این کتاب در حال حاضر تنها اثری در ایران است که مفاهیم و مبانی جامعهشناسی را با رویکرد تفسیری مورد توجه قرار داده، چرا که سایر کتب موجودی که تحت عنوان مبانی جامعهشناسی و یا مفاهیم جامعهشناسی و همچنین درآمدی بر جامعهشناسی در ایران منتشر شده‌اند، یا ترجمه هستند یا با نگاه پوزیتیوستی به تالیف رسیده‌اند و حتی این نگاه در کتاب‌های ترجمه هم دیده می‌شود. به شکل کلی می‌توان گفت این کتاب برای نخستین بار مبانی و مفاهیم جامعهشناسی را با رویکردی متفاوت از آنچه تا به امروز در کتب جامعهشناسی کشور مطرح بوده است، معرفی می‌کند. این اثر در 384 صفحه و در سه بخش کلی تنظیم شده است؛ بخش اول رویکرد جامعه‌شناختی، بخش دوم روش‌شناسی در جامعهشناسی و بخش سوم مفاهیم مهم جامعه‌شناختی. در ادامه و هر کدام از بخش‌های سه‌گانه کتاب نیز شامل زیر فصل‌های متفاوتی می‌شوند.
در فصل هشتم با عنوان هم‌کنشی اجتماعی(که ترجمه دیگری از کنش متقابل اجتماعی است)، راجع به کنش متقابل، کنش پیوسته و همینطور کنش نمادی و نانمادی و ویژگی‌های این کنش صحبت شده است. فصل بعد یعنی فصل نهم فرهنگ و اجتماعی شدن را مورد توجه قرار داده و به موضوعاتی چون فرهنگ مادی، میراث فرهنگی، فرهنگ غیر مادی، اجتماعی شدن و اجتماعی کردن، شناخت فرهنگی و کارگزارهای اجتماعی شدن و همینطور دگرگونی فرهنگی و بحران هویت فرهنگی و روابط میان فرهنگی و فرهنگ‌زدگی پرداخته است.
در فصل دهم طبقه، مفهوم طبقه، پایگاه و قشربندی، نقش و انواع نقش مورد بررسی قرار گرفته و به موضوعاتی چون تحرک و شکاف طبقاتی در ایران، طبقات فرادست و فرودست و همینطور اقشار موجود در ایران به لحاظ تاریخی پرداخته شده است.
فصل یازدهم شامل موضوعاتی چون جنسیت، نژاد، قومیت، تبعیض جنسیتی، نژادگرایی، روابط نژادی، گروهای قومی، اقلیت‌های قومی، هویت قومی، سنگ فکری، قوم مداری و گروه‌های قومی در ایران( از قوم فارس، آذری، کرد، لر و انواع دسته‌بندی تاریخی قوم لر و شیوه زندگی آنان، قوم ترکمن، قشقایی، بلوچ و سایر اقوام ایرانی) می‌شود.
در فصل دوازدهم نهادهای اجتماعی مورد بحث قرار گرفته‌اند. انواع نهادها، کارکردهای نهادهای اجتماعی و این که به طور عام چه کارکردهایی می‌توانند داشته باشند و چه کارکردهای خاصی دارند از جمله موضوعات مورد توجه این فصل است. خانواده، کارکردهای خانواده، انواع خانواده، انواع ازدواج، درون همسری، برون همسری، چند همسری، ازدواج سفید، ازدواج کودکان، وضعیت ازدواج در ایران از جمله مباحثی است که در مورد نهاد خانواده مطرح شده است. نهاد دوم مورد توجه در این فصل نهاد آموزش است که دسته‌بندی فعالین در حوزه آموزش در ایران و کارکردهای این نهاد از موضوعات مورد اشاره در مورد آن است. نهاد سیاسی یا نهاد حکومت از دیگر مباحث فصل دوازدهم است که در آن انواع حکومت، کارکردهای حکومت، کارکردهای نهاد سیاسی، نهاد اقتصاد، انواع مکاتب اقتصادی، کارکردهای نهاد اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است. نهاد دین،کارکردهای آن و آسیب‌های دینی و نهاد رسانه و کارکردهای نهاد رسانه دیگر موضوعات این فصل را تشکیل می‌دهند.
فصل سیزدهم رفتار جمعی را مورد توجه قرار داده است. در این فصل موضوعاتی چون جنبش‌های اجتماعی، مطالبه‌گری، سازو کارهای رفتارهای جمعی، انواع رفتارهای جمعی، طیف رفتار جمعی، جنبش اجتماعی و سازو کار جنبش اجتماعی، مراحل جنبش اجتماعی، انواع مطالبه‌گری‌ها مورد توجه قرار گرفته و مانند سایر فصل‌ها همزمان مثال هایی از جامعه ایران آورده شده است.
فصل چهاردم و آخر کتاب نیز به شهر، توسعه شهر در دوران‌های مختلف تاریخی، گونه‌شناسی توسعه، انواع توسعه و توسعه پایدار، توسعه پایدرا روستایی، فراگرد توسعه و تکنوشهرها اختصاص یافته است.
ویژگی بارز کتاب
یکی از ویژگی‌های بارز این کتاب توجه به جامعه ایران و در زمینه جامعه ایران نوشتن است. توجه به مثال‌های مختلف و مطالعات فرود به زمین که حاصل تجربه نویسندگان و به عبارتی مطالعات میدانی آنها در رابطه با مفاهیم کتاب است را می‌توان از جمله نکات مثبت و ویژه کتاب دانست که مشابه آن را در کتاب‌های ترجمه نمی‌توان یافت و علاوه بر آن در کتاب‌های تالیفی دیگر نیز کمتر این موضوع که مطالعات میدانی چاشنی مفاهیم و یا مبانی جامه‌شناسی باشند، به چشم می‌خورد.
در مورد مخاطبان نیز این کتاب علاوه بر این که می‌تواند مورد توجه دانشجویان رشته‌ها و مقاطع مختلف قرار بگیرد، می‌تواند برای خوانندگان عام که ممکن است غیر دانشگاهی اما علاقه‌مند به حوزه جامعهشناسی باشند نیز مفید باشد. آنها با خواندن این اثر می‌توانند با مفاهیم و نگاه جامعهشناسی آشنا شوند، در حقیقت این کتاب با زبان ساده‌ای که دارد می‌تواند مخاطبانی را در تمام سطوح به خود جذب کند، هر چند که مخاطبان تخصصی بهره بیشتری از کتا ب خواهند گرفت چرا که ضمن آشایی با مفاهیم، این بار با نگاهی تفسیری و غیر پوزیتویستی کتابی را مطالعه می‌کنند که به مفاهیم جامعه‌شناختی پرداخته است. علاوه بر این، برای مخاطبانی که ممکن است کتاب را به شکل غیر تخصصی دنبال کنند، بخش سوم در کنار برخی از فصول بخش اول کتاب نسبت به بخش‌های مرتبط با نظریه و بخش دوم که مختص روش است، جذابتر و قابل فهم‌تر خواهد بود. پیشنهاد می‌شود هر دو مخاطب تخصصی و غیر تخصصی فصل‌های هشتم تا چهاردم کتاب را مطالعه کنند چرا که مطمئنا برایشان کاربردی خواهد بود و علاوه بر این آشنایی با مفاهیم جامعهشناسی با رویکرد تفسیری نیز برای مخاطبان تخصصی جذابیت خواهد داشت.
نظر شما