به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «تئوری‌های سازمان و مدیریت» با حضور جواد داداش‌زاده رییس مرکز مطالعات، تحقیقات و تدوین آیین نامه های رزمی نیروی دریایی ارتش، سیدشهادب‌الدین حجازی نویسنده کتاب، حسن دولتی استادیار مدیریت دانشگاه علوم دریایی امام خمینی و رضا جهان‌فر دبیر و مجری نشست، شنبه 23 مهر 1401 در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
 
داداش‌زاده در این نشست درباره این کتاب توضیحاتی ارائه کرد و گفت: به نظر من یکی از ویژگی‌های جالبی که درباره کتاب وجود دارد این است که خواندن کتاب، اندیشیدن با مغز دیگران است. نویسنده سال‌ها، ماه‌ها و ساعت‌ها زمان صرف می‌کند و فکر می‌کند و فکرش را در قالب یک محتوا پیاده می‌کند و من خواننده با فکر آن مخاطب، فکر می‌کنم. یکی از آرزوهای انسان این است که بفهمیم در مغز دیگران چه می‌گذرد. مهم‌ترین وسیله تحقق این آرزو، همین کتاب است.
 
وی افزود: بسیار ارزشمند است که تفکرات دیگران را در نظر بگیریم. یکی دیگر از شاخص‌های کتاب این است که بسیط در زمان و مکان است. کتابی که سال‌ها پیش نوشته شده و آن را مرور می‌کنیم تصویری از آن‌ سال‌ها در اختیارمان قرار می‌گیرد. بسیاری از کتاب‌ها آینده را برای ما به تصویر می‌کشند.
 
داداش‌زاده گفت: شاخصه‌ دیگری که کتاب دارد این است که در بحث آن، دریافت‌های عمیق صورت می‌گیرد. ما یادگیری را تجربه‌ای نسبتا پایدار معرفی می‌کنیم. وقتی ما تنها از یک حس استفاده می‌کنیم بخشی از این تجربه صورت می‌گیرد. مثل وقتی که تنها از طریق شنیداری اطلاعاتی را دریافت می‌کنیم شاید 5 درصد از تجربه پایدار رخ دهد. اما وقتی حواس دیگری نیز اضافه می‌شوند تجربه، پایدارتر می‌شود. بنابراین در بحث یادگیری، دو حالت وجود دارد؛ یا اینکه حواس مختلفی را درگیر کنیم که پایداری در آن اتفاق بیفتد یا اینکه یک حس را به‌صورت عمیق درگیر کنیم.
 
وی بیان کرد: درباره ارزش‌گذاری یک کتاب، شاخص‌های فراوانی وجود دارد. هر کتابی خوب نیست و باید از روی شاخص‌ها بگوییم که چه‌ کتابی خوب است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت این است که کتاب بر اساس نیاز مخاطب نوشته شده باشد. بنابراین کتابی خوب است که متناسب با نیاز مخاطب نوشته شده باشد. اینکه آیا این کتاب باید تجدید چاپ بشود یا نه؛ به نظر من که باید این اتفاق بیفتد. با توجه به اینکه در دانشگاه علوم دریایی سالیانه به تعداد مخاطبان افزوده می‌شود و با توجه به رویکردهای فناورانه و تغییراتی که دانش صورت می‌گیرد باید این کتاب به‌صورت مستمر و پایدار مورد بازنگری قرار بگیرد. باید توجه داشته باشیم که اصول پایدار است ولی تغییرات اتفاق می‌افتد.
 
وی با اشاره به اینکه کتاب «تئوری‌های سازمان و مدیریت» بر اساس نیاز مخاطب نوشته شده است افزود: بر اساس این سوال که ما در افسران نیروی دریایی به دنبال چه هستیم و چه ابعادی از مدیریت را باید مورد بررسی قرار دهیم در این اثر مباحثی آورده شده است. شاید در جزئیات نقد‌هایی به کتاب وارد باشد اما در کل کتاب ارزشمندی است.
 
حجازی به عنوان نویسنده کتاب در بخش دیگری از این نشست طی سخنانی عنوان کرد: از آنجایی که این کتاب، به عنوان مرجع استفاده می‌شود و برای دانشجویان است، انتشارات دانشگاه ملاحظاتی را داشته‌اند از جمله اینکه به‌صورت رنگی کتاب را چاپ نکرده‌اند. همانطور که می‌دانید چاپ رنگی موجب افزایش قیمت کتاب می‌شود و همین شاید برای دانشجو خوشایند نباشد که کتابی که به عنوان مرجع به او معرفی شده بهای بالایی داشته باشد.
 
وی ادامه داد: کارهای این کتاب را از صفر تا صد خودم انجام داده‌ام و هزینه‌ای بابت برون‌سپاری آن صورت نگرفته و حتی طراحی‌ها نیز بومی‌سازی شده است.  
 
جهان‌فر هم به عنوان دبیر نشست بیان کرد: وقتی کتاب‌های مدیریتی را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که مبنای آن‌ها تک محوری است و به نظریات سایر حوزه‌ها مانند جامعه‌شناسی توجهی نشده است. اساسا یکی از محل‌های اختلاف میان جامعه‌شناسان و متخصصان حوزه مدیریت همین است. جامعه‌شناس خود را پزشک آلام اجتماعی می‌داند و معتقد است آن‌ها که مدعی مدیریت هستند تک‌بعدی به مسئله می‌پردازند. من در این کتاب متوجه شدم به نظر و رویکرد جامعه‌شناسان مختلف نیز اشاره شده و ساختار اجتماعی به دقت مورد بررسی قرار گرفته است. مثلا در بحث بروکراسی به نظریه قفس آهنی ماکس‌ وبر اشاره شده است.
 
جهان‌فر گفت: همانطور که می‌دانید یکی از مشکلاتی که در کشورمان با آن روبه‌رو هستیم بحث شدت و حدت بروکراسی است؛ کما اینکه در کشورهای دیگر اینچنین می‌گویند که پیشرفت حاصل دو عامل دموکراسی و بروکراسی است. این کتاب، ضمن اینکه از رویکرد مدیریتی به مسائل پرداخته، از رویکرد جامعه‌شناسی و حتی روانشناسی نیز بهره برده است. اساسا بررسی میان‌رشته‌ای در حوزه‌های مختلف، از جمله ویژگی‌های این کتاب است.
 
دولتی دیگر سخنران این نشست هم با بیان اینکه مدیریت یک موضوع میان‌رشته‌ای است که شامل علوم زیست‌شناسی، مردم‌شناسی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و حتی جغرافیایی است گفت: اما با توجه به فضایی که در اختیار داریم باید به صورت خلاصه به آن‌ها پرداخت که دکتر حجازی نیز به خوبی به این موضوع پرداخته‌اند.
 
این استاد دانشگاه با اشاره به ساختار ظاهری کتاب افزود: در جلد کتاب از اشکال هندسی استفاده شده است. با توجه به اینکه از رنگ‌های مختلفی برای طراحی این کتاب استفاده شده هارمونی خاصی را ایجاد کرده که زیبایی‌های کتاب را مضاعف کرده است که خواننده را برای مطالعه کتاب ترغیب می‌کند. از همین جهت می‌توان این را نقطه قوتی برای کتاب دانست.
 
وی اضافه کرد: در مورد کلیات کتاب، اینطور می‌شود بیان کرد که این کتاب در دوبخش و 11 فصل تدوین شده است. بخش اول مشتمل بر سه فصل است که مفاهیم مدیریت در فصل اول کتاب قرار دارد. بر اساس عنوانی که کتاب دارد، یک فصل به سازمان، یک فصل به مدیریت و یک فصل نیز به نظریه‌هایی که در ارتباط با مدیریت و سازمان وجود دارد، اختصاص داده شده است. بخش دوم کتاب نیز که از فصل‌ چهارم تا یازدهم است، به وظایف برنامه‌ریزی و یک سری مباحث درباره سازمان‌دهی است.
 
به گفته دولتی، در این کتاب از نظر سازمان‌دهی، سازمان‌دهی بسیار خوبی صورت گرفته است و ترتیب توالی فصل‌ها به شکل شاخص و مناسبی در کتاب رعایت شده است. این کتاب به‌صورت کل به جزء سازمان‌دهی شده است. در مورد صفحه‌آرایی کتاب نیز باید بگویم که این کتاب از صفحه‌آرایی قابل قبولی برخوردار است. در صفحه 26، عوامل تشکیل‌دهنده ساختار اجتماعی عنوان شده است ولی از عوامل تعیین‌شده، تعریفی صورت نگرفته است. شاید نویسنده به جهت تلخیص و خلاصه کردن اینچنین عمل کرده است. در صفحه 49، کلمه نظریه چندین مرتبه تکرار شده است. حدود 12 بار این کلمه تکرار شده که خوب است در چاپ‌های بعدی مورد نظر قرار بگیرد و اصلاح شود.
 
دولتی درباره محتوای کتاب هم توضیح داد: متون درسی به عنوان یکی از اجزای برنامه درسی در نظام آموزشی دارای 3 گام اصلی است. یکی از این گام‌ها، فعالیت‌های آغازین است که ساختار این کتاب‌ها باید متفاوت از ساختار کتاب‌های درسی باشد. گام‌های آغازین قبل از تدریس عنوان می‌شود. یک سری هم فعالیت‌های اصلی تدریس است که به عنوان فعالیت‌های پایانی شناخته می‌شوند که  در گام اول در این کتاب به خوبی رعایت شده است. اما در گام سوم که مربوط به فعالیت‌های پایانی است که می‌تواند تغییرات نسبتا پایداری که در طرح یادگیری وجود دارد که در رفتار فرد یا دانشجو می‌خواهد ایجاد شود را به ثمر برساند. خوب است که در کتاب تمرینات و سوالاتی برای دانشجو ایجاد شود که باعث شود که دانش دانشجو بعد از مطالعه درس‌ها، بتواند ارزش‌یابی شود.
 
وی بیان کرد: خوب می‌شد اگر نویسنده در ابتدای هر فصل مقدمه‌ای را در نظر بگیرد؛ ضمن این در پایان هر فصل می‌تواند خلاصه‌ای از مطالبی که وجود دارد قرار بگیرد که در جهت تبیین کتاب مفید واقع شود. اگر این کارها صورت بگیرد بدون شک این کتاب ارزشمند‌تر خواهد بود.