نگاهی به ضرورتهای کتابداری ایران در قرن جدید/ 3
تدریس کتابهای دهه 90 میلادی چه آوردهای برای دانشجویان کتابداری دارد؟!
رئیس پیشین کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا(س) معتقد است؛ دروس دانشگاهی کتابداری در ایران به پالایش نیاز دارد و بهتر است متون آموزشی براساس علوم روز کتابداری در دنیا تدوین شود و تالیف و ترجمه کتابهای جدید این رشته در دستور کار قرار بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه دانشجویان جدید رشته کتابداری نباید با ضعف زبان خارجی و علوم کامپیوتر وارد این رشته شوند، عنوان کرد: گروه کتابداری وزارت علوم باید مانع تاسیس بیرویه گروههای آموزش کتابداری در شهرستانهای بدون امکانات شود. اکنون 150 گروه کتابداری در کشور داریم که اصلا کیفیت لازم را ندارند؛ همچنین بهتر است سیستم پذیرش دانشجوی بدون کنکور را جایگزین قبول دانشجو براساس علاقهمندی و معدل کنیم.
این استاد پیشکسوت کتابداری با تاکید بر اینکه کتابدار باید امروز همه پایگاههای اطلاعاتی موضوعی کتابخانه خود را بشناسد و بتواند از آنها استفاده کند، گفت: امروز و درشرایطی که پایگاههای اطلاعاتی دنیا، مجلات و مقالات بهروز را در عرض 24 ساعت در اختیار کاربر قرار میدهد، تسلط بر علوم جدید کامپیوتر و زبان انگلیسی یک ضرورت است و مسلم است برای رسیدن به این تسلط باید ابتدا دروس دانشگاهی کتابداری بهروز شود.
کیانی با بیان اینکه باید از کتابداری صرف و سنتی فاصله بگیریم، عنوان کرد: کشور باید از کتابداری صرف و سنتی فاصله بگیرد. بهعنوان مثال؛ آیا تدریس کتاب «اصول فهرستنویسی و طبقهبندی» نوشته «مارگارت مان» که مربوط به سال 1965 است؛ امروزه در کتابخانهها که از نرمافزارهای نوین استفاده میشود، برای کتابداران کاربرد دارد؟
خدمات IT و فناوریهای جدید مقوله فراموش شده کتابداری
کیانی با یبان اینکه متاسفانه بیتوجهی به تکنولوژی IT دانشآموختگان کتابداری را به فارغ التحصیلانی غیرکاربردی تبدیل کرده است، عنوان کرد: متاسفانه امروزه آشنایی با خدمات IT و فناوریهای جدید کتابداری در مقوله آموزش کتابداری در ایران، امری فراموش شده است و این آموزشها جزو دروس کاربردی آموزش کتابداری در ایران نیستند.
وی با تاکید بر ضرورت توجه بیش از پیش به بهرهمندی از کتابداران متخصص گفت: مشکل کتابداران غیرمتخصص در کتابخانهها به دورههای کارورزی بدون کاربرد کتابداران هم ارتباط دارد. باید در دورههای کارورزیهای کتابداری بازنگری شود بگیرد.
این عضو سابق هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) نداشتن نگرش درست مدیران وزارتخانهها و سازمانها را نسبت به کتابخانهها، عامل مهم پیشرفت نکردن کتابخانهها دانست و گفت: مدیران وزارت علوم متاسفانه بهای لازم را برای رشته کتابداری قائل نیستند و همین مساله موجب آسیب رسیدن به رشته کتابداری شده است.
کیانی با بیان اینکه متاسفانه علاقهمندی دانشجو در انتخاب رشته کتابداری و اطلاعرسانی لحاظ نمیشود، اظهار کرد: پذیرش بیش از حد دانشجو با حداقل شرایط ممکن و بعضا بدون کنکور از سوی دانشگاههای غیردولتی ازجمله دانشگاه آزاد، پیام نور و علمی کاربردی آفت دیگری است که اکنون بلای جان کتابداری شده است.
وی افزود: وقتی کتابداران بدون انگیزه و شناخت وارد این رشته میشوند یا دانشجویانی که با دیپلم و معدلهای پایین، صرفگرفتن مدرک این رشته را در مراکز علمی بدون کنکور میخوانند یا افراد با داشتن یک مدرک کارشناسی نامرتبط وارد کتابخانهها میشوند؛ مجموعه این عوامل موجب میشود کتابداران به خاطر غیرمتخصص بودن نتوانند خدمات درستی را به کاربران ارائه بدهند و این روند زمینهساز دبینشدن جامعه نسبت به کتابخانه و رشته کتابداری میشود.
بیتوجه به پژوهشهای کاربردی درسطح کتابخانهها
این عضو سابق هیأت علمی گروه کتابداری دانشگاه الزهراء(س) بیتوجهی به پژوهشهای کاربردی در سطح کتابخانهها را یک ضعف بزرگ دیگر برای رشته کتابداری و اطلاع رسانی برشمرد و عنوان کرد: متاسفانه وجود پایاننامههای تکراری و بعضا کپی شده از پایاننامههای خوب و کاروروزی غیرکارآمد ،به هیچ عنوان، رشته کتابداری را در این سالها، تقویت نکرده است.
کرونا موجب افت آموزش و پژوهش در کتابداری ایران شد
کیانی شیوع بیماری کرونا و آموزش آنلاین را آفت رشته کتابداری و اطلاعرسانی در چند سال اخیر دانست و عنوان کرد: کرونا و آموزش آنلاین موجب شد کیفیت آموزش کتابداری در چند سال اخیر به شدت کاهش پیدا کند و بهطور حتم در آینده با بحران انتخاب کتابدار شایسته رو به رو میشویم زیرا آموزش آنلاین، امتحان مجازی و پایاننامه آنلاین معیار گزینش یک دانشجوی شایسته کتابداری نیست.
او با بیان اینکه آموزش حضوری، دانشجویان کتابداری بهتری را تربیت میکند، اظهار کرد: در آموزش حضوری دانشجویان سمینار میدهند، از انتشارات، کتابفروشیها و چاپخانهها بازدید میکنند اما متاسفانه کرونا و آموزش آنلاین موجب شد تعامل دو طرفه استاد و دانشجو از بین برود و گرفتن امتحان بهصورت آنلاین از سر ناچاری سبب شد نتیجه امتحانات آنلاین که اغلب به صورت گروهی و با تقلب انجام میشود یا پایاننامههای آنلاین که بعضا کیفیت لازم را ندارند، میزان سنجش دقیقی برای دانشجویان کتابداری نباشد. متاسفانه در سه سال گذشته کیفیت پژوهشی و آموزشی در میان دانشجویان رشته کتابداری کاهش پیدا کرده است.
انتشار مجلات تخصصی باعث رشد کتابداری نوین ایران شد
کیانی با یبان اینکه یکی از ملاکهای توسعه فرهنگی در هر کشور میزان انتشار و شمارگان کتاب و مجلات منتشر شده آنها همچنین تعداد کتابخانههای موجود در آن کشور است، اظهار کرد: همزمان با تاسیس انجمن کتابداری، مجلات تخصصی کتابداری در ایران و در دانشگاههای مهم کشور شروع به انتشار کردند و تولید این مجلات تخصصی موجب رشد کتابداری نوین و گسترش تخصصی آن در کشور شد.
رئیس سابق کتابخانه مرکزی دانشگاه الزهرا(س) اظهار کرد: نقطه آغاز فعالیتهای پژوهشی در رشته کتابداری با تاسیس انجمن کتابداری و اطلاعرسانی در سال 1346 شکل گرفت. این انجمن در همین سال شروع به انتشار نشریه و مجلات کتابداری کرد. این مجلات تخصصی تاکنون نقش مهمی در آگاهی دادن به دانشجویان و کتابداران شاغل در کتابخانهها داشته است؛ به نظر میرسد جای انتشار مجلات تخصصی کتابداری در کشور به شدت خالی بود.
نظر شما