دکتر محمد فنایی اشکوری ‌در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،‌ با بیان این‌که پژوهش در هر زمینه‌ای باید از مجهولات پرده‌ برداشت،‌ اظهار کرد: بر همین اساس است که پژوهش اصیل با پرسش آغاز می‌شود.

وی ادامه داد: ممکن است این پرسش به‌صورت خودجوش در ذهن یک پژوهشگر برود یا پرسش از پیش طرح  و حتی به آن پاسخ داده شده باشد اما پژوهشگر در هر حال باید در پی ارایه پاسخی نو باشد.
 
نویسنده کتاب «بحران معرفت، نقد عقلانیت و معنیوت تجددگرا»‌ با بیان این‌که پژوهش به عنوان کوشش عالمانه برای نیل به پاسخ،‌ ممکن است به پاسخ مطلوب برسد و شاید هم نرسد،‌ افزود: حتی در این مسیر ممکن است نتیجه تحقیق، تعمیق پرسش یا طرح شدن پرسش‌های جدید باشد که این مولفه نیز از اصالت پژوهش نمی‌کاهد.
 
این پژوهشگر گفت:‌ اساسا ویژگی پژوهش فلسفی در نسبت به پژوهش‌های دیگر، آن است که پژوهش فلسفی، بنیادی، غایی، کل‌نگرانه و عقلی است، زیرا تفکر فلسفی کاوش در پرسش‌های بنیادین و غایی امور با روش عقلی است.

فنایی اشکوری با اشاره به بهره‌گیری از آثار قدما و معاصران در سیر پژوهش‌های فلسفی گفت: اساسا نه ترجمه کاری لغو و بی‌حاصل است و نه شرح‌نویسی، بلکه ضرورت دارند چرا که با ترجمه و شرح‌نویسی است که ما به فهم یافته‌های دیگران نایل می‌شویم و مترجمان و شارحان حق بزرگی به گردن اهل تحقیق دارند.
 
وی ادامه داد: میراث معرفتی پیشینیان ما نیز از این راه به‌دست ما می‌رسند.‌ بنابراین، نباید ترجمه و شرح‌نویسی را بیهوده دانست و اهل آن را ملامت کرد اما باید به دو نکته در کنار این مطلب توجه داشت. نخستین نکته آن است که ترجمه باید واقعا تاحد امکان منتقل‌کننده هدف متن ترجمه شده باشد که برای این منظور مترجم آثار فلسفه علاوه بر مهارت زبانی باید خودش نیز فیلسوف باشد، چراکه صرف دانستن زبان مبدأ و مقصد برای داشتن ترجمه‌ای موفق کافی نیست. 

فنایی اشکوری با بیان این‌که اکنون بسیاری از آثار ترجمه شده فلسفی برای بسیاری از استادان فلسفه نیز قابل فهم نیستند، تاکید کرد: این وضعیت نشانگر ضعف ترجمه و مهارت نداشتن مترجم است.

این پژوهشگر افزود: نکته دوم این که شرح نیز باید به‌گونه‌ای باشد که خواننده را به هدف نویسنده برساند و ناگفته‌های اثر را به زبان آورد. بنابراین، باید برای ارتقای سطح ترجمه و شرح کوشش کنیم، نه کنار نهادن آن.‌ ضمن آن‌که انتخاب اثر برای ترجمه و شرح نیز اهمیت دارد.
 
نویسنده کتاب فلسفه و عرفان اسلامی در رویارویی با چالش‌های معاصر،‌ ادامه داد: هر کتابی ارزش ترجمه و شرح ندارد و این حوزه‌ای است که تنها یک صاحب‌نظر در فلسفه می‌تواند تشخیص دهد. متاسفانه بسیار شاهدیم که آثار کم‌ارزش یا بی‌ارزش فراوانی ترجمه می‌شوند اما آثار برجسته و فاخر ترجمه نشده باقی می‌مانند. 

فنایی اشکوری در پایان گفت: نباید در ترجمه و شرح متوقف شویم، چراکه ترجمه و شرح از تمهیدات پژوهش فلسفی است و پژوهش فلسفی باید به نوآوری بینجامد. ضمن آن‌که یکی از ریشه‌های اصلی کسادی خلاقیت و نوآوری در نحوه رویکرد ما به علم و تفکر و در نتیجه شیوه فلسفه‌آموزی ما است که باید در این نحوه از رویکرد و فلسفه‌آموزی تجدیدنظر جدی کرد.