به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در همدان، حمید حسام عصر دوشنبه در حاشیه نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس  در نشستی با عنوان «رازهایی از نویسندگی» با بیان اینکه ما به شکل سنت‌های گذشتگان تاریخ خاطره نگاری را در سه دهه گذشته به انواع مختلف داشتیم اظهار کرد: داستان یک قالب است که نمود و قدمت آن از خاطره کمتر است و به نوعی پس از انقلاب خیلی بروز و نمود پیدا کرده است.

وی با اشاره به اینکه اگر نمونه‌ای از کارها را بخواهیم تعریف و تفکیک کنیم، خاطره و داستان ژانر مختص به خود را دارند عنوان کرد: خاطره اگر سندیت نداشته باشد، اساسا مخدوش بوده و قابل قبول نیست.

این نویسنده برجسته ادبیات پایداری با بیان اینکه بحث سندیت، لحن و زبان شالکه خاطره است بیان کرد: هر اندازه که می‌توان در نگارش خاطره محدود و مقید بود، در داستان دست نویسنده باز است و می‌توان بر بال خیال پرواز کرد.

وی اضافه کرد: همانقدر که در خاطره می‌توان به گذشته پرداخت در داستان می‌توان به آینده پرداخته و اساسا خلق کرد.

حسام تاکید کرد: در نگارش خاطره نمی‌توان به خلق و کشف فکر کرد ولی در داستان می‌توان حادثه رقم زد و خلق کرد.

وی با اشاره به اینکه در داستان اجازه استفاده از عنصر دیالوگ و گفت‌وگو و انواع آن با رعایت شخصیت بیان و لحنی که ملزومات خاطره بود وجود دارد گفت: اما بدانیم فضاسازی و تصویرگری نیز مهم است و داستان با تصویرگری نمود بیشتری دارد.

حسام در خصوص واگیری داستان از یک هسته از رخداد نیز گفت: نويسنده وقتی از ماجراها حرف می‌زند، دقیقا زیر ذره‌بین نقد است و نویسنده ترجیح می‌دهد که اسم شخصیت‌ها را نیاورد و روی حادثه‌ها مانور دهد به طوری که دست نویسنده برای عریض و طویل کردن داستان نیز باز است ولی وقتی اسامی می‌آید هر کسی ایرادی می‌گیرد.

وی با اشاره به ایراداتی که خانواده و یا سایر کسانی که نسبتی با سوژه دارند، از نوع نگارش و پردازش خاطرات می‌گیرند تصریح کرد: به تازگی رویکردی در حال شکل‌گیری است که نویسندگان از واقع‌نگاری در مورد شهدا و شخصیت‌های اجتماعی به آثار برداشتی و خلاقانه می‌روند که این نه برای تمایل خوانندگان بلکه از این لحاظ است که زیاد پاسخگو نباشند.

این نویسنده همدانی یادآور شد: ما در دوره‌ای هستیم که بین گذشته‌هایی که دیدیم و آینده‌هایی که نمی‌بینیم، قرار داریم و رسالت نسل ما رسالتی تاریخی در حفظ ارزش‌هاست.

وی با اشاره به گذشت ۴۰ سال از دفاع مقدس نهضت جمع‌آوری خاطرات از همسر شهدا و رزمندگان را مهم دانست و گفت: ای کاش این نهضت جمع‌آوری خاطرات همسران و مادران شهدا و رزمندگان قبل‌تر اتفاق می‌افتاد تا دایره جمع‌آوری خاطرات شهدا از بین نمی‌رفت.

وی در خصوص اینکه هنوز اثر شاخص فرامرزی از دفاع مقدس وجود ندارد عنوان کرد: اگر خلق اثری که می‌توانست در جامعه فرامرزی مایه افتخار ما در ادبیات و تاریخ دفاع مقدس باشد، هنوز رخ نداده، بخش زیادی از آن به این برمی‌گردد که از ماجراهای دوره جنگ خبر نداشتیم.

نویسنده ادبیات پایداری همدان خاطرنشان کرد: هر کدام از ما نویسندگان بخشی از دفاع مقدس را گرفته‌ و خوشه‌چینی می‌کنیم و هنوز اثری که بتوان در جامعه فرامرزی ارائه کنیم، وجود ندارد هر چند افتخار می‌کنیم با همین آثار تولیدی نیز چهار دهه را با فرهنگ جهاد و شهادت آشنا کرده‌ایم.

جای رمانی که آیینه تمام نمای دفاع مقدس باشد خالی است

یکی دیگر از نویسندگان حوزه دفاع مقدس در خصوص داستان‌های اقتباس شده از خاطره عنوان کرد: بهره‌ای که از مصاحبه، تدوین و نگارش می‌شود، نگارش، سبک داستان می‌یابد بدون اینکه به رسالت‌های داستان ورود کند و دیگر خاطره نیز قابل استناد نیست.

رحیم مخدومی با بیان اینکه برخی از دوستان و نظریه پردازان معقدند خاطره را رنگ‌آمیزی کنیم که اینگونه اثر خواندنی شود اظهار کرد: امروزه در آثار متعددی می‌بینیم که این اتفاق افتاده است.

وی تصریح کرد: اگر اثری به جز اینکه رسالت داستانی را ایفا کند، الهام گرفته از خاطره باشد مقوله‌ای پیدا می‌کند که در ردیف آثار جهانی قرار می‌گیرد.

این نویسنده ادبیات پایداری در خصوص ادبیات خلاقانه نیز گفت: امروز نویسنده‌ای که می‌خواهد رمان دفاع مقدس خلق کند دست او بازتر از دهه‌های قبل است زیرا اکنون برای آثار تولیدی مواد اولیه خوبی داریم و اگر کسی می‌خواهد ۲۰ سال آینده رمان دفاع مقدس خلق کند، آثار تولیدی خوبی برای بهره‌برداری او وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: هر چند در دوره ما نیز می‌توان از رزمندگان، مادران و همسران شهدا تا زمانی که در قید حیات هستند، برای تولید محتوا استفاده کرد.

مخدومی با تاکید بر اینکه ما به شدت نیازمند رمان دفاع مقدس هستیم گفت: اگرچه در بین آثار تولید شده رمانی که آیینه تمام نمای دفاع مقدس ما باشد، هنوز تولید نشده است.

وی با بیان اینکه رسالت رمان دفاع مقدس این است که متفاوت با رسالت زندگی نامه شهدای دفاع مقدس باشد افزود: در این زمینه حتی خاطرات یک عملیات دفاع مقدس نیز هر کدام رسالت خاص خود را دارد.

وی با تاکید بر اینکه ما نیاز به معیاری در رمان‌ها داریم که دفاع مقدس را در سطح بین‌الملل معرفی کند افزود: باید رمان‌ها آینه تمام نمای رزمندگان باشد که به شدت جای آن خالی است.