سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ـ نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از سال 2012  به عضویت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابداری درآمد و پس از چند سال وقفه، این نهاد مجدد عضویت خود را در ایفلا تمدید کرده است. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تا سال 2022، در بخش‌های «منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه»، «کتابخانه‌های عمومی» و «کتابخانه‌های کودکان و نوجوانان» عضویت داشت و سال 2023  در بخش‌های «خدمات کتابخانه‌ای به افراد با نیازهای ویژه»، «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» و «سواد و خواندن» نیز عضو شده است. 

لیلی سیفی، دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه بیرجند است و به تازگی رئیس منتخب «کمیته خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» ایفلا شده است. او  رئیس منتخب گروه «علاقه‌مندی مسائل حوزه اطلاعات انجمن آمریکایی علوم اطلاعات و فناوری»، دبیر و  بازرس مالی بخش خاورمیانه این انجمن و عضو هیات مدیره انجمن کتابداران خاورمیانه مستقر در آمریکا است.  این عضو تیم برگزاری کنفرانس کارآفرینی کتابخانه‌‌‌های آمریکا معتقد است: ««تشکیل کارگروه تولید محتوا در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند صدای کتابخانه‌های عمومی را به گوش جهانیان برساند.»

چطور با فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابداری ایفلا مرتبط شدید و تا‌کنون چه تعاملاتی با ایفلا داشته‌اید؟
 
در می سال 2022  به‌عنوان دبیر علمی همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی، الگوها، ایده‌ها و تجربه‌ها» که با شرکت بیش از 30 کشور برگزار شد در سطح بین‌المللی با افراد مختلفی ارتباط گرفتم؛ ازجمله این افراد؛ باربارا لیسون، رئیس ایفلا  بود که به‌عنوان سخنران کلیدی در این همایش دعوت شد و پیامی نیز برای این همایش ارسال کرد. در این همایش از چند عضو کمیته کتابخانه‌های عمومی ایفلا نیز برای سخنرانی دعوت کردم و به این ترتیب مجدد با بخش دیگری از ایفلا مرتبط شدم؛ علاوه بر این از سردبیر ایفلا که آن زمان استیون دبلیو ویت (Steven W. Witt)  بود را برای عضویت در کمیته علمی همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی، الگوها، ایده‌ها و تجربه‌ها» دعوت کردم؛ البته  پیش از این همایش با مجله ایفلا نیز به‌عنوان داور همکاری داشتم.
 
به‌دنبال این تعاملات و شنیده شدن صدای این همایش در سطح جهان، با ایفلا ارتباط پیدا کردم و بعد از مدتی رئیس یکی از بخش‌های ایفلا با نام «کمیته خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» از طریق ایمیل فراخوان داد که این بخش یک عضو داوطلب حقیقی می‌خواهد. عضویت در این بخش با عنوان عضو ثبت‌نامی و رزومه‌ای حقیقی انجام می‌شود و نیازمند پرداخت حق عضویت نیست. با ارسال رزومه و بررسی از سوی ایفلا، به‌عنوان عضو «کمیته خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» انتخاب شدم. 9 ماه در این کمیته عضو بودم و تیرماه امسال که انتخابات کمیته‌های ایفلا بود؛ رئیس کمیته فعلی برای نامزدی به‌عنوان رئیس کمیته اصرار کرد و بعد از رای آوردن به‌عنوان رئیس این کمیته انتخاب شدم و قرار است بعد از برگزاری ایفلای امسال 2023 که شهریورماه در هلند برگزار می شود؛ این مسئولیت را  به مدت دوسال بر عهده بگیرم.
 
حضور در ایفلا از مجاری متفاوتی انجام می‌شود؛ عده‌ای از گرنت و تخفیف‌های ایفلا استفاده کرده‌اند، تعدادی مقاله و پوستر ارائه می‌کنند، یکسری نیز به‌عنوان یک مسئول اجرایی به نمایندگی از یک نهاد حقوقی به ایفلا می‌روند؟ شما با داشتن یک رزومه قابل اتکا به شکلی متفاوت از افراد دیگر، عضو یکی از کمیته‌های ایفلا شده‌اید، تفاوت نحوه تعامل شما با ایفلا با افرادی که از مجراهای دیگر به ایفلا رفته‌اند، چیست؟
 
بله تعامل افراد با ایفلا، از راه‌های متفاوتی محقق می‌شود؛ به‌عنوان مثال استفاده از گرنت‌هایی که ایفلا نسبت به استفاده از آن‌ها فراخوان می‌دهد، شرایط خاصی دارد یا افراد گاهی به نمایندگی از سازمان‌هایی در ایفلا شرکت می‌کنند که حق عضویت در ایفلا را پرداخت می‌کنند. عده‌ای نیز از اعتبار گرنت دانشگاهی خود برای شرکت در ایفلا استفاده می‌کنند. در واقع می‌توان گفت، ارائه مقاله برای تعامل با ایفلا، یک نوع ارتباط پژوهشی است و نوع تعامل من با ایفلا بر‌اساس فعالیت‌های علمی و داوطلبانه‌ای بوده که در سطح بین‌المللی انجام دادم؛ البته فعالیت‌های داوطلبانه زمینه بسیار مناسبی برای توسعه  فعالیت‌های علمی، فردی و حرفه‌ای است.
 
با توجه به سابقه تعامل‌ با ایفلا و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، شناخت خوبی از کتابخانه‌های عمومی دارید. نهاد کتابخانه‌های عمومی سال‌های متمادی است که در ایفلا شرکت می‌کند و اخیرا نیز این عضویت را تمدید کرده است. ارزیابی شما از حضور نهاد کتابخانه‌های عمومی در ایفلا چیست؟
 
آنچه که بعد از حضور به‌عنوان دبیر علمی همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی، الگوها، ایده‌ها و تجربه‌ها در سطح ملی  و مسئولیت‌های اجرایی در انجمن‌های علمی بین‌المللی دریافتم این بود که فعالیت کتابخانه‌های عمومی ایران در سطح بین‌المللی هیچ انعکاسی ندارد.
 
 به‌عنوان مثال در همین کمیته «خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» 21 کشور عضو هستند و این کمیته تنوع ملیتی زیادی دارد. این کمیته، سالی چهار شماره خبرنامه منتشر می‌کند و فراخوان عمومی زیادی برای دریافت خدمات و فعالیت‌های کتابخانه‌ها ارائه می‌دهد اما هیچ وقت ندیدم که یک خدمت کتابخانه عمومی ایران در خبرنامه‌های ایفلا منعکس شود یا اگر موردی وجود داشته، استثناء بوده است. این مساله ضعف فعالیت ما است.

در بُعد خدمات برای جوامع چند فرهنگی، کتابخانه‌های عمومی یکی از مراکزی هستند که می‌‌توانند نقش مهمی در توسعه فرهنگی کشورها ایفا کنند؛ به‌عنوان مثال همزمان با برگزاری جشنواره «طعم کتاب» با عشایر که در خوزستان برگزار شد، خودم حضور داشتم و تلاش زیادی کردم تا بتوانم این خبر را برای ایفلا ترجمه کنم اما محتوای کامل فارسی از رویداد «طعم کتاب» با عشایر را نتوانستم به‌دست بیاورم؛ زیرا اکثر محتواهای تولید شده درباره رویدادهای مختلف در سایت نهاد کتابخانه‌ها، مسئول‌محور است و هیچ محتوایی کاملی درباره چیستی، چرایی و چگونگی یک رویداد را نمی‌‌توان پیدا کرد.

برای جبران این خلا، یعنی تولید محتوای خوب فارسی، ترجمه این محتوا به زبان انگلیسی و انعکاس در خبرنامه ایفلا چه باید کرد؟
 
تشکیل «کارگروه تولید محتوا» در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند صدای کتابخانه‌های عمومی را به گوش جهانیان برساند. این کارگروه می‌تواند ترکیبی از یک تیم متخصص، شامل متخصص زبان انگلیسی، کارشناسان آشنا به تولید محتوا و مستند‌سازی از مطالب باشند تا بتوانند محتواهای لازم را برای انتشار در خبرنامه‌های ایفلا فراهم کنند.  بر‌عکس تصوری که وجود دارد، کتابخانه‌های عمومی خدمات زیادی انجام می‌دهند و فقط این خدمات باید درست و کامل در خبرنامه‌های ایفلا منعکس شود تا صدای کتابخانه‌های عمومی را در سطح بین‌الملل شنیده شود.

البته بعد از سفر معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به بانکوک که سال گذشته  برای نخستین‌بار و به دعوت ایفلا  صورت گرفت. گویا خبرنامه‌های ایفلا برای نهاد ارسال می‌شود و این تعامل بیشتر شده است؛ این طور نیست؟

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که ارسال خبرنامه‌های ایفلا برای ایران و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مساله خیلی مهمی نیست؛ بلکه مهم حضور مستمر و بازتاب اخبار خدمات کتابخانه‌های عمومی ایران در این خبرنامه‌ها است.
 
نهاد کتابخانه‌های عمومی با توجه به عضویت حقوقی باید برای حضور موثر و انعکاس فعالیت‌هایش در ایفلا زمان بگذارد. عضویت در کمیته‌‌های ایفلا باید با دستاورد همراه باشد؛ البته برای مستند‌سازی رهنمودهای ایفلا در ایران فعالیت زیادی انجام شده اما برای ارائه دستاوردهایمان در ایفلا و رساندن صدای کتابخانه‌های عمومی در سطح بین‌المللی چندان موفق نبودیم.



برنامه شما در کمیته «خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» و به‌طور ویژه معرفی کتابخانه‌های عمومی ایران در ایفلا چیست؟

در وهله نخست تلاش می‌کنم نقش خودم را به‌عنوان رئیس کمیته خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی براساس دستورالعمل‌های ایفلا به خوبی انجام دهم؛ به‌عنوان مثال یک برنامه‌ای برای کتابخانه‌های جوامع چندفرهنگی در این دو سال تهیه خواهد شد و در این دوسال اگر اطلاعات خوبی برای انعکاس فعالیت کتابخانه‌های عمومی به دستم برسد؛ حتما در خبرنامه‌ این کمیته منعکس خواهم کرد. برنامه مهمی که دارم این است که بیانیه ایفلا یونسکو که برای ارائه خدمات کتابخانه‌های عمومی در جوامع چند فرهنگی در هشت بخش تهیه شده و اکنون به زبان‌های روسی، ژاپنی فرانسوی و چینی ترجمه شده را به زبان فارسی ترجمه  و در سایت ایفلا قرار بدهم.

این دستنامه اگر ترجمه شود، برای کتابخانه‌های عمومی ایران بسیار کاربردی خواهد بود و از طرف دیگر دعوت از کتابداران بین‌المللی برای سخنرانی در برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی را نیز پیگیری خواهم کرد؛ البته حضور ایران و زبان فارسی در سایت ایفلا نیز به یک نوعی اعلام حضور در مجامع بین‌المللی است. دقیقا همین کار را برای بخش انجمن آمریکایی علم اطلاعات و فناوری‌(ASIS&T) به زبان فارسی انجام دادم. 
 
 کتابخانه‌های عمومی در جوامع چند فرهنگی چه ویژگی دارند؟

اعضای کمیته «کمیته خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» بیشتر، کتابداران کتابخانه‌های جوامع چند‌فرهنگی هستندو این مبحث در کتابخانه‌ها بسیار جای کار دارد. ایران نیز کشوری با ویژگی‌های چند فرهنگی است زیرا با قومیت‌‌ها، دین‌های مختلف، زبان‌ها، گویش‌ها و لهجه‌‌ها و آیین‌های مختلفی وجود دارد و این مساله که کتابخانه‌های عمومی چطور به این قومیت‌ها، اقلیت‌ها و زبان‌های مختلف خدمات ارائه می‌کند،  خودش جای بررسی و انعکاس دارد، زیرا کتابخانه‌های عمومی در جوامع چند فرهنگی با زبان‌ها، نژادها، ملیت‌ها، دین‌های متفاوت روبه‌رو هستند.
 
 ازظرفیت کتابخانه‌های عمومی در جوامع چند فرهنگی چطور می‌توان استفاده کرد؟
 
به نظر می‌رسد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند در بحث طراحی خدمات به جوامع چندفرهنگی فعالیت کند؛ زیرا بسیاری از اعضای کمیته «خدمات کتابخانه‌ها و جوامع چندفرهنگی» نمی‌دانستند ایران یک جامعه چند فرهنگی است و  ایران باید با ارائه خدمات به این جوامع و بازتاب آن در سطح بین‌الملل به‌ویژه در کمیته جوامع چند فرهنگی خود را بیشتر معرفی کند؛ البته کتابداران بومی در بحث اقلیت‌های قومی و زبانی نقش مهمی در بخش ارائه خدمات به جوامع چند فرهنگی دارند، به‌عنوان مثال استرالیا و نیوزیلند که با بحث جوامع چندفرهنگی در کشورهای خود روبه‌رو هستند؛ بنابراین نسبت به آموزش تکمیلی کتابداران بومی بسیار حساس هستند و در این زمینه تلاش می‌کنند.