حجت‌الاسلام محمد حسین‌زاده یزدی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، با اشاره به وقف کتاب «عاشورا پژوهی» و توزیع آن به صورت رایگان در بین فعالان تبلیغی و مجازی، هدف خود را از این کار خیر، زنده نگه داشتن نهضت حسینی عنوان کرد و گفت: هدف من از تقدیم مجانی کتاب «عاشوراپژوهی» این است که از اندیشمندان، سخنوران، واعظان و ذاکران اهل‌بیت تقاضا کنم با تکیه بر اینگونه داشته‌های متقن، آنها را پاس دارند و با بسط ادیبانه آنها از راه نثر و نظم، نهضت سیدالشهداء را در میان مردم زنده نگه دارند که هستی و سیادت ما مرهون حیات نهضت حسینی و الگو قرار دادن آن است.
وی اضافه کرد: این اثر جدیدترین اثر علمی بنده است که با رویکردی معرفت شناختی مباحث عاشوراپژوهی را بررسی کرده‌ام و در دو باب به سیر کلی معرفتی و روشی در مباحث مطالعات عاشورا پرداخته‌ام. در نخستین دفتر این نوشتار، با بیان اصول یا قواعد پژوهش‌های تاریخی با صبغه معرفت‌شناختی و روش‌شناختی، به پژوهش درباره منابع نهضت عاشورا و رخدادهای آن نظر داشته‌ام.
حسین‌زاده یزدی افزود: این بحث، میان‌رشته‌ای و جایگاه اصلی آن معرفت‌شناسی دانش‌های نقلی است؛ اما مبانی معرفتی و دستاوردهای نهضت عاشورا در دانش کلام و تاریخ نیز كاربرد بسیار دارد. در این دفتر، به بیان اصول معرفت‌شناختی در قلمرو دلیل نقلی و درجه معرفتی ادله نقلی، اقسام و شرایط اعتبارشان، منشأ اعتبار آنها، به‌ویژه خبر واحد پرداخته‌ام.
نویسنده کتاب «عاشوراپژوهی» ادامه داد: با بررسی اصول معرفت‌شناختی حاکم بر دلیل نقلی، منابع و مدارك نهضت عاشورا و رویدادهای آن، به این نتیجه رهنمون می‌شویم که منابع و مدارك رویدادهای عاشورا، به اسناد تاریخی منحصر نیست، بلكه افزون بر اینگونه اسناد، می‌توان در عرصه‌هایی دیگر به منابعی متقن دست یافت. افزون بر آن، منابع بسیاری برای اثبات رویدادهای عاشورا وجود دارد که می‌توان به عنوان منابع معرفتی معتبر نهضت عاشورا برای تثبیت باورهای دینی در علم كلام به آنها اعتماد و استناد كرد.
وی اضافه کرد: این اثر جدیدترین اثر علمی بنده است که با رویکردی معرفت شناختی مباحث عاشوراپژوهی را بررسی کرده‌ام و در دو باب به سیر کلی معرفتی و روشی در مباحث مطالعات عاشورا پرداخته‌ام. در نخستین دفتر این نوشتار، با بیان اصول یا قواعد پژوهش‌های تاریخی با صبغه معرفت‌شناختی و روش‌شناختی، به پژوهش درباره منابع نهضت عاشورا و رخدادهای آن نظر داشته‌ام.
حسین‌زاده یزدی افزود: این بحث، میان‌رشته‌ای و جایگاه اصلی آن معرفت‌شناسی دانش‌های نقلی است؛ اما مبانی معرفتی و دستاوردهای نهضت عاشورا در دانش کلام و تاریخ نیز كاربرد بسیار دارد. در این دفتر، به بیان اصول معرفت‌شناختی در قلمرو دلیل نقلی و درجه معرفتی ادله نقلی، اقسام و شرایط اعتبارشان، منشأ اعتبار آنها، به‌ویژه خبر واحد پرداخته‌ام.
نویسنده کتاب «عاشوراپژوهی» ادامه داد: با بررسی اصول معرفت‌شناختی حاکم بر دلیل نقلی، منابع و مدارك نهضت عاشورا و رویدادهای آن، به این نتیجه رهنمون می‌شویم که منابع و مدارك رویدادهای عاشورا، به اسناد تاریخی منحصر نیست، بلكه افزون بر اینگونه اسناد، می‌توان در عرصه‌هایی دیگر به منابعی متقن دست یافت. افزون بر آن، منابع بسیاری برای اثبات رویدادهای عاشورا وجود دارد که می‌توان به عنوان منابع معرفتی معتبر نهضت عاشورا برای تثبیت باورهای دینی در علم كلام به آنها اعتماد و استناد كرد.
.jpg)
وی بیان کرد: حاصل اینكه، ارتباط تاریخی نهضت عاشورا با گذشته منقطع نیست و پیوندی استوار دارد. از این رو، نباید در بسیاری از حوادث عاشورا تردید کرد. این پیامد، نقش معرفت‌شناختی، تاریخی و کلامی ژرفی دارد.
این نویسنده به محتوای دفتر اول از کتاب «عاشورا پژوهی» اشاره کرد و یادآور شد: در دفتر نخست، پس از ارائه دورنمایی درباره قواعد و اصول معرفت شناختی حاکم بر دلیل نقلی، به کاوش و پژوهش درباره منابع و مدارك نهضت عاشورا و رویدادهای آن پرداخته‌ام؛ مسئله‌ای که در میان مباحث بنیادینی كه درباره نهضت عاشورا به لحاظ روش‌شناختی و معرفت‌شناختی قابل طرح و بحث است، مهمترین است. از نگاه این نوشتار، منابع و مدارك رویدادهای عاشورا به اسناد تاریخی منحصر نیست، بلكه افزون بر اسناد تاریخی می‌توان در عرصه‌های دیگری به منابعی متقن دست یافت.
وی گفت: بدین‌سان بر اساس آن پژوهش، تاریخ عاشورا و رخدادهای آن را نباید در آثار تاریخی موجود و باقی‌مانده منحصر دانست؛ چنانكه نباید منابع نهایی آن را صرفاً به آثار باقی مانده تا قرن دهم و در نهایت به قرن ششم منحصر پنداشت و از گذشته و پیشینه‌ای بس دورتر منقطع نمود و از مقطع قرن ششم فراتر نرفت.
حسین‌زاده یزدی درباره منابع رویدادهای عاشورا توضیح داد: افزون بر آثار موجود و نابودنشده‌ای كه در دسترس است و اگر تفحص كنیم آثار بیشتری در نسخه‌های خطی می‌یابیم، منابع بسیاری برای اثبات رویدادهای عاشورا وجود دارد که در آن نوشتار به شمارش و استقرای آنها ورود کرده‌ام. مهم‌ترینِ آن منابع روایات‌اند که با اکتفا به آنها می‌توان مصیبت‌ها و رویدادهای نهضت عاشورا را همچون مسلمات فقه اثبات کرد.
این مولف در همین رابطه ادامه داد: روایات و عبارت‌های بسیاری در ضمن ادعیه و زیارات می‌یابیم كه وقایع عاشورا و روضه‌هایی را كه خوانده می‌شود فی‌الجمله همچون مسلمات فقه تردید‌ناپذیر می‌سازد. در منابع موجود روایی، روایاتی صحیح، بلكه روایات صحیح اعلایی بسیاری یافت می‌شوند كه بر روضه‌هایی كه از دیرباز تاكنون رایج است، صحه می‌گذارند. البته با صرف نظر از این مطلب كه روایات غیرمعتبر نیز در این حوزه كارایی دارند و می‌توانند مستند تاریخی قرار گیرند؛ هرچند برای فقه و احكام شرعی فقهی كارایی ندارند و نمی‌توان بدان‌ها در حوزه احكام استناد جست.
وی گفت: به نظر می‌رسد اینگونه روایات یا زیارت‌ها حتی اگر سند معتبری به لحاظ فقه نداشته باشند، از این جهت كه متنی مربوط به قرن دوم و سوم هستند، ارزش تاریخی داشته و در این حد اعتبار دارند.
حسین‌زاده یزدی تاکید کرد: با نگاهی گذرا به متقن‌ترین منابع روایی به ویژه كامل‌الزیارات ابن‌قولویه، مزار شیخ مفید، کافی و مانند آنها می‌توان در میان روایات و زیارات ذكر شده سند‌هایی معتبر یا صحیح به معنایی كه در فقه كاربرد دارد، برای روضه‌های رایج یافت. البته نه فقط سندی به روش اسناد در پژوهش‌های تاریخی بلكه به‌گونه یا شیوه پژوهش فقهی كه با اسناد به معصوم، شبهه‌ای در اعتبارشان راه نخواهد داشت.
وی در پایان گفت: این نوشتار در واقع تکمیل کننده نظریه برگزیده‌ای است که در تحلیلی بر مبانی معرفت‌شناختی نهضت عاشورا عرضه شده است.
در دیباچه این کتاب می‌خوانیم:
«عاشوراپژوهی در بنیاد خویش بر واکاوی مبانی معرفت شناختی وروش شناختی پژوهش درباره این نهضت الهی مبتنی است. ازاین رو درکلان طرحی ابتدا مهمترین و بنیادی ترین مبانی معرفت شناختی و روش شناختی پژوهش در ساحت عاشورا را می‌کاویم سپس در ادامه رخدادهای نهضت را بر پایه روش ها یا منابع پذیرفته شده طرح و گاه ارزیابی می‌کنیم.»
کتاب «عاشوراپژوهی» توسط دفتر نشر معارف در قم در 146 صفحه و در قطع رقعی چاپ و منتشر شده است.
نظر شما