این مفهوم را نخستین‌بار در سال 1999 دانشمند آمریکایی رابرت .ای فرایتاس جونیور در جلد اول اثر خود «نانوپزشکی: قابلیت‌های اساسی» مطرح کرد. نانوپزشکی در راستای گسترش دیدگاه اِریک درکسلر با توجه به نانوفناوری، به‌عنوان یک فناوری برای ساخت ابزارهای نانوروباتی برای عبور و موقعیت‌یابی در بدن توضیح داده شد. اگرچه بخش زیادی از این تصور هنوز کاملا تحقق نیافته، اما پیشرفت های زیادی رخ داده و هنوز برای رسیدن به چنین آینده‌ای تلاش می‌شود. بااین‌حال، هنوز درباره امیدهای بیش از حد به موفقیت نانوپزشکی از سوی منتقدان تردید وجود دارد.
کتاب «نانوپزشکی» تألیف مشترک یی جی، سونگ جون لی، شنگی وانگ و ریچارد مور در دو بخش و 19 فصل تدوین شده است. محور بخش نخست، اصول نانوپزشکی است و بخش دوم چشم‌اندازهای نانوپزشکی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
نانوزیست‌شناسی در پزشکی، مهندسی درون‌تنی بافت با کمک نانوفناوری، نانو مواد پزشکی، نانو حسگرهای زیستی در پزشکی، نانوفناوری در دستگاه‌های پیشرفته پزشکی، نانوفناوری دارویی، پیامدهای اخلاقی نانوپزشکی، فصل مشترک نانوفناوری و مراقبت سلامت، نانوپزشکی در تشخیص و درمان سرطان و چالش‌های مربوط به نانوپزشکی، برخی از سرفصل‌های این کتاب هستند.
نانومواد در پزشکی
براساس محتوای این کتاب، نانومواد در مقایسه با حالت‌های بالک خود، دارای خواص منحصربه‌فردی هستند. این خواص بهبودیافته همراه با فضای سطحی بزرگ، آن‌ها را برای کاربردهای پزشکی ایده‌آل می‌سازد. نانومواد، نقش حیاتی و مهمی در تشخیص و درمان در عرصه پزشکی دارند که گستره‌ای از تصویربرداری فلورسنت تا دارورسانی اختصاصی و هدفمند را شامل می‌شوند.
نانوذرات نقره، یکی دیگر از نانومواد رایج مورد استفاده در تحقیقات پزشکی است که خواص ضدمیکروبی بسیار خوب آن اثبات شده است. اندازه ذرات نقره، تأثیرقابل‌توجهی روی فعالیت ضدباکتری آن‌ها دارد. نقره در غلظت‌های بسیار پایین نیز خاصیت ضدباکتری دارد. نانوذرات سوپر پارامغناطیس اکسید آهن نیز به‌طور گسترده در تصویربرداری‌های مولکولی و سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت اصلی استفاده از نانومواد مبتنی بر اکسید آهن، ویژگی غیررسمی و زیست‌سازگار بودن آن‌هاست. نانوذرات ویروسی و ذرات شبه‌ویروسی نیز از دیگر نانومواد زیستی طبیعی هستند. هردوی آن‌ها کاندیداهای بسیار امیدوارکننده‌ای برای توسعه دستگاه‌های هوشمند است که می‌توانند در کاربردهای مختلف در پزشکی در گستره‌ای از تصویربرداری بافتی خاص تا داروسازی هدفمند مورد استفاده قرار گیرند. مزیت اصلی استفاده از ذرات ویروسی، پایداری و زیست‌سازگاری بسیار خوب آن‌هاست.
کاربردهای نانوزیست‌شناسی در پزشکی
«نانوزیست‌شناسی می‌تواند با فراهم آوردن طیف جدیدی از ابزارها و روش‌ها که می‌تواند در تشخیص زودهنگام، تشخیص بیماری‌ها، درمان غیرتهاجمی و همچنین پیشگیری از بیماری‌ها بکار رود به جنبه‌های زیادی از علم پزشکی کمک کند. برخی از کاربردهای نانومواد در پزشکی شامل: برچسب‌های زیستی فلورسنت برای مقاصد تصویربرداری، سامانه تحویل دارو و ژن، تشخیص پاتوژن‌ها و پروتئین‌ها، کاوش ساختار DNA، مهندسی و بازسازی بافت، تخریب حرارتی تومور، جداسازی و خالص‌سازی مولکول‌های زیستی، تشدید کنتراست تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و مطالعات سینتیک بیگانه‌خواری می‌شوند.»
نخستین چاپ کتاب «نانوپزشکی» با ترجمه جعفر مسافر و سیده نجمه ابوترابی در 560 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 139 هزار تومان از سوی انتشارات جامعه‌نگر راهی بازار نشر شده است.
نظر شما