامه» در پاسخ به اين سوال كه دعا كردن چه فضايل و ضرورت‌هايي در زندگي بشر دارد و چرا در سيره ائمه اطهار(ع) به تكرار دعا كردن سفارش شده است؟» گفت: دين بر پايه عبادت استوار است و مغز عبادت، دعاست و بهترين عبادت و نزديك‌ترين راه به سوي خداوند شناخته مي‌شود. همچنين عقل و نقل بر فضيلت و وجوب دعا دلالت دارند.
وي ادامه داد: در قرآن كريم و احاديث معصومين(ع) در فضيلت و اهميت دعا تأكيد بسياري شده است. خداوند در آيه 177 سوره فرقان نيز فرموده است: «بگو اگر دعايتان نباشد، پروردگار من به شما اعتنايي ندارد.» رسول اكرم(ص) نيز فرمودند: «دعا حربه مومن، ستون دين و نور آسمان و زمين است.» امير مومنان امام علي(ع) نيز فرموده‌اند: «محبوب‌ترين اعمال نزد خداوند در زمين دعاست.»
محمدزاده در پاسخ به اين سوال كه آيا تمامي دعاها استجابت مي‌شوند؟» اظهار كرد: خداوند وعده فرموده كه دعاي بندگانش را اجابت و خواسته‌هاي آنان را عطا كند. وعده الهي قطعي و تخلف‌ناپذير است، اما نكته‌اي كه در آيات و روايات تذكر و تأكيد شده، آن است كه دعا كننده بايد به حقيقت دعا كند، يعني روي نياز به سوي خداوند بياورد و از او درخواست حاجت كند، نه اين كه تنها زبان را به دعا بگرداند و دل او از توجه به خداوند غافل باشد.
محقق و نويسنده حوزه دين و تاريخ اسلام درباره رابطه قرآن و دعا عنوان كرد: اهتمام قرآن مجيد به دعا كردن، جلوه‌هاي گوناگوني دارد و يادآور مي‌شود كه دعا، بهترين آموزه و دقيق‌ترين راهنما با زيباترين اسلوب است. جامع‌ترين دعاها كه در كوتاه‌ترين جملات خير و سعادت دنيا و آخرت در آنها گنجانده شده‌اند و هر كس در هر حال و هر وقت و هر جاي مي‌تواند بخواند، در قرآن جاي دارند.
وي با بيان اين كه ادعيه قرآن از دو جهت قابل دقت و بررسي‌اند، توضيح داد: يكي شيوه ابداع و اعجاز در بلاغت و جامعيت الفاظ و جملات كه مانند ساير معارف قرآني جذاب و شگفت‌انگيز است و ديگر، معاني دقيق و لطيف دعاها كه شامل همه نيازها و بيانگر همه دردها و درمان‌هايند. قرآن مجيد نيز متضمن دعاهاي مردان و زنان برجسته‌اي است كه حائز مقام عصمت يا رهروان راستين معصومين (ع) بوده‌اند و رفتار و گفتار آنان بهترين سرمشق براي ساير افراد بشر است. عده معدودي از دانشوران كتاب‌هاي خاصي درباره ادعيه قرآن تاليف كرده‌اند كه از جمله آنها مي‌توان مرحوم سيد هبة‌الدين شهرستاني را نام برد.
نويسنده كتاب «محمدبن علي عليه‌السلام امام جواد(ع)» در پاسخ به اين سوال كه «در تحقيقات خود به ويژه تاليف اين اثر، رابطه حديث و دعا را چگونه يافته است؟» گفت: فضيلت، آداب، شرايط و اوقات دعا و موانع استجابت و ده‌ها عنوان ديگر در احاديث معصومين(ع) بيان شده‌اند. اغلب ادعيه معصومين(ع) و ساير احاديث مشتمل بر صحيح و ضعيف، مسند و مرسل‌اند. بنابراين، علماي رباني شيعه همواره به جمع و نقل و ضبط ادعيه‌اي كه از ائمه اطهار(ع) روايت شده، اهتمام و سعي داشته‌اند، زيرا پيروي از پيشوايان معصوم از مهمترين وظايف شرعي است و شناخت معارف ديني و عقايد حقه و مفاهيم اخلاقي جز از طريق ايشان ميسر نمي‌شود. بنابراين، آنها به راه و رسم و نيايش و عرض حاجت و چگونگي خضوع و مناجات با خداوند از همه خلايق آگاه‌ترند.
وي درباره اهتمام معصومين(ع) به دعا عنوان كرد: بررسي زندگاني معصومين(ع) نشانگر اهتمام بليغ آنها در هر حال و مناسبت است كه در هيچ فرصتي دعا را رها نمي‌كردند. قسمتي از ادعيه انبيا و اوليا در آيات قرآن كريم آمده است؛ چنان كه دعاهاي ويژه هر يك از ايشان در كتاب‌هاي حديث و دعا و سيره ضبط شده و بر جاي مانده است. اين دعاها كه از سرچشمه زلال وحي جوشيده و به علم و حكمت بي‌كران الهي پيوسته‌اند، بهترين راهگشاي زندگاني و ارزشمندترين شيوه تربيت و پرورش فضايل و مكارم انسانند كه نيروي ايمان به خدا و قيامت را در نهاد آدميان برمي‌انگيزند و آنان را به فداكاري و از خودگذشتگي در راه حق و عدالت و جوانمردي و درستكاري در معاشرت با ديگران سوق مي‌دهند. اين مضامين، هدف عبادت و لذت مناجات با آفريدگار و پيوستن به او را در وجود انسان زنده مي‌‌كنند.
دكتراي تاريخ اسلام درباره دعاي عرفه گفت: اين دعا از دعاهاي بسيار معروف، مشهور و عظيم‌الشأن است كه در مراسم حج در عرفات خوانده مي‌شود. همچنين اين دعا را به قصد قربت مطلقه، روز عرفه (نهم ذي‌الحجه) در ساير اماكن مي‌خوانند. اين دعا مأثور از حضرت امام حسين(ع) است. دعاي عرفه متضمن مطالب بسياري است كه از آن ميان مي‌توان به شناخت خداوند و بيان صفات الهي و تجديد عهد و پيمان با پروردگار و شناخت پيامبران و تحكيم ارتباط با آنها و توجه به آخرت و اظهار عقيده قلبي اشاره كرد.
وي ادامه داد: سير انديشه در آفاق جهان و يادآوري نعمت‌هاي بي‌كران الهي بر انسان و حمد و سپاس خداوند بر آن نعمت‌ها و عنايت‌ها، تضرع به درگان خداوند و اقرار به گناهان و توبه، درخواست حوايج كه با درود و صلوات بر محمد و آل او شروع مي‌شوند، از ديگر مضامين اين دعايند.
نخستين چاپ كتاب «محمدبن علي عليه‌السلام امام جواد» به تازگي از سوي انتشارات دليل‌ما با شمارگان 3000 نسخه، 416 صفحه و به بهاي 75000 ريال منتشر و روانه بازار كتاب شده است.
شنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۰ - ۱۱:۳۰
نظر شما