حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عنوان کرد: اگر هدف رسالت انبیا را رشد و تعالی انسان‌ها بدانیم، این رشد و تعالی تنها با قدرت تفکر و اندیشیدن انسان‌ها ممکن است، چرا که رشد و تعالی بشر در گرو رفع موانع و امکان اندیشیدن است.

ایازی با بیان این‌که شکوفایی ناگفته‌های عقلی بشر یکی از فلسفه‌های بعثت پیامبران است، اظهار کرد: مساله مهم پیامبر گرامی اسلام(ص) این بود که با کسانی که مانع جریان فکری و اندیشیدن مردم می‌شوند، مبارزه کنند تا مردم خود حق انتخاب داشته باشند. بنابراین، اگر از این جهت مساله پیام قرآن را به صورت کلی مطرح کنیم، روشن می‌شود که پیام اصلی قرآن برای دعوت انسان‌ها پیامی است برای رفع موانع اندیشیدن که در قالب آزادی مطرح می‌شود.

وی افزود: کتاب «آزادی در قرآن» در ابعاد مختلف مطالبی مانند آزادی عقیده، سیاسی، اندیشه و احزاب را مطرح می‌کند. 

نویسنده کتاب «شناخت‌نامه» تفاسیر اظهار کرد: در این کتاب مبنای اصلی قرآن درباره آزادی شرح داده شده‌اند. مبنا و اساس آزادی در قرآن آزادی عقیده و اندیشه است در قرآن آیات متعددی به مقوله آزادی توجه و تاکید فراوانی داشته است. 

این محقق حوزه دین آیاتی را که به آزادی تاکید دارند، به دو دسته تقسیم کرد و گفت: دسته‌ای از این آیات با زبانی خبری بیان می‌کنند که در پذیرش دین اکراه و اجباری وجود ندارد. به عنوان مثال در سوره بقره آیه «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» به معنای این است که در دین اجباری نیست. این آیه تاکید بر آزادی اراده انسان در پذیرش و قبول دین دارد. دسته دوم، آیاتی‌اند که به مقوله آزادی می‌پردازند و خطاب به شخص پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل شده‌اند که ای پیامبر تو «جبار و چیره‌گر» بر مردم نیستی و مردم در انتخاب دین خود آزادند و تو تنها باید دین را ابلاغ کنی و اصراری در پذیرش آن از سوی مردم نداشته باشی. این آیات دایره رسالت پیامبر و آزادی مردم را بیان می‌کنند و معنای اراده‌ای را که خداوند به انسان اعطا فرموده است، تبیین می‌کنند. 

نویسنده کتاب «سیر تطور تفاسیر شیعه» یادآور شد: حدود آزادی در قرآن به ویژه در حوزه آزادی‌های اجتماعی، سیاسی تا جایی پیشروی می‌کند که اخلالی به حقوق و آزادی دیگران وارد نکند. بر مبنای آیات قرآن، هر انسان تا جایی می‌تواند انتخاب کند که انتخاب او به آزادی دیگران آسیبی وارد نسازد.

ایازی عدالت و آزادی را در تعامل با یکدیگر دانست و اظهار کرد: عدالت در تعبیر قرآن به معنای قرار دادن هر چیزی در جایگاه واقعی آن است. از آن‌جا که هر انسانی حق انتخاب دارد و پایه و اساس زندگی انسان‌ها بر اراده و حق انتخاب آن‌ها است. به طور طبیعی عدالت، یکی از نمونه‌ها و مصادیق آزادی قلمداد می‌شود. از سوی دیگر تا زمانی‌که آزادی نباشد، عدالت هم تحقق پیدا نخواهد کرد.

نویسنده کتاب «کاوشی در تاریخ جمعی قرآن» با بیان این‌که جامعه‌ای می‌تواند درست بیندیشد که امکان برداشتن موانع  اندیشیدن و اندیشه درست برای افراد آن جامعه فراهم باشد، گفت: تا زمانی که جامعه‌ای نتواند به راحتی سخن بگوید و از حق خود دفاع کند، به عدالت دست پیدا نخواهد کرد. در واقع، زمانی می‌شود از عدالت سخن گفت که آزادی بیان وجود داشته باشد و آزادی بیان از جمله مسایلی است که در قرآن به آن اشاره شده است.

چاپ چهارم کتاب «آزادی در قرآن» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی با ویراست جدید در 427 صفحه و به بهای 150 هزار ریال تا دو ماه آینده از سوی انتشارات ذکر منتشر خواهد شد.