پنجشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۵:۰۲
ادبیات علیه فراموشی ملت‌ها عمل می‌کند

محمدحسن شهسواری، منتقد ادبی، تاکید دارد، که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبیات به‌ویژه حوزه داستان، حفظ تاریخ از فراموشی است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این پژوهشگر و منتقد ادبی که در ساعات پایانی 24 خرداد و در محفل رونمایی کتاب «قطار جک‌لندن» فرهاد حسن‌زاده به میزبانی شهر کتاب ایرانشهر سخن می‌گفت، بیان کرد: زمانی که درمورد تاریخ قاجاریه یا صفویه می‌خوانیم خودمان را برای تاریخ قدیمی آماده کرده‌ایم؛ اما ماجراهای دهه ۶۰ یا ۵۰ برای ما زندگی‌ است؛ خود زندگی و عمری که نمی‌توان آن را انکار کرد و بخشی از موجودیت تعداد بسیاری از ما به شمار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه برخی از جوانان احساس می‌کنند نیازی به یادآوری خاطرات دفاع مقدس نیست، افزود: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ادببات علیه فراموشی است. قدرت‌ها همواره می‌خواهند حافظه ملت را پاک کنند اما ادبیات به ویژه ادبیات داستانی می‌خواهد تاریخ را حفظ کند. بخش مهمی از تاریخ همیشه واقعیت تاریخی نیست؛ بلکه داستان‌سرایی‌ها و داستان‌نویسی‌هایی است که تمدن یک کشور را حفظ می‌کند.

این منتقد ادبی توضیح داد: به عنوان مثال، تمدن یونانی، چینی یا ایرانی یا هر تمدن دیگری براساس داستان بوده که باقی مانده و همچنان استوار است. داستان، قدرت یک تمدن است و تاریخ را حفظ می‌کند. اگر ملتی تاریخ و داستان نخواند حتما مجبور به تکرار تاریخ است.

محمد حسینی، منتقد و پژوهشگر ادبی نیز در این مراسم گفت: موضوعی که درمورد آن دغدغه داریم اصلا ارزش‌گذاری یک حوزه ادبی مثل داستان نویسی یا جنگ و خاطرات مربوط به آن دهه نیست؛ بلکه بررسی میزان درگیری نسل‌ها و چرایی آن است.

متاسفانه ادبیات جنگ تحمیلی دوقطبی شده است
فرهاد حسن‌زاده، نویسنده کتاب «جک‌لندن» نیز در این مراسم درباره داستان‌نویسی در حوزه خاطرات مربوط به جنگ یا یک اتفاق تاریخی بیان کرد: مسئله این است که آیا مخاطبان با رده‌های سنی مختلف دوست دارند ادبیات جنگ را بخوانند؟ پاسخ این است که میزان درگیری نسل‌های مختلف با این ادبیات متفاوت است.
 

وی با تاکید بر اینکه مسئله داستان‌نویسی خاطرات مربوط به یک اتفاق تاریخی یا جنگ در کشور ما مانند بسیاری از مسائل دوقطبی شده است، افزود: می‌توان گفت که متاسفانه ادبیات نیز دوقطبی شده و سیاست در آن دخیل است.

حسن‌زاده با اشاره به کلیت داستان کتاب تصریح کرد: طی سالیان گذشته ادبیاتی که به پشت جبهه بپردازد کم بوده و بیشتر داستان‌ها به خاطرات و داستان‌ها درمورد میدان‌های جنگ پرداخته‌اند. گویا چارچوبی وجود دارد که اگر یک اثر از این قالب بیرون بزند پذیرفته نمی‌شود. بنابراین نباید اسم جنگ را روی این نوع ادبیات بگذاریم تا دافعه نداشته باشد. دوقطبی شدن ادبیات و جامعه خودش باعث دافعه است و باید این واقعیت را بپذیریم که نیاز به تحول و نوگرایی داریم تا این دافعه برطرف شود.

وی ادامه داد: جنگ واقعیت و بخشی جدانشدنی از تاریخ کشورمان است که از هر نسل به واسطه میزان درگیری با آن، علاقه و دغدغه‌مندی متفاوت است؛ اما به هیج وجه نمی‌توان آن را انکار کرد.

این نویسنده با ارائه توضیح درمورد فصل‌بندی کتاب و پایان داستان بیان کرد: فصل‌بندی معمولا یا براساس تغییرمکان و زمان یا اتفاق در داستان است و برای من فرمول ثابتی ندارد. زمانی که سکانس عوض می‌شود وارد فصلی دیگری می‌شویم؛ اما فصل بندی کلی براساس اتفاقات مهم‌تر است. درمورد پایان داستان نیز تا فصل ششم همان کتاب اول بوده که قصد داشتم آن را چند جلدی کنم. شش ماه درگیر یک فصل آخر کتاب بودم و به این فکر می‌کردم که آیا داستان می‌تواند تمام شود یا خیر؟ دو صفحه خالی آخر صفحه نیز حس پست‌مدرنیستی من بوده است.

در این مراسم همچنین تعدادی از حاضران از میزان، علت درگیری یا عدم درگیری با جنگ تحمیلی و ادبیات دفاع مقدس سخن گفتند. تعدادی که متولد دهه ۵۰ یا ۶۰ بودند دو موضع متفاوت را بیان کردند و نوجوانانی با سن ۱۵ یا ۱۶ ساله نیز حضور داشتند که درباره دوران جنگ دهه ۶۰ اظهارنظر کردند. مخالفان و موافقان از دیدگاه خود سخن به میان آوردند و دلایل مختلف را برشمردند.

اما نکته‌ای که در میان صحبت‌های تمام آنها مشترک بود اذعان بر ریشه داشتن دفاع مقدس در خون و ملیت ایرانیان است و هرکس که اسم جنگ تحمیلی به گوشش خورده باشد دیگر نمی‌تواند به راحتی از کنار آن رد شود.


 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها