نگاهي به يكصد و چهل و هفتمين شماره ماهنامه «كتاب ماه»
عاشورا پژوهي؛ دغدغهاي انساني در ابعاد جهاني و آكادميك
يكصد و چهل و هفتمين شماره ماهنامه تخصصي اطلاعرساني، نقد و بررسي كتاب با عنوان «كتاب ماه دين» به سردبيري علي اوجبي از سوي خانه كتاب منتشر و روانه بازار نشر شد.\
سيد هدايت جليلي در سرآغاز اين شماره ماهنامه با عنوان «عاشورا پژوهي» مينويسد: «"رخداد" روز دهم محرم 61 هجري قمري در مكاني به نام كربلا، تاريخ و جغرافيا را درنورديده و در قامت يك "فرهنگ" تعاليبخش اطلاع و ابعاد بسياري يافته است. دامنه، ژرفا و عناصر كثيري كه اينك اين فرهنگ در دل خود دارد، به مثابه موضوعات و مسائل كثيري توجه پژوهشگران را به خود جلب ميكند. سخن در باب عاشورا و رخداد كربلا، امروزه در انحصار تاريخپژوهان و صاحبان گفتار شيعي نيست، بلكه اين "رخداد" كه در قامت يك "فرهنگ" تعاليبخش رخ نموده است، موضوع مباحث انسانشناختي، فلسفي، فرهنگي، جامعهشناختي، روانشناختي و مردمشناختي و ... قرار گرفته است.
امروزه، تنها شيعيان و بلكه تنها مسلمانان نيستند كه از اين رخداد و فرهنگ سخن ميگويند. نگاهي گذرا به فهرست موضوعات اسلامپژوهان محافل آكادميك غربي حاكي از آن است كه كربلا، عاشورا و امام حسين(ع) و فرهنگ شكلگرفته پيرامون آن بهتدريج و پيش از پيش به موضوعي جذاب براي پژوهش بدل شده است.
اين رخداد و اين فرهنگ، با عنايت به بنمايهها و مضامين بسيار بلندي كه دارد، ظرفيت آن را دارد كه چونان موضوعي شايان بحث و تأمل و گفتوگو در سطح جهانشمول انساني قرار گيرد. انسان امروز نيازمند تأمل در اين رخداد عظيم انساني و در انسان بزرگي چون حسينبن علي(ع) است.
در اين ميان، رسالت مهم و وظيفه عاجل عالمان شيعه، فراهم آوردن بستر تحقق چنين امر بايستهاي است. همچنان كه باور داريم كربلا يك جغرافيا و عاشورا يك تاريخ نيست، حسين(ع) نيز تنها براي شيعه و صرفا امام شيعيان نيست. حسين(ع) از آن همه انسانها در هر عصر و مصري است. انحصار كربلا، عاشورا و حسين(ع) در جغرافياي گفتماني شيعه، ظلم به حسين(ع) و شيعه و ظلم به همه بشريت است. اغلب گفتارهايي كه در باب عاشورا، كربلا و حسين(ع) توليد ميشود، معطوف به مخاطب شيعي است و محفوف به عناصر محلي (Local) و تاريخمند. بسنده كردن به توليد چنين گفتاري، معنا و رهاوردي جز انحصار و حبس اين پيام بزرگ انساني در زندان محدوديتها ندارد. لازمه حضور اين رخداد شگرف و شكوهمند بشري در سطح عام انساني، آفرينش گفتاري است عاري از عناصر محلي و تاريخمند، بهگونهاي كه مخاطب را چونان امري انساني و عظيم، درگير كند و انسان بودن انسان را مخاطب قرار دهد. آيا در اينباره كاري صورت گرفته است؟»
پرونده ويژه اين شماره از كتاب ماه دين به موضوع عاشوراپژوهي اختصاص يافته است و به اين موضوع در قالب چند مقاله از جوانب مختلفي ميپردازد. اين مطالب نشان از آن دارند كه عاشورا پژوهي تنها دغدغهاي شيعي و حتي اسلامي نيست؛ بلكه دغدغهاي انساني در ابعاد جهاني و آكادميك است.
« شهود حق در زنان، كاملترين و عظيمترين شهود است (گزارش نشست كرامت زن از نگاه ابنعربي)» عنوان نشست اين شماره ماهنامه را تشكيل ميدهد.
در بخش «پرونده: عاشورا پژوهي» كتابهاي حادثه كربلا به روايت محمد جرير طبري در پرتو نقد و نظريه ساختارگرايي (تورستن هايلن، ابوالفضل حري)، راشد و خطابه (گفتاري به مناسبت ماه محرم و ايام سوگواري شيعيان)(سيدمسعود رضوي)، نگاهي به كتاب «زنان كربلا: اجراهاي آييني و گفتمانهاي نمادين در تشيع مدرن» (مرضيه سليماني)، تحول معنايي تحريف در دين، با نگاهي موردي به تحريف قيام امام حسين(ع) (سيدهدايت جليلى)، نكتهها و تأملاتي در كتاب «رخداد كربلا در نهاد تودهها» (مسعود رضوي)، گزارشى از كتاب «تحليلى بر نيايشها و نفرينهاى عاشورايى» (هاجر خاتون قدمي)، رخداد كربلا، كتاب «جاودانگى، خوانشى روانشناختي از تاريخ» (دكتر اسعدالامارة، برگردان مريم حيدري) و دانشنامه امام حسين(ع) (فرشته مطهري ) نقد و بررسي شدهاند.
شأن و نفوذ اخلاقي و انساني دين، تأملي در باره كتاب «آينده دين؛ گفتوگوي مكتوب رورتي و واتيمو»، نقد و بررسي شرح نهجالبلاغه ابن ابيالحديد (علياكبر عباسي)، راهنماى «بلك ول» براى معنويت مسيحى، نگاهي به مجموعه سه جلدي «اسلام» (اثري از ويليام مونتگمرى وات و ديگران)، درك الاهيات و فرهنگ مردمى (مهدى ابراهيمى)، در بخش بررسي كتاب، نقد و بررسي شدهاند.
در بخش گزارش مولف، كتاب «وضع و نقد حديث» نوشته عبدالهادي مسعودي، نقد و بررسي ميشود.
اقتدا به محمد(ص) اثر قاسم كاكايي در بخش گزارش مترجم، نقد و بررسي شده است. در بخش «جستار» نيز مطلبي با عنوان «كارن آرمسترانگ و آثارش (عليرضا رضايت)» به رشته تحرير درآمده است.
يكصد و چهل و هفتمين شماره ماهنامه «كتاب ماه دين» در 128 صفحه و بهاي 12000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما