به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، در هفتمین نشست تخصصی «حکایت شعر» مجموعه آثار سعید بیابانکی با حضور سیدعلی موسوی‌گرماوردی و بهروز یاسمی عصر دیروز (دوشنبه 17 بهمن) در تالار اوستا حوزه هنری نقد و بررسی شد. 

موسوی گرمارودی با تاکید بر این‌ موضوع که از میان قالب‌ها و انواع شعر، کار بیابانکی در دو عرصه غزل و چهارپاره پیوسته برجسته‌تر بوده است، گفت: در این جلسه به بررسی شعر طنز بیابانکی نمی‌پردازم، چراکه بررسی اشعار طنز این شاعر جلسه‌ای مستقل نیاز دارد.

وی با اشاره به این‌که بیابانکی در اکثر قالب‌ها شعر سروده است، افزود: این شاعر در اکثر قالب‌ها شعری کار دارد، اما قلمرو اصلی او دو قالب گفته شده است و موفق‌ترین شعرهای این شاعر نیز در این دو قالب سروده شده‌اند.

گرمارودی درباره غزل‌های سعید بیابانکی توضیح داد: بی‌گمان غزل، پریزاد شعر اصیل ایرانی است و با فرم جمع و جور دلپسند و ابیات محدود خویش، خود به خود لقمه روح است. اگر بخواهیم قالب‌های شعری را به اعضای بدن تشبیه کنیم، رباعی را، که ظریف‌ترین است باید به لب و غزل را به قلب تشبیه کنیم.

این شاعر و قرآن‌پژوه ادامه داد: حتی شاعران یگانه‌ای چون سعدی و حافظ هم بیشترین نیروی شاعری خود را در غزل‌هایشان به کار گرفته‌اند و من نیز اگر در دوران جوانی مانند بیابانکی استادی داشتم که راه را نشانم می‌داد هیچ‌گاه جز غزل راه دیگری پیش نمی‌گرفتم.

وی در ادامه با بیان این‌که اشعار بیابانکی مطابق زمان حال سروده شده‌اند، توضیح داد: این شاعر با آن‌که از قالب غزل بهره می‌گیرد، اما نگاهش به امروز است. در غزل‌هایش از قطار و ریل می‌گوید و حتی غزل‌های آیینی بیابانکی هم حادثه را به زبان امروز می‌کشاند.

این شاعر به سروده‌های بیابانکی به زبان محاوره‌ای اشاره کرد و گفت: این شاعر در قالب غزل به زبان محاوره نیز شعرهایی دارد، هرچند بیابانکی در این غزل‌ها موفق است، اما هر شاعر خوبی در موفقیت‌هایش وامدار غریزه‌های خویش است.

وی ادامه داد: این شاعر در مثنوی محاوره‌ای نیز موفق است، اما در غزل با این‌که تاکنون موفق بوده، بهتر است از زبان محاوره استفاده نکند.

موسوی‌گرماوردی در پایان یادآور شد: من در شعرهایم تحت تاثیر استادم مهدی اخوان‌ثالث بوده‌ام. غزل‌های بیابانکی نیز تحت تاثیر زبان غزل‌های خسرو احتشامی است.

یاسمی: غزل را به نام ایرانی‌ها ثبت جهانی کنید
بهروز یاسمی، دیگر منتقد این جلسه نیز در بخش دیگر نشست، با بیان این‌که از سال 1369 با آثار بیابانکی آشنا است، گفت: 21 سال است که به واسطه شعر با بیابانکی در ارتباطم و درباره این شاعر در ابتدا باید بگویم بیابانکی شاعری حرفه‌ای است و به‌طور مشخص شعر می‌گوید.

وی افزود: در حوزه شعر مدرن، شاعران مطرح بعد از نیما در کنار سرایش شعر به کار اداری و کارهای دیگر هم دست می‌زدند، اما بیابانکی تنها دل مشغولیش شعر گفتن است و این خصیصه بسیار مهمی است.

یاسمی ادامه داد: مردمی بودن شعر بیابانکی نیز از ویژگی‌های دیگر او به حساب می‌آید و این موضوع، که شاعر احساس کند از جامعه‌اش برتر است و بخواهد به جامعه خط بدهد، حداقل در پیشینه این شاعر نیست. او تنها برای جامعه شعر می‌گوید.

وی اساس کار بیابانکی را غزل دانست و افزود: غزل شناسنامه ما ایرانی‌هاست و یک‌بار در جایی گفته‌ام، که باید غزل را به نام ایرانی‌ها ثبت جهانی کنند. حتی اگر یک مورخ بخواهد تاریخ مردم را واکاوی کند، تنها باید غزل‌ها را بخواند.

این شاعر یکی از حیرت‌آورترین ویژگی‌های قالب ادبی غزل را نوزآیی آن دانست و ادامه داد: برای مثال شکل و بیان غزل بیابانکی با قیصر امین‌پور متفاوت است، در کارخانه ذوق بیابانکی غزل‌هایی تولید می‌شود، که قالب‌های دیگر تراشه‌های این قالب هستند.

وی با بیان این مطلب که بیابانکی فرم غزل را در اشعارش رعایت کرده است، گفت: برخی اشعار بیابانکی بازسرایی و نوسرایی مفاهیم قدیم به شکل امروزی است، بسیاری از مفاهیمی که در شعرها بیان می‌شود تکرار است، اما بیابانکی این مفاهیم را به زبان امروزی در آورده و این هنر زبان شاعر است.

این مدرس دانشگاه در بخش دیگر از سخنانش توضیح داد: پس از جنگ تحمیلی وجه حماسی شعر مذهبی برجسته شد، اشعار گذشتگان بیشتر مرثیه‌سرایی بوده و تنها ناصر خسرو به وجه حماسی واقعه کربلا پرداخته است. در شعر عاشورا تا قبل از جنگ از مضمون مرثیه فراتر نرفته‌ایم، اما امروز این مساله تغییر کرده است و شاعرانی مانند بیابانکی بیشتر به وجه حماسی کربلا پرداختند.

بیابانکی نیز در بخشی از این جلسه گفت: در این 20 سال که شعر سروده‌ام، تقریبا هر چهار سال یک کتاب چاپ کرده‌ام. بهتر است شاعران جوان نیز این مساله را مدنظر داشته باشند که برای چاپ کتاب هیچ‌گاه دیر نیست و در این زمینه نباید عجله کرد.

در این برنامه ویژه‌نامه‌ای با عنوان «حکایت شعر» نیز به مهمانان اهدا ‌شد، که در آن علاوه بر زندگی خود نوشت سعید بیابانکی، آلبومی از عکس‌های این شاعر، نقدها و مقالاتی از سایر شاعران و منتقدان درباره اشعار بیابانکی نیز گنجانده شده است.

سعید بیابانکی متولد 1347 در خمینی‌شهر اصفهان و فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر از دانشگاه اصفهان است.

تاکنون مجموعه‌های شعر «ردپایی بر برف»، «نیمی از خورشید»، «نه اناری نه ترنجی» و چند مجموعه شعرکودک از بیابانکی به چاپ رسیده است. دفتر شعر «نامه‌های کوفی» وی نیز به تازگی از سوی انتشارات سوره مهر حوزه هنری به چاپ رسید.

هفتمین نشست تخصصی «حکایت شعر» دوشنبه (17 بهمن) از ساعت 16 در تالار اوستا حوزه هنری برگزار شد.