معصومه باقری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به برگزاری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره تاثیر چنین رخدادهایی بر مطالعه کتاب عنوان کرد: مطالعه ذهن را درگیر خود کرده و سبب می‌شود که نگرانی‌های روزمره و مسئله‌های آزاردهنده و کلافه‌کننده‌ای را که در طول روز با آن مواجه هستید، فراموش کنید و استرس فکری‌تان از بین برود. مطالعات نشان می‌دهد ۳۰ دقیقه مطالعه در روز فشارخون و ضربان قلب را کاهش می‌دهد و همانند ورزش یوگا باعث کاهش استرس می‌شود؛ ولی این اتفاق زمانی رُخ می‌دهد که مخاطب اثر جذاب و گیرا مطالعه کند و کتاب را دوست داشته باشد. این اتفاق برای کتاب‌های این سرزمین زمانی رُخ می‌دهد که مخاطب شناخت و دانشی از نویسنده و دیدگاه و تفکراتش داشته باشد و جنسِ کلماتش را بشناسد. با تلاش مسئولانمی‌توان شاهد بود که جنبه شناخت کتاب و نویسنده بر جنبه نمایشگاهی و جنبه فروشگاهی غلبه داشته باشد.

نویسنده کتاب «زخم‌های عادی» در توضیح مواردی که می‌تواند زمینه‌های ارتقای سطح کتابخوانی و مطالعه را در کشور فراهم کند، اظهار کرد: به نظر من در وهله نخست در بین نویسندگان معاصر ایرانی، افرادِ بزرگ و باسوادی یافت می‌شود که انتظار می‌رود بیش‌تر معرفی شوند و مصاحبه‌های بهتری با این هنرمندان شکل بگیرد. مصاحبه با نویسندگان معاصر راهی برای تشویق و تقویت خانواده‌ها به مطالعه کتاب ایرانی است. اگر در سالن‌های گفت‌وگو بخش‌های بیش‌تری برای شناخت نویسندگان معاصر تعبیه شود و از نویسندگانی که قلم خوب و گیرا دارند و با فکر و تجربه نوشته‌اند، درخواست مصاحبه، بدونِ هیچ پیش‌داوری و ممانعتی شود، افراد مختلفی به سمت کتاب‌های ایرانی و کتابفروشی‌ها کشانده می‌شوند که حالا وقتی کتاب را می‌خوانند درک و دانشی از نویسنده آن اثر دارند؛ البته در نمایشگاه امسال هم سالن‌های بحث و گفت‌وگو تشکیل داده شده و هر روز نویسندگانی را معرفی می‌کنند، ولی به نسبتِ ظرفیت ارتباط نویسنده با مخاطب در سالِ گذشته، امسال این اتفاق و جلسات کمتر شده‌اند و تصور می‌رود که سالن‌های بیش‌تری برای این امر مهم طراحی شود. همچنین می‌توان از ایستگاه‌های مطالعه و کتابخوانی، ایستگاه‌های نقد و نظر و یادداشت دلخواه، به عنوان تسهیلات نمایشگاهی یاد کرد که قطعاً تاثیر مثبتی در این زمینه دارند. و نیز باید از یارانه‌هایی را هم برای خرید کتاب اختصاص داده‌اند و افراد زیادی از بُن‌های تخفیف استفاده می‌کنند، در این راستا یاد کرد.

وی با اشاره به تجربیات شخصی‌اش از حضور در سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران، گفت: در روزهایی که در نمایشگاه کتاب حضور داشتم افرادِ نوجوان و جوان زیادی به غرفه مراجعه می‌کردند که کمترین آشنایی را با نویسندگان ایرانی نداشتند و حتی نمی‌دانستند چه کتابی را می‌خواهند تهیه کنند؟ این افراد نه تنها با سبک و ژانر نگارش نویسندگان معاصر آشنا نبودند، بلکه حتی علاقه‌ای به مطالعه‌ی چند سطر از این آثار برای انتخابِ کتاب، نشان نمی‌دادند و فقط از روی طرح جلد، کتاب انتخاب می‌کردند. البته افراد دیگری هم مراجعه می‌کردند که هم ناشران را خوب می‌شناختند، هم با نویسندگان و مترجمان آشنایی داشتند و هم تفاوت بین کاغذهای بالک و سفید و قطع کتاب‌ها را به‌خوبی می‌دانستند. به همین منظور اگر در روزهای نمایشگاه کتاب بخش‌هایی در میانه سالن نمایشگاه قرار گیرد که هر روز فقط به معرفی نویسندگان و آثارشان بپردازد، و این برنامه‌ها از شبکه‌های اصلی تلویزیون و رادیو پخش شود، خیلی تاثیرگذار خواهد بود. فکر می‌کنم این کار اولین قدم برای تشویق مردم به خواندن کتاب ایرانی است.

باقری تاکید کرد: باید سوالاتی از قبیل «ادبیات چه کمکی به ما می‌کند؟ چرا باید کتاب‌های خوب را بخوانیم و مزایای مطالعه در چیست؟ از نظر علمی، انسان دقیقاً از خواندنِ کتاب چه چیزی به دست می‌آورد؟» مطرح کرد تا با پاسخ به آن به برنامه‌هایی در جهت ارتقای کتاب‌خوانی دست یافت. پاسخِ این سوالات در تحقیق‌ها و مقاله‌هایی که در سال‌های مختلف منتشر شده به قاطعیت اعلام شده است. بر خلافِ تصور برخی مردم، خواندن کتاب صرفاً بر شیوه مطالعه و توانایی اثرگذار نبوده، بلکه مهارت‌های نوشتاری و بهبود دایره لغات را هم به دنبال دارد. دنیا هر روز پیشرفته‌تر شده و فضای مجازی فرصتی برای بهره بردن از این رویداد فرهنگی است. در فضای مجازی هم خیلی راحت می‌توان کتاب‌های مختلف را تهیه کرد، اما امکان آشنایی با نویسندگان و لذت بردن از مصلای زیبای نمایشگاه کتاب را از دست خواهند داد. یکی از فایده‌های اصلی کتابخوانی همین است که فردِ کتابخوان با عشق و علاقه به دنبال کتاب می‌رود و راه رفتن در راهروهای نمایشگاه کتاب برایش هیچ فرقی با بهشتِ واقعی ندارد.

وی درباره فواید کتابخوانی نیز گفت: مواردی همچون افزایش آگاهی و هوش شما، بهبود مهارت‌های نوشتاری، بهبود خواب و تقویت کارکرد مغزی، قوی‌تر شدن مهارت‌های تجزیه و تحلیلی، احساس همذات‌پنداری با شخصیت‌ها برای تصفیه روح و روان، افزایش آرامش و کاهش استرس، افزایش دانش و کسبِ تجربه دیگران بدونِ تکرار خطا، تقویت ذهن و حافظه، کاهش اضطراب و استرس، بهبود سلامت شناختی، کاهش اختلالات ذهنی و روانی، گسترش دایره لغات، افزایش تمرکز در کودکان و نوجوانان و افرادِ مسن، تحریک ذهنی مغز و عضلات یادگیری، برای تصمیم‌گیری‌های بهتر و افزایش توانایی همدلی با افراد دیگر و درک درونی شخصیت‌های هر کتاب از جمله فواید کتابخوانی به شمار می‌آیند.

باقری با بیان اینکه بی‌شک جلسات شناخت و معرفی نویسندگان کشورمان بسیار حائز اهمیت است، ادامه داد: این نوع جلسات دیدار و انجمن‌های ادبی کوتاه، فرصتی ارزشمند است که کودکان را با نویسندگان خوب کشورمان آشنا کنیم تا بیش‌تر به سمت کتاب بروند و از گوشی‌های تلفن همراه و برنامه‌های تکراری فاصله بگیرند. اگر کودکان را به مطالعه علاقه‌مند کنیم، تمرکز بیش‌تری خواهند یافت و همان‌طور که بر مطالعه یک داستان جذاب متمرکز می‌شوند، ذهن آنان تمرکز بیش‌تری در زندگی می‌یابد و تقویت خواهد شد.

نویسنده کتاب «همه‌ی چشم‌های بسته خواب نیستند»، گفت: تمام جوارح انسان برای اینکه در صحت و سلامت باقی بمانند نیاز به ورزش مناسب دارند که این مسئله فقط در بُعد فیزیکی بدن انسان نیست، بلکه درباره ذهن هم صدق می‌کند. مطالعه کتاب سبب می‌شود که مغز در زمان بیش‌تری سالم بماند و از اختلالات ذهنی مثل آلزایمر و دمنتیا و اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی جلوگیری می‌کند. این اختلال در بیش‌فعالی، بی‌قراری، بی‌احتیاطی و تکانش‌گری که فراگیر، مخرب و در عین حال برای سن هر شخص نامعمول هستند مشخص می‌شود. بسیاری از افراد، مطالعه کتاب را تبدیل به عادت ساخته و چیزی فراتر از یک سرگرمی معمولی می‌دانند و با وجود گسترش تکنولوژی و در دسترس قرار گرفتن گوشی‌های هوشمند، معتقدند هیچ‌چیز نمی‌تواند به اندازه مطالعه کتاب برای پُر کردن اوقات فراغت و بهره بردن از تنهایی، مفید باشد. این افراد با آرامش و تمرکز بیش‌تری زندگی می‌کنند و فرزندانی به جامعه تحویل می‌دهند که برای بدیهیات روزانه، نیازی به تذکر مُداوم و یادگیری ندارند و اگر نیازی به آموزش پیدا کنند، تقویت در مسئله‌های مهم‌تر و پُربارتر است.

باقری ابا باین اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فرهنگی و ادبی در ایران است که تاثیر بسزایی در فرهنگ مطالعه جامعه ما ایجاد می‌کند، افزود: هیچ‌وقت نمی‌توان نقشِ موثر نمایشگاه کتاب در شکوفایی و ترویجِ خریدِ کتاب در سبد خانوار را کم‌رنگ دید. نمایشگاه کتاب فرصتی برای ناشران و نویسندگان و دیگر افراد فعال است که بیش‌تر در اجتماع باشند و از برگ برگِ کتاب و کلماتش لذت ببرند؛ دیدارها تازه می‌شوند و کتاب‌های بسیاری به فروش می‌رود. نمایشگاه کتاب پناهگاهی برای کتاب‌خوان و نویسنده است؛ پناهگاهی برای رهایی از دغدغه‌های روزمره؛ برای نجات از کرختی و روزمرگی و برای آشنایی با نویسنده‌های معاصر و ارتباط موثر با مترجمان و شاعرانِ جوان و نیز برای یافتنِ کتاب‌های خوب و آموزنده و برای خریدِ کتاب‌هایی مناسب با ایده و سلیقه و دیدگاهِ هرکس و برای حمایت از ناشران و نویسندگان است.

به گزارش ایبنا؛ سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری برگزار می‌شود و سامانه ketab.ir فضای مجازی نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ است.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.