یکی از پژوهشگران این پروژه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان گفت: در گروه رسانه‌ای اصفهان زیبا کلان‌پروژه‌ای را با محوریت تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی در اصفهان شروع کردیم که شامل ۱۵ جلد کتاب است و از این میان، پنج جلدش به‌تازگی آماده شده است. در این خصوص، با ۵ نفر از پیشگامان انقلاب اسلامی در اصفهان صحبت کردیم و درباره موضوعات مختلفی از این افراد سوال پرسیدیم که بخشی شامل خاطرات شخصی این افراد و نقششان در مبارزات دوران انقلاب اسلامی بود.
حجت‌الاسلام جواد جلوانی در خصوص وجه تمایز این مجموعه با آثار مشابه خاطرنشان کرد: تا کنون، تاریخ شفاهی این حوادث در اصفهان را نداشته‌ایم. البته کتاب‌هایی منتشر شده‌اند؛ اما نه با محوریت تاریخ شفاهی و درباره افراد صحنه‌گردان و مبارز کتابی نداشته‌ایم. وجه تمایز این آثار با آثار مشابه، احیای تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی اصفهان است.
حجت‌الاسلام جواد جلوانی درباره روش جمع‌آوری اطلاعات و نحوه مصاحبه‌ها در این پروژه بیان کرد: این مصاحبه‌ها با روش کتابخانه‌ای و نیز مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته انجام شده است. در این روش، سوالاتی را از قبل آماده کرده و از مصاحبه‌شونده می‌پرسیم. اما مصاحبه‌شونده آزاد است فراتر از سوالات نیز پاسخ دهد و محدودیتی برای او در پاسخ وجود ندارد. بعضی از خاطرات به صورت پاورقی یا در پیوست کتاب به منابع موجود ارجاع داده شده‌اند.
«۵ رمضان»؛ پدیدارشناسی تحصن در منزل آیت‌الله خادمی
جلوانی درباره موضوع کتاب «۵ رمضان» اظهار کرد: تحصن تاریخی مردم اصفهان در منزل آیت‌الله خادمی یکی از سوالات مهم این پروژه بود. در این زمینه هیچ کتابی نداریم؛ در حالی که انقلاب اسلامی در اصفهان قبل از آن تحصن ده‌روزه در منزل ایشان روند آرامی داشته؛ اما بلافاصله بعد از تحصن، اولین حکومت نظامی در ایران در اصفهان تشکیل و منزل ایشان به پایگاه مبارزات تبدیل شد.
این پژوهشگر تاریخ شفاهی افزود: ماجرای این تحصن به دستگیری آیت‌الله سید جلال‌الدین طاهری حسین‌آبادی بازمی‌گردد. ایشان در فاصله کوتاهی پس از بازگشت از تبعید، مجدداً دستگیر و به تهران اعزام شد. نیروهای انقلابی اصفهان با اطلاع از این خبر، تصمیم گرفتند بازار را تعطیل و برای اعتراض و چاره‌جویی در منزل ریاست حوزه علمیه اصفهان، آیت‌الله سید حسین خادمی تحصن کنند. به دنبال این تحصن، حکومت وقت در حال از دست دادن کنترل شهر بوده؛ لذا اعلام حکومت نظامی می‌کند و در نهایت به اتفاقات ۵ رمضان سال ۱۳۵۷ می‌انجامد و اصفهان صحنه خبری کشور می‌شود. تاریخ شفاهی این وقایع در کتاب «۵ رمضان» آمده است.
پدیدارشناسی پخش اعلامیه و نوار در مبارزات انقلاب اسلامی
جلوانی درباره یکی دیگر از کتب منتشرشده این پروژه توضیح داد: سوال دیگر مطرح‌شده از انقلابیون اصفهان، درباره پخش اعلامیه و نوار در جریان انقلاب بوده است. رژیم پهلوی جوانان بسیاری را به جرم استفاده از نوارکاست و اعلامیه در رساندن پیام حضرت امام خمینی (ره) در مسجد، منزل، کوچه، خیابان و محله‌ها دستگیر و شکنجه کردند و به شهادت رساندند. اعلامیه‌های دوران انقلاب مزیت‌هایی چون کم‌هزینه بودن، حمل سریع و آسان و قابلیت تکثیر فراوان داشت؛ لذا به رسانه‌ای فراگیر در میان مردم تبدیل شد. در واقع همه این اقدامات با هدف آگاهی‌بخشی به مردم و شرکت هرچه بیشتر مردم در مبارزات انقلابی، صورت می‌گرفته است. وقایع مربوط به این بخش از مبارزات انقلابی در کتاب «پدیدارشناسی پخش اعلامیه و نوار در مبارزات انقلاب اسلامی» جمع‌آوری و تدوین شده است.
پدیدارشناسی ترور آیت‌الله شمس‌آبادی»
جلوانی با بیان این مقدمه درباره کتاب «پدیدارشناسی ترور آیت‌الله شمس‌آبادی» اظهار کرد: آیت‌الله سید ابوالحسن شمس‌آبادی، از علمای سرشناس و وکیل آیت‌الله ابوالقاسم خویی در اصفهان بود. ایشان در مدرسه صدر بازار تدریس می‌کرد و فعالیت‌های زیادی در زمینه امور خیریه و تأسیس موسسات عام‌المنفعه و همچنین اعزام مبلغ به سراسر استان اصفهان داشت. کتاب «پدیدارشناسی ترور آیت‌الله شمس‌آبادی» از سه ضلع متقاطع «شمس‌آبادی»، «کتاب شهید جاوید» و «باند مهدی هاشمی (هدفی‌ها)» تشکیل شده است و کوشیده‌ایم تا حد ممکن به روایت‌های بی‌واسطه و فهم پدیده ترور مرحوم شمس‌آبادی نزدیک شویم.
پدیدارشناسی شهادت حاج آقا مصطفی خمینی
جواد جلوانی گفت: یکی دیگر از اتفاقات تاریخی در انقلاب ایران، شهادت یا مرگ مشکوک حاج‌آقا مصطفی خمینی است که حضرت امام آن را آن را «الطاف خفیّه الهی» می‌خواند.
وی افزود: سال‌های سال، از زمان تبعید امام تا سال ۵۶، بردن اسم امام به صورت علنی جرم بود؛ اما سال ۵۶ با فوت مشکوک حاج‌آقا مصطفی، اعلامیه‌های گسترده‌ای در سراسر کشور پخش می‌شود و مجالس سوگواری برگزار و در این مجالس بعد از سال‌ها به طور رسمی اسم امام برده می‌شود. به همین دلیل، رژیم احساس نگرانی کرد و از روی ضدیت با این جریان، در روزنامه اطلاعات مقاله‌ای چاپ شد با نام مستعار احمد رشیدی مطلق که به امام خمینی (ره) توهین کرده و می‌گوید اصالت ایشان ایرانی نیست. همچنین به روحانیت توهین کرده و از آن تحت عنوان ارتجاع نام می‌برد.
پژوهشگر کتاب «پدیدارشناسی شهادت حاج آقا مصطفی خمینی» ادامه داد: در واکنش به این توهین به امام خمینی، قیام ۱۹ دی قم رخ داده و آنجا عده‌ای کشته می‌شوند و روح جدیدی در مبارزات انقلاب دمیده می‌شود. چهلم شهدای قم در تبریز گرفته می‌شود و در آنجا نیز در مراسم چهلم کشتاری رخ می‌دهد. چهلم شهدای تبریز در یزد گرفته می‌شود و به همین ترتیب این چهلم‌ها ادامه پیدا می‌کند و به اصفهان نیز می‌رسد. بعد از این چهلم‌ها، حکومت دست به دستگیری و تبعید علما می‌زند؛ همچون حجت‌الاسلام سید محمد احمدی فروشانی که منبرهای آتشینی در اصفهان داشته یا آیت‌الله طاهری که در منبرهای نمازجمعه اصفهان روشنگری می‌کرده. اینها مقدمه‌ای بر تحصن تاریخی در منزل آیت‌الله خادمی است. تاریخ شفاهی این وقایع نیز در کتاب «پدیدارشناسی شهادت حاج آقا مصطفی خمینی» منتشر شده است.
مبارزات مخفی و تشکیلاتی سید علی‌اکبر پرورش
حجت‌الاسلام جلوانی عنوان کرد: اسم مرحوم سید علی‌اکبر پرورش در تمام خاطرات انقلابیون اصفهان و در هر پنجاه مصاحبه ذکر شده و در اکثر فعالیت‌های دوران انقلاب، رد پایی از ایشان دیده می‌شود. حاصل جمع‌آوری مصاحبه‌ها درباره ایشان در کتاب «مبارزات مخفی و تشکیلاتی سید علی‌اکبر پرورش» در دسترس عموم است.
در مقدمه این اثر آمده است: اگر تاریخچه مبارزات انقلاب اسلامی در اصفهان به‌خوبی تدوین و بیان شود، آن‌گاه نقش و زحمات استاد سید علی‌اکبر پرورش در حرکت‌های انقلابی به‌خوبی برای نسل جدید آشکار خواهد شد. در دیداری که خانواده مرحوم پرورش پس از رحلت ایشان با رهبر معظم انقلاب اسلامی داشتند، حضرت آقا نقل به مضمون چنین فرمودند که «باید روی مدل فعالیت‌های مرحوم پرورش کار کرد». این صحبت، انگیزه و محور کتاب پیش رو است؛ لذا در این اثر کم‌بضاعت تنها به گردآوری خاطرات تشکیلاتی و مبارزاتی مرحوم پرورش پرداخته‌ایم و نباید از بُعد عرفانی و تربیتی ایشان غفلت شود. کتاب پیش رو گوشه‌ای از شبکه ارتباطی و مبارزات مخفی استاد پرورش را به رخ می‌کشد.
نظر شما