اسطورهها بيانگر اشكال دگرگون شده اديان يا آيينهاي باستانياند. حماسه برخلاف اسطوره درباره آغاز تاريخ آفرينش يا فرجام آن نيست بلكه قهرمانان آن را به تصوير ميكشد. «خشم در چشم» به قلم دكتر كزازي، گزارشي از داستان رستم و اسفنديار شاهنامه است.\
اين شاهنامهپژوه خاطرنشان كرد: بسياري از اساطير بيانگر اشكال دگرگون شده اديان يا آيينهاي باستاني هستند اما حماسه برخلاف اسطوره درباره آغاز تاريخ آفرينش يا فرجام آن نيست و قهرمانان آن را با اعمال شگفتآوري به تصوير ميكشد.
اين اسطورهشناس يادآور شد: البته بسياري از حماسهها ريشه در اساطير دارند كه به نوعي عرفي و دنيوي شدهاند، از اين روي حماسهها معمولا به دوران متاخرتر بازميگردند.
مولف «نامه باستان» به داستان رستم و اسفنديار اشاره كرد و گفت: حماسه رستم و اسفنديار به روايت شاهنامه، از زمان پادشاهي كيخسرو آغاز ميشود كه پس از شصت سال پادشاهي از حكومت كنارهگيري ميكند و به عبادت در كوهها ميپردازد و عاقبت نيز در كوههاي البرز در ميان برفها مدفون ميشود.
دكتر كزازي در ادامه افزود: كيخسرو پيش از كنارهگيري از تخت شاهي، لهراسب جوان را جاي خود بر تخت مينشاند، لهراسب هم كه دست پروده پدرش است پيش از آنكه پادشاه باشد يک مرد يكتاپرست بهشمار ميرفت.
اين شاهنامهپژوه يادآور شد: از اين رو هنگامي كه فرزندش كيگشتاسب بدون اجازه پدر در پي كدورتي به روم ميرود و پس از ازدواج با كتايون؛ دختر قيصر روم، با حمايت قيصر به ايران لشكر ميكشد، لهراسب بدون هيچ مقاومتي از حكومت كنار ميرود و در آتشكده بلخ كه خود پيش از آن ساخته است، به نيايش و عبادت مينشيند.
وي افزود: گشتاسب و فرزندش اسفنديار به دين زرتشت ميگرايند و گشتاسب اسفنديار را براي گسترش اين آيين به سرتاسر جهان ميفرستد ولي در غياب اسفنديار بدگويان درباره او به سخنچيني ميپردازند. در نتيجه پس از بازگشت، گشتاسب او را به جرم جاه طلبي به زندان مياندازد. اما هنگامي كه در جنگ با ارجاسب (پادشاه توران)، كار بر ايرانيان سخت ميشود، با وساطت پشوتنِ وزير، اسفنديار آزاد ميشود و در جنگ تورانيان را شكست ميدهد و به دنبال آنها از هفتخوان ميگذرد تا سرانجام ارجاسب را ميكشد.
ميرجلالالدين كزازي يادآور شد: در بازگشت از هفتخوان، اسفنديار از گشتاسب ميخواهد كه از حكومت كنارهگيري كند و گشتاسب نيز در عوض آن به بدگويي از رستم ميپردازد و او را بدخواه پادشاهان ايران نشان ميدهد.
وي افزود: گشتاسب نيز اسفنديار را با وعده پادشاهي روانه ميكند تا رستم را دست بسته به بارگاهش بياورد. رستم در برخورد با اسفنديار با شگفتي خدمات خود را به پادشاهان ايران بر ميشمارد اما اسفنديار تنها در پي اجراي فرمان شاه است. به اين ترتيب جنگ ميان آن دو درميگيرد، پس از پيكاري نفسگير اسفنديار رويينتن با تير جادوي سيمرغ كه از كمان رستم گسيل ميشود، چشمان خود را از دست ميدهد.
«خشم در چشم» به قلم دكتر ميرجلالالدين كزازي به كوشش انتشارات آيدين منتشر و در دسترس علاقهمندان شاهنامه و ادب دوستان قرار ميگيرد.
نظر شما