به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های این حوزه در هفته‌ای که گذشت درگذشت اوون گینگریچ، اخترشناس بود. پروفسور گینگریچ که سال‌ها در هاروارد تدریس می‌کرد، در طول دهه‌های تدریس نجوم و تاریخ علم، گاهی برای سخنرانی‌هایش در کلاس درس، لباس دانشمندان لاتین زبان قرن شانزدهم را می‌پوشید یا نکته‌ای از فیزیک را با نمایشی به یاد ماندنی بیان می‌کرد.
 
سرسختی پروفسور گینگریچ در پشتکار طولانی مدت او برای بررسی نسخه‌های «شش کتاب درباره گردش اجرام آسمانی» کوپرنیک که اولین بار در سال 1543- سال درگذشت کوپرنیک- منتشر شد، مشخص بود. آن کتاب این تز را مطرح می‌کرد که زمین به دور خورشید می‌چرخد، چالشی عمیق برای دانش علمی و اعتقاد مذهبی در آن دوران. نویسنده آرتور کوستلر در سال 1959 ادعا کرده بود که کتاب کوپرنیک در زمان خود دیده نشده است و پروفسور گینگریچ تصمیم گرفت تا بررسی کند که آیا این درست است یا خیر.
 
در سال 1970 او با نسخه‌ای از کتاب «درباره گردش اجرام آسمانی» مواجه شد که در کتابخانه رصدخانه سلطنتی در ادینبورگ به شدت حاشیه‌نویسی شده بود و نشان می‌داد که حداقل یک نفر آن را از نزدیک خوانده است و این سرآغاز تلاش او برای بررسی نسخه‌های مختلف این کتاب بود.
 
سی سال و صدها هزار مایل بعد، پروفسور گینگریچ حدود 600 نسخه از «درباره گردش اجرام آسمانی» مربوط به دوران رنسانس را در سراسر جهان بررسی کرده بود و تصویری دقیق نه تنها از میزان دقیق خواندن این اثر در زمان خود، بلکه همچنین از چگونگی گسترش و تکامل نظریه‌های آن ایجاد کرده بود. او همه این‌ها را در «کتابی که هیچ‌کس نخواند: بررسی گردش‌های نیکلاس کوپرنیک» (2004) مستند کرد.
 
پیام کریم مجتهدی به همایش علمی «کریم مجتهدی؛ فیلسوف ایرانی»
 
خبر دیگر سرویس اندیشه در هفته‌ای که گذشت برگزاری همایش علمی «کریم مجتهدی؛ فیلسوف ایران» بود. کریم مجتهدی در پیامی به این همایش بیان کرد: این عنوان دانشجو همیشه شعار من بوده است و من نیز اعم از اینکه فیلسوف باشم یا نه خود را همیشه دانشجو دانسته‌ام.
 
پیام استاد کریم مجتهدی در همایش علمی «کریم مجتهدی؛ فیلسوف ایران» قرائت شد متن این پیام به شرح ذیر است:
 
بسیار خوشبختم که بتوانم سلام و مراتب احترام را به واسطه برادر زاده‌ام جواد مجتهدی، به حضور شما برسانم و بر خود واجب میدانم، قبل از آنکه سخن آغاز کنم به رسم ادب از، دبیرخانه دائمی جشنواره بین المللی فارابی و نیز از پژوهشگاه مطالعات، فرهنگی اجتماعی و تمدنی و ریاست آن جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی و همچنین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و ریاست آن جناب آقای دکتر موسی نجفی و نیز از جناب آقای دکتر عبدالمجید مبلغی (دبیر علمی همایش و سایر بزرگان، مراتب قدردانی خود را ابراز نمایم.
 
حضار، محترم، استادان، آقایان همکاران از اینکه جلسه‌ای برای یاد آوری از اینجانب کریم مجتهدی ترتیب داده‌اید ضمن تشکر عمیق، به خود اجازه می‌دهم، به عرض شما برسانم: من خود را لایق این همه محبت و دوستی نمی‌دانم و تصور نمی‌کنم که اگر خدمت کوچکی کرده باشم، قابل تقدیر باشد. در هر حال هر آنچه بود گذشته است و من اکنون ناخوش و پیر هستم و حتی به راحتی نمی‌توانم روی دوپای خودم بایستم و به سهولت و بدون لکنت زبان سخن بگویم.
 
زندگی علمی من ۳ مرحله بنیادی داشته است. اول تحصیلاتی که در دانشگاه سوربن پاریس داشته‌ام که حدود ۱۲ سال به طول انجامید. البته حدود یکسالی قبل از تهیه / دکتری به ایران برگشته بودم من در این دانشگاه بیشتر به زبان فرانسه و اندکی انگلیسی و آلمانی و حتی دستور زبان لاتین را یاد گرفتم. رشته اصلی من فلسفه بود که در دوره کارشناسی شامل ۴ مدرک اصلی می‌شد ولی من به سبب علاقه به، کارم در نهایت ۷ مدرک گرفتم و بعضی از آنها را در ادامه ذکر می‌کنم که شامل جامعه شناسی، اخلاق، روانشناسی و علوم رفتاری، شناخت روش علوم و منطق، مقدمات فلسفه، تاریخ فلسفه،، فلسفه عمومی و فلسفه هنر می‌شود.
 
در این مرحله، دانشجو در واقع فقط با کلیات آشنا شد و این درس‌ها با اینکه توسط استادان سرشناس تدریس می‌گردید هیچگاه کافی و کامل به نظر نمی‌رسیدند. در دوره کارشناسی ارشد دانشجو می‌بایست، به نحو تخصصی با چند فیلسوف بزرگ جهان آشنا شد و درباره یکی از آنها رساله‌ای را به رشته تحریر در می‌آورد. استادان فقط موظف، بودند دانشجویانی را انتخاب کنند که لیاقت آنها محرز و شناخته شده می‌بود. من برای تهیه این رساله کانت فیلسوف آلمانی را انتخاب کرده بودم و تازه همان سال فهمیدم که این متفکر تا چه اندازه عمق دارد و چگونه علوم جدید نیوتنی را منوط و وابسته به مقولات فاهمیه ذهنی انسان کرده است و اصل علیت به چه لحاظی قاطعیت پیدا می‌کند و علوم طبیعت را تحصلی و معتبر می‌سازد. می‌بایستی نشان داده شود که چگونه فلسفه‌ای جدید، در نقطه‌ای با علوم جدید تقاطع پیدا می‌کنند و مسائل مابعه الطبیعی از لحاظ دیگر جایگاه خود را به دست می‌آورند.
 
در فلسفه کانت فاهمه را به جهان طبیعت و عقل را به جهان مابعه الطبیعی نظر دارد. شناخت مابعه الطبیعی و پی بردن به اعتبار آنها تا حدودی نیز از ضروریات ذهنی عقلانی انسان است. کانت از طرف دیگر عقل عملی یعنی اخلاق را از عقل نظری جدا می‌سازد و اصول اخلاقی را معتبر می‌داند. در کتابی دیگر کانت از هنر نیز سخن به میان آورده است و مقولات دیگری برای هنر در نظر می‌گیرد. بعد از اتمام دوره کارشناسی ارشد من مدت کوتاهی برای تهیه مقدمات کار تحقیق به تهران بازگشتم و دوباره به فرانسه رفتم.
 
استادان دانشگاه سوربن پیشنهاد کردند برای اخذ دکتری یک موضوع تطبیقی انتخاب کنم و بالاخره با مشورت با پروفسور هانری کربن که در قسمت تحصیلات عالیه، استاد مسلم فلسفه‌های شرق و خاصه ایران، بود، به بحث تطبیقی میان افکار افضل الدین کاشانی و سنت هر مسی غربی اقدام نمودم. توضیح اینکه، چهار رساله از سنت هر مسی به زبان عربی و لاتین از قدیم موجود است و غربیان از قرون وسطی آنها را می‌شناختند. افضل الدین کاشانی ۳ رساله از این رساله‌ها را از زبان عربی به زبان فارسی بسیار زیبا ترجمه کرده است بحث زیادی در این زمینه نمی‌کنم چون سخن به درازا خواهد کشید که از حوصله این مجلس خارج است.
 
نشست رونمایی از کتاب «توسعه»
 
دیگر رخداد این هفته، برگزاری نشست رونمایی از کتاب توسعه بود.  مرتضی درخشان مولف در این نشست بیان کرد: برای سومین سال متوالی است که سعی کردیم نمایشی هرچند محدود از واقعیت آماده کنیم. امسال سومین سالی است که کتاب توسعه را منتشر می‌کنیم. سال 99 اولین مجله به عنوان گزارش مقدماتی ارائه شد که کسری‌هایی از روش تحقیق و حجم داده‌ها و شاخص‌های پوشش داده شده، ملاحظه شد. بسیاری از اندیشمندان نقدهایی را طرح کردند که سعی کردیم اصلاحاتی را انجام دهیم. امسال کتاب یکم توسعه را رونمایی می‌کنیم.
 
وی ادامه داد: اولین نکته که از کتاب توسعه دریافت می‌کنیم نمایش واقعیت است. در تدوین برنامه‌های راهبردی، اصلی‌ترین گام، تبیین مسئله موجود و وضعیت موجود است. اگر شناخت درستی از وضع موجود نداشته باشیم نمی‌توانیم گام‌های پیش رو را ترسیم کنیم.
 
درخشان به نرخ رشد اشاره کرد و گفت: در 40 سال گذشته میانگین نرخ رشد 2.8 بوده و در 20 سال 1.8 بوده و در 10 سال گذشته صفر بوده است. اما در برنامه هفتم توسعه نرخ رشد، 8 درصد هدف‌گذاری شده است. چطور می‌شود با این فاصله واقعیت را نادیده بگیریم؟
 
وی اشاره کرد: اگر بخواهیم به سمت توسعه حرکت کنیم چه برنامه‌هایی را باید مد نظر قرار دهیم؟ ما به کجا می‌خواهیم برویم؟ مسیر جایگزین چه هست؟ ما به حلقه‌هایی از واقعیت مانند حلقه نظری نیاز داریم. بدون آن نمی‌توانیم اجماعی در میان نخبگان ایجاد کنیم.
 
درخشان اضافه کرد: حلقه دیگر، بحث‌های کمی و شاخص‌های توسعه است. تاریخ عقاید و وقایع توسعه باید مورد بررسی قرار بگیرد. مدیریت دانش و اطلاعات توسعه، همگی بخشی از حلقه‌هایی هستند که باید تکمیل شوند تا بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم. کتاب توسعه، یکی از حلقه‌هایی است که دانش توسعه نیاز دارد. این کتاب، شهودی از واقعیت به ما می‌دهد. هر سال در کتاب، یک استان مورد پژوهش قرار می‌گیرد و در این کتاب کرمانشاه و پرو انتخاب شده‌اند.
 

نشست نقد کتاب «حمایت از ممنوعیت کار کودکان در اسناد سازمان ملل متحد»
 
دیگر رویداد هفته‌ای که گذشت نشست نقد کتاب «حمایت از ممنوعیت کار کودکان در اسناد سازمان ملل متحد» بود که با حضور محمدمهدی سیدناصری(نویسنده کتاب)، محمد آسیابانی (روزنامه‌نگار) و میثم محمدی(پژوهشگر حقوقی) برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست محمد مهدی سیدناصری بیان کرد: در حال حاضر ما با دو شکل از کار کودکان مواجهیم؛ کودکان کار مدرن و کودکان کار سنتی. منظور از کودکان کار مدرن، کودکانی است که در فضای متاورس و فضای مجازی از آنها برای کسب درآمد استفاده می‌شود. مثلا پدر و مادرها از انتشار عکس و تصویر و فیلم آنها در فضای مجازی درآمدزایی می‌کنند و منظور از کودکان کار سنتی این است که ما با کودکانی مواجه هستیم که به شکل سنتی و در فضای واقعی شهر کار می‌کنند و درآمدزایی می‌کنند.
 
او ادامه داد: مشکل جامعه ما این است که در هیچ زمانی کودک جدی گرفته نمی‌شود و هیچ سیاستمدار و حاکمی به طور خاص برای کودکان سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی نمی‌کند. درحالیکه این کودکان امروز هستند که بزرگسالان فردا را می‌سازند و قرار است جامعه را اداره و مدیریت کنند. هدف از تألیف این کتاب هم آشنایی بیشتر مردم با مساله کودک و کار آنهاست.
 
سیدناصری افزود: این کتاب یک مجموعه سه جلدی می‌شود و قرار است در آینده ترجمه شده و در بازار جهانی از‌ آن استفاده شود. در جلد دوم این کتاب قرار است بخشی درباره حقوق کودکان به کتاب اضافه شود و کار میدانی در حال انجام است و قرار است تمام ایرادات برطرف شود.
 
یک نظرسنجی در بریتانیا
 
دیگر خبر مهم سرویس اندیشه خبرگزاری کتاب در هفته‌ای که گذشت انتشار یک نظرسنجی در بریتانیا بود. بر اساس جدیدترین نظرسنجی، در انگلستان از هر سه بزرگسال، یک نفر کتاب خواندن را بهترین شیوه خلاص شدن از شر یک روز بد می‌داند.
 
نظرسنجی انجمن ناشران در انگلستان نشان می‌دهد مطالعه از رفتن به سینما یا مرور رسانه‌های اجتماعی محبوب‌تر است و بعد از تماشای تلویزیون در رتبه دوم قرار دارد. بر اساس این نظرسنجی، تابستان امسال بیشتر مردم قصد دارند به سراغ کتاب‌ها رفته یا فیلم تماشا کنند.
 
نظرسنجی این نهاد تجاری نشان داد که یک سوم (33 درصد) مردم انگلستان فکر می‌کنند که وقتی روز بدی داشته‌اند، کتاب‌ها بهترین راه فرار آنها هستند و بعد از تماشای تلویزیون (54 درصد) در جایگاه دوم محبوبیت قرار دارند.
 
بر اساس نظرسنجی از بیش از 2200 بزرگسال در سراسر بریتانیا، سرویس‌های پخش نظیر فیلم و سریال، تماشای رسانه‌های اجتماعی، گوش دادن به رادیو و رفتن به کافه یا سینما، روش‌های کمتری برای فرار از یک روز بد، نسبت به مطالعه بودند.