به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)‌، نشست نقد و بررسي كتاب «ژنوميك و تغذيه» اثر رجينا بيرگليوس فلوهه و جيمز جويست، عصر ديروز، بيست و يكم فروردين ماه با حضور «دكتر داريوش فرهود»، استاد پيشين ژنتيك پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران و كارشناس رسمي سازمان جهاني بهداشت در رشته ژنتيك انساني، «دكتر محمدرضا وفا»، رييس انجمن تغذيه ايران و دانشيار دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران، سميه اطهاري نيك‌عزم، مترجم كتاب «ژنوميك و تغذيه» و برخي از استادان و دانشجويان حوزه ژنتيك در سراي اهل قلم برگزار شد.

در ابتداي اين نشست، دكتر داريوش فرهود با تاكيد بر اهميت تاليف و ترجمه در حوزه ژنتيك و تغذيه گفت: «ژنوميك و تغذيه» مشخص كرده كه ويژگي‌هاي ژنتيكي چه نقشي در مصرف مواد غذايي و ريزمغذي‌ها دارد و برعكس، غذاها چه نقشي در فعال‌سازي ژن‌ها ايفا مي‌كنند. «ژنتيك و تغذيه» و «تغذيه و ژنتيك» دو رشته مرتبط و جدايي‌ناپذير از يكديگرند.

وي با اشاره به گام‌هاي اساسي علم ژنتيك در درمان، پيشگيري از بيماري‌ها و شناسايي مواد غذايي سالم گفت: امروزه بسياري از پايان‌نامه‌هاي دانشجويان در اين حوزه تدوين مي‌شود و همين امر نشان‌دهنده اهميت اين دو رشته علمي در كشور است. از دو دهه گذشته جوامع پيشرفته پزشكي روشن كردند كه ترمينولوژي‌هاي مختلف ژنوميك و تغذيه، ژنتيك بيماري‌هاي رواني و ساير علوم مرتبط به علم ژنتيك‌اند. همه مسايل ژنتيكي‌ است، حتي ابتلا به بيماري‌هاي ويروسي و بيماري‌هايي چون ايدز كه هيچ كس شكي در واگيردار بودن اين بيماري‌ها ندارد.

اين كارشناس رسمي سازمان جهاني بهداشت با تاكيد بر اينكه در آينده تمام تشخيص‌هاي پزشكي حتي واكسيناسيون بر مبناي ژنتيك استوار خواهد بود، اظهار داشت: در اين كتاب مشخص شده كه افراد به لحاظ ويژگي‌هاي ژنوتيپي و ژنتيكي با يكديگر متفاوت‌اند و برمبناي اين تفاوت مي‌توان وضعيت سلامت و تغذيه افراد را مشخص كرد. انسان، موجود پيچيده‌اي است كه براي نگارش خصوصيات ژنتيكي‌اش احتياج به نگارش صدها كتاب است. مولفان اين كتاب نيز دو استاد برجسته دانشگاه آلمان‌‌اند و كتاب را به زبان انگليسي تاليف كرده‌اند. 

وي با بيان اين كه ترجمه‌هاي بسيار خوب بهتر از تاليف‌هاي ضعيف است، افزود: تاليف با كيفيت نيازمند مولف صاحب‌نظر است. متاسفانه بسياري از كتاب‌هاي تاليفي در حوزه‌هاي مختلف صرفا از بررسي‌هاي كتابخانه‌اي نشات گرفته و منبع مشخصي ندارند. 

فرهود با اشاره به اينكه علم ژنتيك در لحظه، مباحث نوين و جديدي را به دنيا ارايه مي‌كند، يادآور شد: تحرك و پويايي اين علم با ديگر علوم قابل مقايسه نيست. يكي از نويسندگان اين حوزه در كتاب خود خطاب به مخاطبان نوشته است: «امروز كه كتاب به دست شما مي‌رسد، قديمي خواهد بود». مطالب ژنتيك در هر لحظه قديمي مي‌شود، بهتر اين است كه ارزشمندترين كتاب‌هاي روز دنيا در اين حوزه ترجمه شود. خوشبختانه كتاب «ژنوميك و تغذيه» محتواي مورد نياز اساتيد و دانشجويان را دربردارد و نيازمند مباحث بيشتري در اين حوزه نيست.

در ادامه دكتر محمدرضا وفا، رييس انجمن تغذيه ايران و دانشيار دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي تهران با اشاره به تخصصي بودن كتاب «ژنوميك و تغذيه» ‌و دشواري ترجمه اين نوع آثار گفت: در دهه 1970 صندوق حمايت از كودكان سازمان ملل كتابي با عنوان «ماوراي بقا» منتشر كرد و اين كتاب، عاملي براي پيگيري بحث‌هاي سلامت و حمايت از كودكان شد. در اين سال‌ها جامعه پزشكي مطرح كرده كه صرفا نبايد به فكر نجات جان انسان‌ها با درمان بيماري‌ها بود، بلكه بايد از هر فردي حداكثر توان لازم را مورد بهره‌برداري قرار داد. با تولد هر نوزاد يك ظرفيت جديد براي رشد و پيشرفت بشريت ايجاد مي‌شود.

وي در ادامه افزود: مطالعات مختلف نشان داد كه اگر كمبود تغذيه در ميان افراد حاكم شود، نخست قدرت توجه و تمركز ذهني از بين مي‌رود و سپس به همه جنبه‌هاي سلامت لطمه وارد مي‌شود. ميانه سال‌هاي 1970، دهه شگفت‌انگيز رشد دانش تغذيه محسوب مي‌شود. ژنتيك با كمك به ارتقاي كيفيت زندگي، پيشرفت علوم پايه، بررسي نقش دانش سلولي ـ مولكولي و تغذيه در ارتقاي سلامت جوامع گام‌هاي موثري برداشته است.

وفا با اشاره به اينكه استاد راهنماي مترجم اين كتاب در نگارش پايان‌نامه‌اش بوده، گفت: مترجم اين اثر، متن دشواري را با همكاري سه نفر از ديگران دانشجويان علاقه‌مند اين حوزه ترجمه و كتاب نيز توسط دكتر فرهود، مهر تاييد خورده است. اين نوشتار قابل استفاده براي دانشجويان و استادان در بحث تغذيه و ژنتيك و مواد مغذي خواهد بود.

سميه اطهاري نيك‌عزم، مترجم كتاب «ژنوميك و تغذيه» با اشاره به اينكه در دهه‌هاي گذشته تغذيه يك رشته ساده و صرف رژيم درماني به شمار مي‌آمده است، افزود: با پيشرفت علوم مشخص شد كه تغذيه ارتباط گسترده‌اي با علوم ديگر دارد و جايگاه تحقيق براي علاقه‌مندان در اين رشته فراهم شد. تقابل مباحث ژنوميك و ژنتيك غذا يكي از بحث‌هاي مهم كتاب است.

وي ادامه داد: در مباحث ژنوميك، تعامل ژن و ماده مغذي در نظر گرفته مي‌شود؛ به اين معنا كه تمام غذاها پس از مصرف در مراحل رونويسي و سنتز پروتئين در بدن تاثير مي‌گذارند و اين امر كمك مناسبي به تشخيص و پيشگيري از بيماري‌هايي چون ديابت، سرطان، بيماري قلبي ـ عروقي، ... در سراسر جهان دارد. با شناسايي اين ژن‌ها مي‌توانيم تغذيه و عوامل غذايي مناسب‌تري استفاده كنيم. ژنتيك غذا كه پيشتر مورد توجه اساتيد قرار داشت، به بحث درباره اينكه چرا افراد نسبت به يك ماده غذايي واحد پاسخ مختلف مي‌دهند، اختصاص دارد. 

اطهاري نيك‌عزم با تاكيد بر اينكه تلاش شده تا ترجمه مناسبي به استادان و دانشجويان ارايه شود، اظهار داشت: اين اثر شروعي براي تحقيقات بعدي در زمينه تغذيه در رشته‌هاي مختلف خواهد بود.

نشست نقد و بررسي كتاب «ژنوميك و تغذيه» عصر ديروز، 21 فروردين ماه با حضور كارشناسان اين حوزه در سراي اهل قلم برگزار شد.