به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، ملا فتح‌الله كاشاني از عالمان و مفسران بزرگ سده دهم هجري بود كه تلاش‌هاي تفسيري او، نقش مهمي در تكامل ميراث تفسيري شيعه داشت. تفسير او با نام «منهج‌الصادقين في الزام‌المخالفين» به زبان فارسي جايگاه ويژه‌اي به خود اختصاص داده است. وي پس از فراغت از تاليف اين كتاب، آن را تلخيص كرد و «خلاصه منهج‌الصادقين» نام نهاد.
مولف اين اثر در مقدمه كتاب آورده است: «بر اذهان صافيه و افكار زاكيه مخفي نيست كه علمي كه مثمر سعادت اخروي و مصلح امور دنيوي است علم قرآن است؛ چه آن ماخذ اصول شريعت مصطفوي و مصدر فروغ ملت نبوي است؛ چه عمل كردن به آن سبب رستگاري دنيا و عقبي است. پس دانستن اين علم شريف ضروري باشد و چون به تاييد رباني و توفيق سبحاني، تفسير منهج‌الصادقين في الزام‌المخالفين كه محتوي بر پنج مجلد است مرتقي به دويست و هشتاد هزار بيت به ترتيبي كامل و تاليفي شامل سمت اختتام پذيرفت و به نظر كيميا اثر بعضي از اخوان ديني (حفظهم‌الله عن جميع‌الملاهي والمناهي) رسيده، عز قبول يافت و به خاطر فاتر مولف و جامع آن؛ المفتقر الي غفران ربه اللطيف‌السبحاني يعني ابن شكرالله فتح‌الله الشريف‌الكاشاني (عفي‌الله عنهما و اوتي كتابهما بيمينهما) رسيد كه چون تفسير مذكور منطوي است بر حل جميع لغات و تراكيب نحويه و اسرار و نكات عربيه و مبتني بر كثرت ادله و براهين در بطلان مذهب مخالفين و رفع شبهات معاندين و اثبات مذهب ائمه معصومين(صلوات‌الله عليهم اجمعين) و ذكر مذاهب علما و فقها در مسائل كلاميه و فروعيه دين مبين و بيان قصص مطوله و حكايات مفصله امم سابقين، و به جهت اين، مطالعه آن بر برخي از اهل ايمان كه به جهت شواغل و موانع روزگار از تحصيل علوم آداب محروم مانده بودند متعسر بلكه متعذر بودند، و نيز به واسطه كثرت قصص و اخبار، بعضي از مطالعه آن كلال مي‌يافتند، عنان توجه را به جانب انتخاب آن معطوف سازد و اختصار بر ترجمه قرآني نمايد و در اين ترجمه مسمي است به خلاصةالمنهج بعد از ملاحظه حذف و اضمار و بيان تخصيص و تعميم و حقيقت و مجاز، اقوال مشهوره مفسرين در معاني قرآني كه معتمد باشد در مذهب اماميه، سمت تحرير خواهد يافت و از اسباب نزول و قصص انبيا و فضل سوره و ثواب آيات بر وجهي كه منقول است به اسانيد صحيحه به طريق "خيرالكلام ما قل" مذكور خواهد گشت و از قرائت معتبره به روايت بكر از عاصم كه در ميان عجم شهرتي تمام دارد اختصار خواهد رفت و به بعضي كلمات كه حفص را با او طريق مخالفت و معني كلام به سبب آن اختلاف تغيير مي‌يابد، اشارتي با او خواهد شد.
و پيش از شروع در مقصود، مقدمه‌اي در سلك تحرير مي‌آيد كه مشتمل باشد بر بيان احاديث و اخباري كه دلالت مي‌كند بر ترغيب قرائت قرآني و دانستن معاني فرقاني. و چون ذكر احاديث ماثوره در اين باب و بيان ترجمه هر يك از آن، سررشته كلام به طول مي‌كشد، از اين جهت اكتفا به مضمون آن نموده مي‌شود و از الفاظ احاديث كه فارسي زبان را از آن حظي نيست فروگذاشته مي‌رود.»
از ابن عباس درباره فضيلت سوره حمد، روايت شده كه: «هرچيزي را اصلي است، اصل دنيا مكه است و اصل آسمان‌ها، آسمان هفتم و اصل زمين‌ها، زمين هفتم و اصل بهشت، بهشت عدن و اصل دوزخ، دركه هفتم و اصل مخلوقات، آدم(ع) و اصل پيغمبران، نوح(ع) و اصل بني‌اسرائيل، يعقوب و اصل كتاب‌ها، قرآن و اصل قرآن، فاتحه و اصل فاتحه "بسم‌الله الرحمن‌الرحيم"».
همچنين از پيغمبر(ص) روايت است كه «فاتحه، شفاي جميع دردها و بيماري‌ها است». ابوسلمان روايت كند كه با رسول خداي به غزا رفته بوديم، مردي در ميان ما صرع پيدا كرد، يكي از صحابه سوره فاتحه به گوش او خواند شفا يافت؛ اين قصه به عرض آن حضرت رسانيدند، فرمود كه: «اين سوره اصل قرآن است و شفاي همه دردها و مرض‌هاست».
«مسلم بن حجاج» در صحيح خود روايت كرده از پيغمبر(ص) كه حق تعالي فرموده كه: من فاتحه را قسمت كردم ميان خود و بنده خود، نصفي از براي خود و نصفي از براي بنده خود، هرگاه كه بنده گويد: «بسم‌الله الرحمن‌الرحيم»، حق تعالي گويد: بنده من ابتدا به نام من مي‌كند، بر من واجب شد كه جميع كارهاي دنيا و آخرت او را بر او تمام گردانم و در مال او بركت دهم. و چون بگويد: «الحمدلله رب‌العالمين»، «الرحمن‌الرحيم»، او (سبحانه) فرمايد: بنده من ثنا و ستايش من مي‌كند و مدح مرا ورد زبان خود مي‌سازد، به حق و جلال من، كه بر او بخشاينده گناهانم و مهربان به لطف عام خود و چون گويد: «مالك يوم‌الدين»، حق تعالي گويد كه بنده من بزرگي و بزرگواري من مي‌گويد. و چون گويد: «اياك نعبد و اياك نستعين»، خداي تعالي گويد: اين است ميان من و بنده من و اين عهدي است كه در روز الست از او فراگرفته‌ام و اين صفت‌هاي مذكور مخصوص است به من و غير مرا در آن راهي نيست. و چون گويد: «اهدنا الصراط‌المستقيم» تا آخر، حق (سبحانه و تعالي) فرمايد كه صفات بنده من است و بر من واجب است كه او را به راه راست رسانم و جميع حاجت‌هاي او را روا گردانم.
از رسول خداي(ع) نقل است كه «فاتحةالكتاب گنجي است از گنج‌هاي عرض و افسون جميع گزندگان و درندگان است.» سلمة بن محرز از امام جعفر صادق(ع) روايت كرده كه «هر كه او را فاتحه به(خوب) نكند هيچ شربتي و دارويي او را به نخواهد ساخت.»...
چاپ نخست كتاب «تفسير خلاصه منهج‌الصادقين» (جلد اول) در شمارگان 1200 نسخه، 704 صفحه و بهاي 130000 ريال راهي بازار نشر شد.
چهارشنبه ۲۳ تیر ۱۳۸۹ - ۱۱:۰۰
نظر شما