شنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۰ - ۱۰:۱۹
رمزگشایی از زیست سیاسی یکی از رجال قاجار و پهلوی اول

ساسان والی‌زاده، نویسنده، روزنامه‌نگار و پژوهشگر در تازه‌ترین اثر خود از یکی از رجال تاریخی لرستان رازگشایی کرده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در لرستان، واقعیت این است که هنوز دانسته‌های ما از بسیاری از رجال و شخصیت‌های تاریخی اندک است، این شناخت حتی برای رجال عصر حاضر هم کامل نیست. هنوز حُکام ولایات به ترتیب تاریخی احصاء و فهرست نشده و شرح احوالات ایشان یا استخراج نشده یا خالی از اغلاط و ابهام و نواقص نیست.

برای شناخت رجال دو سده اخیر حتی کارهای سترگی از جنس کتاب‌های کوشندگان ارجمندی چون باقر عاقلی و مهدی بامداد هم حق مطلب را ادا نمی‌کند.

ساسان والی‌زاده، نویسنده، روزنامه‌نگار و پژوهشگر در تازه‌ترین اثر خود از یکی از این رجال تاریخی رازگشایی کرده است.

میرزا جعفر خواجه‌ نوری معروف به موفق‌الدوله که از خاندان مشهور خواجه نوری‌ها است سال‌ها به عنوان حاکم یا نایب‌الحکومه در استان‌های مختلف کشور مانند همدان، کرمانشاه، قزوین، اصفهان، کرمان، بلوچستان، لرستان، گرگان و بوشهر حاکمیت داشته است؛ اما شاید شگفت‌آور باشد بدانیم که درباره چنین شخصیتی که اتفاقاً سه دوره نماینده مردم فیروزآباد فارس و در دوره‌ای عضو هیأت رئیسه مجلس شورای ملی هم بوده است، هیچ‌گونه اطلاعات یا تصویری وجود نداشت!

موفق‌الدوله از سرکردگان خاندان معظم خواجه نوری و از کارگزاران دو سلسله پادشاهی است که در اکثر ایالات و ولایت کشور ریاست داشته است. این کتاب تلاش کرده است تا ضمن اشاره به عقبه و خاندان و خانواده او که اکثراً از معاریف زمان خود بوده‌اند، مسیر زندگی او را در حکومت‌های مختلف بپیماید و شخصیت او را از پس اسناد و اقوال کشف کند.

کار بزرگی که والی‌زاده انجام داده است، بازنمایی و شناخت کامل قطعات و مراحل زندگی این شخصیت تاریخی بر اساس اسناد موجود است. سندپژوهی روشی دشوار و ناگزیر برای شناخت این شخصیت تاریخی بوده است که والی‌زاده با هنرمندی آن‌را به انجام رسانده است.

در واقع این کتاب وظیفه‌ای دوگانه‌ای را به عهده گرفته است. هم یکی از شخصیت‌های مؤثر دوره قاجار و پهلوی را معرفی و فراز و فرود زندگی خصوصی و سیاسی او را در آینه اسناد کشف و عرضه کرده است و هم اثری مهجور از او درباره ایلات و جغرافیای لرستان را تصحیح کرده است.
 

 
رساله کم‌حجم ولی با ارزش موفق‌الدوله راجع به لرستان یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخی راجع به طوایف لرستان در عصر قاجار است. گزارشی که موفق‌الدوله راجع به لرستان نوشته و والی‌زاده از آن به نام سفارت‌نامه یاد کرده است، می‌تواند از منابع معتبر برای پژوهش‌های قومی و تاریخی قرار گیرد. به‌ویژه آنکه والی‌زاده شرح و تعلیقات دقیق و مفصلی بر آن نوشته و به آن ارزش مضاعف بخشیده است.

نثر خواندنی و روایی، اطلاعات رجالی دقیق، پانوشت‌های جامع و آلبوم تصاویر بر ارج این کتاب افزوده است.

والی‌زاده در سالیان اخیر یکی از پژوهشگران پُرکار در حوزه تصحیح متون و واکاوی ابعاد فرهنگی بوده و آثاری چون «نامه لرستان»، «سفرنامه معین‌السلطان»، «سفرنامه مقصود جهان»، «کتاب‌شناخت»، «هانا و بوطیقای ایوار» و «ترانه‌های زنان زاگرس» را منتشر ساخته است.

مؤلف، این کتاب را به سه کوشنده فرهنگ لرستان: سیدفرید قاسمی، سیدیدالله ستوه و علیمردان عسگری عالم تقدیم کرده است.

طرح جلد و گرافیک صفحات را سیداحسان نوری نجفی به انجام رسانده است. کتاب «موفق‌الدوله و سفارت‌‌نامه لرستان» در 265 صفحه رقعی توسط انتشارات هاویر به چاپ رسیده است.

بر اساس این گزارش، مراسم رونمایی از کتاب «موفق‌الدوله و سفارت‌نامه لرستان» همزمان با بیست و نهمین دوره هفته کتاب و با حضور جمعی از پژوهشگران و استادان حوزه فرهنگ و تاریخ برگزار خواهد شد. 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها