به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در مشهد، همایش بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در هویت ملی ظهر امروز یکشنبه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی آغاز شد.
رئیس موسسه فرهنگی اکو در مراسم گفت: شاهنامه شناسنامه مردم جهان است. در واقع این اثر تنها شناسنامه ملی محدوده امروز ایران نیست چون پیام‌هایی که فردوسی در زمان خود در قالب اثرش مخابره کرد، زمان و مرز و بوم نمی‌شناسد.
مرادجان بوری بایف افزود: سخن تازه گفتن از شاهکار فردوسی سهل نیست. باید از روزنه‌ای که فردوسی به مسائل نگاه می‌کرد، جهان را دید. فردوسی اثر خود را در زمانی نگاشت که یکی از پرآشوب‌ترین و پرماجراترین زمان‌ها بود.
بوری بایف گفت: حکیم فردوسی به مثابه معمار هنرمند کاخی بنا کرد که هم‌زبانان و کسانی که پس از او آمدند، نگاه ژرف بر آن انداختند، جز تقلید کار دیگری انجام ندادند و به تقلید آثاری خلق کردند که هیچکدام به آن پایه نرسیده است. اگر این سعی و تلاش، میهن‌دوستی و اقدام حکیم نبود، تعریف ایران‌زمین دچار اختلال می‌شد و بیم آن می‌رفت که به فراموشی سپرده شود اما این سخن‌سرای آگاه هوشمندانه به آن پی برد.
بوری بایف افزود: پیام‌های فردوسی ما را وادار می‌سازد به گذشته پرنور خود توجه خاصی داشته باشیم. حکیم فردوسی نه در ایران و منطقه بلکه جهان خوب شناخته شده است.
آنچه فردوسی آغاز کرد، امروز تداوم و استمرار دارد
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور هم در این مراسم گفت: مهمترین ویژگی شاهنامه حماسه قهرمانی و پهلوانی است که این حماسه با حماسه عرفانی در هم می‌آمیزد و یکدیگر را به کمال می‌رسانند.
محمود شالویی افزود: اگر بخواهیم مهمترین نقش فردوسی را بیان کنیم، باید بگوییم او کسی بود که حماسه پهلوانی را با حماسه عرفانی پیوند داد و این ۲ در یکدیگر درآمیختند تا آنچه مطابق اندیشه متعالی است، به ما رخ بنمایاند.
وی گفت: فردوسی با برخی اشعار خویش چنان ذوق و ذائقه‌ای در شاعران بعد از خود برانگیخت که آن‌ها را به تامل و نگاه نو تحریک کرد. داستان رستم و سهراب را ۲۰۰ سال بعد مولوی به گونه دیگری روایت کرده است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور با بیان اینکه درباره فردوسی اولین صفتی که بیان می‌شود، حکیم بودن است، عنوان کرد: حکیم را برای فردوسی آوردند نه مانند لقمان بعد از اسمش بلکه قبل از نام او. سنایی و نظامی نیز چنین توصیفاتی دارند. آنچه مهم بوده و قابلیت برداشت دارد، این است که بدانیم آیا آنچه فردوسی و نظایر او گفته‌اند برای زمان خویش بوده یا امروز. امروز بیش از هر زمان دیگری به چنین معارفی نیاز مبرم داریم.
وی خاطرنشان کرد: مشهد شهری است که با چنین بزرگانی در هم آمیخته، از امام رضا(ع) که سرسلسله همه اهل معرفت هستند تا بزرگانی چون فردوسی که در این دیار حضور دارند. آنچه فردوسی آغاز کرد، امروز تداوم و استمرار دارد و امیدواریم در حوزه ادب، فرهنگ و هنر روز به روز بر ارزش و اهمیت آن افزوده شود.
جای‌جای شاهنامه پر از حکمت و اندرز است
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در این همایش گفت: فردوسی با شاهنامه سنت‌ها و آداب ایرانی را زنده نگاه داشت و باید گفت که هنر بزرگ فردوسی این است که ایرانی بودن را در کنار انسانیت قرار داد.
محمد حسین‌زاده افزود: فردوسی تنها داستان نگفته و حماسه‌سرایی نکرده بلکه جای‌جای دیوان وی پر از حکمت و اندرز است. اینکه ادبا و دانشمندان قدیم ما قبل از نامشان عنوان حکیم می‌آمد، به همین دلیل بوده است.
وی افزود: ما در خراسان بزرگ مفتخریم که مرزهای خراسان، مرزهای فعلی نیست چون مرزهای کنونی به واسطه اتفاقات ۲۰۰ سال گذشته به این محدودیت‌ها رسیده است. مرزهای خراسان فراتر از مرزهای جغرافیایی بوده و سرحداتی که فردوسی گسترده فراتر از این‌هاست. فردوسی میراث عظیمی برای ما به جا گذاشته است.
حسین‌زاده بیان کرد: امسال از این زاویه می‌خواهیم به شاهنامه بپردازیم که فردوسی برای هویت ایرانیان در طول این ۱۰۰۰ سال چه معجزه‌ای را رقم زده چون اگر فردوسی نبود، بسیاری از لغات در طول تاریخ از بین می‌رفت. باید توجه داشت زبان یکی از شاخه‌های هویت ملی است.
وی ادامه داد: اگر فردوسی نبود، روحیه دلاوری و حماسی سربازان و سرداران این کشور دچار خدشه و مرزها از آنچه امروز به عنوان ایران می‌شناسیم، کوچک‌تر می‌شد و کشوری تکه‌پاره‌تر به ما می‌رسید.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: توجه فردوسی به سنت‌ها و آداب ایرانی در اثر خود موجب شد تعصب و عشق با این خاک رقم بخورد. حکیم توس آنچنان اثر گران‌سنگی به جا گذاشت که هنرمدان مختلف از او الهام گرفتند و شاخه‌های هنری را پربار کردند.
شاهنامه در حوزه سنت‌های شفاهی است
معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هم در این همایش گفت: موضوع شاهنامه در حوزه سنت‌های شفاهی بوده و ما در دورانی قرار داریم که متاسفانه نقش سنت‌های شفاهی در حال کمرنگ شدن است.
علیرضا انیسی افزود: رویکرد ما در حوزه میراث فرهنگی ملموس که با بناها سروکار دارد این است که بناهای تاریخی را حفظ و احیا کنیم اما در میراث فرهنگی ناملموس دنبال این هستیم آنچه زنده است حفظ و ترویج شود، بنابراین ماهیت برخورد با این دو میراث متفاوت است.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم موفق شویم و شکاف نسلی خود را پر کنیم نیازمند پژوهش و آموزش هستیم که یکی از ابزارهای این کار برگزاری همایش‌های علمی است. امیدوارم این همایش سال آینده در سطح بین‌المللی برگزار شود. فردوسی به گردن ما و نسل‌های گذشته و آینده چنان حقی دارد که باید به درستی آن را ادا کنیم.
تا ۱۰ مرداد فرصت ارسال مقاله
فرزاد قائمی، دبیر علمی همایش بازشناسی نقش شاهنامه فردوسی در هویت ملی نیز در این مراسم گفت: طراحی و ایجاد ساختار همایش فردوسی از آذر ماه سال ۱۴۰۱ آغاز شد. دانشگاه فردوسی مشهد در ۲۵ سال گذشته در این روز میزبان نشست‌هایی با محوریت بزرگداشت فردوسی بود اما در تمام این سال‌ها ساختاری این چنین شکل نگرفته است. نقش استاد یاحقی در این همایش‌ها غیر قابل انکار است.
وی ادامه داد: با توجه به چنین نیازی امسال چنین ساختاری ایجاد کردیم تا همایش فردوسی صرفا علمی نباشد بلکه جنبه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی آن را نیز در بر گیرد. با توجه به اهمیت شاهنامه در تکوین هویت ملی ایران و ضرورت بازنگری آن در عصر حاضر، امسال همایش بر بازشناسی نقش شاهنامه در هویت ملی متمرکز شد.
قائمی خاطرنشان کرد: این همایش با پیشینه بیش از ۲ دهه و سابقه ۲۵ سال برگزاری تا امروز صاحب هویتی در شناسنامه علمی شده است. چنین پیشینه‌ای ساختار متمرکزی طلب می‌کرد که امسال شکل گرفته است.
وی گفت: کمیته علمی همایش تصمیم گرفت دریافت مقالات را پس از برگزاری همایش تا ۱۰ مرداد ماه تمدید کند. در فاصله کمتر از ۲ ماه ۱۱۰ مقاله و چکیده مقاله دریافت شد که نسبت به سال‌های گذشته رشد زیادی داشته است. از این ۱۱۰ مقاله، ۹۰ مقاله شامل متن کامل بود. جلسات علمی در روزهای ۲۵ و ۲۶ اردیبهشت سال جاری برگزار و ۴۰ سخنرانی علمی در این ۲ روز ارائه می‌شود. اصلی‌ترین خروجی همایش مقالات همایش بوده که در سه جلد، جلد نخست در ۱۵ تیر ماه و جلدهای دوم و سوم ۲۷ شهریور ماه منتشر خواهد شد.
یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۱۵:۵۵
نظر شما