به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «آرامگاه گمشده کوروش» بر اساس تطبیق منابع تاریخی و اسناد و شواهد پیرامون آرامگاه کورش بزرگ شکل گرفته است. این کتاب پژوهشی است چند لایه که در هر لایه اسناد و شواهد و مدارک بررسی شده است.

در لایه اول، گزارش‌های مورخان اسکندر از آرامگاه کوروش برسی شده است. در لایه دوم اسناد و شواهد و مدارک از دشت مرغاب بررسی شده است. در لایه سوم مقبره مادر سلیمان مورد بررسی قرار گرفته است. در لایه چهارم آخرین نبرد کوروش در منابع تاریخی بررسی شده است و لایه پنجم تطبیقی است میان تاریخی و جغرافیای تاریخی و ادبیات شفاهی مردم.  

علیرضا رضایی، پژوهشگر تاریخ در پیشگفتار کتاب نوشته است: «نزدیک به دو هزار و پانصد سال از مرگ کوروش گذشته است؛ حتی اگر آرامگاه او در سده‌های اخیر و در مکان فعلی به عنوان آرامگاه شناخته شده باشد، مردم کنونی ایران و حتی آنان که در جهان به تاریخ ایران علاقه‌مندند مشهد مرغاب را به عنوان آرامگاه او می‌شناسند و بیان واقعیت و حقیقت کشف‌شده امری بسیار مهم است که شجاعت پژوهشگر ما را به جهانیان نشان می‌‌دهد. تمایل مردم به اسطوره‌سازی از پهلوانان درباره شاهان نیز صدق می‌کند و کوروش یکی از شاهانی است که در داستان‌های مربوطه به زاده شدن، دوران کودکی، جنگ‌ها شاهد تلاش وی هستیم.

کوروش همچون مرد جهانگشای به بابل درآمد و یهودیان اسیر را آزاد کرد و گذاشت تا به سرزمین خود بازگردند یکی از باشکوه‌ترین ساعات تاریخ بنی اسرائیل به‌شمار می‌رود ولی از آنجا که شاهنشاه ایران تمدن عالی‌تر داشت، بابل را به حال خود واگذاشت و به مردم آن آزاری نرسانید و به خدایان آن سر اطاعت فرآورد. اهمیت این رفتار کوروش آن‌چنان بزرگ و عظیم است که برای خود یهود به‌عنوان مهم‌ترین رویداد تاریخ آن قوم محسوب می‌شود تا جایی که اگر حمایت دولت نیرومند و دوستدار یهودی در پی ایشان نبود هرگز امکان نداشت که یهودیان بتوانند در سرزمین اسرائیل استقرار پیدا کنند.

مساله مهم‌تر دیگری که در بررسی حیات و مرگ کوروش با آن روبه‌رو هستیم، جنگ با ماساگیت است که مورخان مختلف آن را با انبوهی از افسانه‌ها و روایات تخیلی و غیرواقعی آمیخته و هر کدام گزارشی از جریان واقعی را ارائه داده‌اند. آیا واقعا کوروش با رویایی که در خواب دیده و بالی در آسیا و بالی در اروپا را در آن رویا مشاهده کرده است، به ماساگت‌ها حمله کرده و در این حمله کشته شده، و آیا این روایت درست است که می‌گویند، سر بریده‌اش را در تشتی پر از خون نهاده بودند؟ جستجوگر معتقد است بررسی پژوهشگران نشان می‌دهد که کوروش در حدود رودخانه جیحون و نزدیک بلخاب کشته شده است.

پس از مرگ کوروش و انقراض سلسله هخامنشیان، اسکندر بر ایران استیلا یافت و مورخان یونانی هر چه در طبق چاپلوسی داشته‌اند برای بزرگداشت اسکندر نوشته‌اند، بخشی از انحرافات به‌وجود آمده در مسیر تاریخی و ثبت و ضبط اسناد و امکان‌های تاریخی از قبل این‌گونه داستان سراسر خلاف واقعیت، آیندگان را به کج‌راهه برده است و سبب ایجاد ایهام بیشتری در بررسی‌های تاریخی شده است.»

کتاب «آرامگاه گمشده کوروش» تالیف سورنا نجفی در 120 صفحه، شمارگان 1100 نسخه و بهای 20 هزار تومان از سوی انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.