مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی از استراتژیها و ضرورتهای نشر میگوید:
رسانه کتاب کنارگذاشتنی نیست/ از قابلیتهای چندرسانهای برای ترویج مطالعه استفاده میکنیم
محسن چینیفروشان گفت: نمیشود رسانه کتاب را کنار بگذاریم و فقط به مجازی کردن محتواها بپردازیم. سیاست ما در رسانه کتاب است این است که به خاطر نیازهای نسل جوان دفتر نشر هم به روز عمل کند و از قابلیتهای مجازی استفاده کنیم.
یکى از این نیروهاى ارزشمند، مردى به نام محمدجواد باهنر بود که با تجهیز خود به فقاهت حوزوى و فراست دانشگاهى، و هم به دلیل خودساختگى، سکاندار سفینهاى شد که خود نام آن را «دفتر نشر فرهنگ اسلامى» انتخاب کرد. اهمیت این نشر و آثارش سبب شد خبرنگار ایبنا به سراغ محسن چینیفروشان مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی رفته و با او گفتوگو کند که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
با توجه به علاقه نسل جدید به تکنولوژیهای نوین رسانهای، و تحریم کاغذ و بالا بودن هزینههای چاپ، میبینیم که همچنان چاپ کتابهای کاغذی در دستور کار ناشران ما است، شما چه برنامههایی برای پلتفرمی کردن آثار و کتابهای دفتر نشر دارید؟
درست است که رسانههای جدید آمدهاند و خیلی فضای اطلاعاتی و مطالعاتی جدید و بهروز شدهاند اما من معتقدم که هیچ رسانهای جای رسانه دیگر را نمیگیرد و مطبوعات، مجله، روزنامه و کتاب هرکدام رسانه مخصوص خود هستند. ممکن است در هر دورهای استقبال از آن با افت و خیزهایی همراه باشد زیرا وقتی یک رسانه و تکنولوژی جدید میآید هیجانی غالب میشود که فضا را تسخیر میکند اما هیچکدام از این رسانهها طرفداران خاص خود را از دست نمیدهند و مخاطبان آنها مجددا به تعادل استفاده از این رسانهها برمیگردند. اکنون مجددا اقبال به سمت کتاب کاغذی زیاد شده است بنابراین نمیشود گفت که رسانه کتاب را کنار بگذاریم و فقط به مجازی کردن محتواها بپردازیم. اما سیاست ما در رسانه کتاب است این است که به خاطر نیازهای نسل جوان دفتر نشر هم به روز عمل کند.
مثلا ما واحد کودک و نوجوان در دفتر نشر نداشتیم که اکنون آن را فعال کردهایم و کتابهای ویژه این سن را تولید میکنیم یا دفتر نشر وارد حوزه رمان نشده بود که اکنون چند رمان تالیفی و ترجمهای دارد. این با هدف اصلی دفتر نشر و چشمانداز اصلی آن منافاتی ندارد ولی اینها وسیلههایی برای رسیدن به هدف با زبان جدید نسل روز است که ما به آن نیز متوسل شدهایم. این مقدمه را از این جهت بیان کردم که فراموش نکنیم کتاب همچنان همان قدسیت خود را دارد. اقبال خودش را هم دارد اما این به معنی فراموش کردن حوزههای مجازی نیست.
اما در مورد فضای مجازی هم همینطور است. فضای مجازی خیلی امکانات ویژهای میدهد، مراجعه بچهها هم زیاد است و اقتضائات خودش را هم دارد. ما چندین برنامه برای فعال شدن در این فضا داریم. یکی از برنامهها این است که محتوای تولیدی در دفتر نشر چگونه میتواند مناسب فضای مجازی و انتشار در آن شود. مثلا اینکه یک کتاب به پادکست تبدیل شود یا کلیپهای خاص از آن درآورد و منتشر کرد. این یک مسیر است که شما از موجودیتی که در عرصه کتاب دارید بتوانید در فضای مجازی بهره ببرید. یک مسیر دیگر این است که فضای مجازی باید تولید خاص خودش را داشته باشد که آن برنامه خاص خودش را دارد زیرا حوزهای که ما داریم حوزه سهل ممتنعی است. سهل است از این لحاظ که مباحث مذهبی و اخلاقی را پوشش میدهیم. از طرف دیگر ممتنع است زیرا زبان مخاطب را در این حوزه پیدا کردن کار مشکلی است.
دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال جدید برای ذائقه مخاطبان مختلف چه برنامه ای دارد؟
برنامهریزی ما این است که کارهای صوتی بیشتری در آینده برای نسل جدید تولید کنیم و درحال حاضر به جز کتابهای صوتی در حال تولید چند اپلیکیشن و پادکست هستیم. مجموعه «آواهای عاشورایی» که مجموعه نفیسی است و از زمان قاجار تاکنون جمعآوری و دستهبندی شده و حتی در بخش تطابق موسیقیاییاش کار شده، قرار است به عنوان یک اپلیکیشن در ماه محرم رونمایی شود. پادکستی هم در این زمینه وجود دارد که قرار است در محرم رونمایی شود و دفتر نشر کارهای بسیار اینچنینی که ترکیبی بین کار هنرمندانه و کار متفکرانه است، در دست تولید دارد. اما در مورد تولید کلیپ و کارهای خاصی که ویژه فضای مجازی باشد که جاذبههای هنری و فکری داشته باشد کمی زمان بر است ولی در برنامههای آتی دفتر نشر است.
آیا شما نمایشگاه را در پر رونق شدن بازار نشر موثر میدانید یا خیر؟
من معتقدم که تعریف نمایشگاه کتاب که در دنیا وجود دارد خیلی در تهران اتفاق نمیافتد، در همه جای دنیا نمایشگاه محلی برای عرضه کتابهای چاپ اولی است و عمدتا ناشران برای معرفی آثارشان به بازدیدکنندگان حضور یابند و مساله فروش خیلی در نمایشگاهها مطرح نیست. بیشتر جنبه آشنایی با محصولات و محل نشست و رد بدل کردن اطلاعات از سوی ناشران با یکدیگر است. ارتباط با جوامع دیگر، نشستهای تخصصی تبادل بین ناشران، برگزاری نشستهای تخصصی، معرفی آثار جدید و ارتباط بین ملل از اهداف اصلی برگزاری نمایشگاهها در دنیاست. اما نمایشگاه در تهران یک فروشگاه خیلی بزرگ است که لازم است ما نیز کمکم به سمت اهداف بینالمللی شدن نمایشگاههاست.
شاید در سالهای گذشته لازم بود نمایشگاه کتاب تهران به شکل فعلی- فروشگاه- باشد تا مردم با کتاب انس بیشتری بگیرند ولی اکنون ما باید به سمت همان تعریف بینالمللی کتاب برویم که قدم اول برداشته شده است یعنی هم نمایشگاه فیزیکی داریم هم نمایشگاه مجازی. ما باید به این سمت برویم که نمایشگاه به سمت نمایشگاه عرضه منهای فروش پیش برود. من همیشه طرحی داشتم در زمان نمایشگاهها و آن این بود که نمایشگاه کتاب تخصصیتر شود و هر فصل یک نمایشگاه کتاب البته با تعریف بینالمللی آن داشته باشیم نه با معنای فروشگاه کتاب. 4 فصل داریم و 4 نمایشگاه تخصصی. مثلا یک فصل نمایشگاه مختص کودک و نوجوان، یک فصل نمایشگاه کتب آموزشی و کمک آموزشی و یک نمایشگاه هم نمایشگاه عمومی باشد مثل بخش ناشران عمومی در نمایشگاهها. از سوی دیگر میتوان نمایشگاه کتاب علمی و دانشگاهی داشته باشیم که این مساله که هر فصل یک نمایشگاه کتاب داشته باشیم باعث رونق کتابخوانی و کتابفروشی هم میشود و از این ازدحامی که در نمایشگاه با آن مواجه هستیم و گاهی عملکرد را بیفایده میکند کم میکنیم. این پیشنهاد را من داشتهام و همچنان هم بر پیشنهاد خود باقی هستم.
پیشنهاد مطالعاتی شما برای مخاطبان ما چیست؟
تک تک کتابهایی که در دفتر نشر منتشر میشوند با هدف خاص و برای گروه خاصی منتشر میشوند و بنابراین معرفی یک یا چند اثر از بین همه آنها کار سادهای نیست. اما من میخواهم کتاب «در کنار او فقط تو بودهای» اثر فریبا کلهر را معرفی کنم زیرا علاوه بر نسخه چاپی نسخه صوتی آن نیز منتشر شده است و این کتاب اثری برای نوجوانان و بزرگسالان است که رویدادهای کربلا را از روزهای ابتدایی و چگونگی اتفاق افتادن آنها با بیانی گیرا شرح میدهد. درباره شهادت امام حسین و واقعه کربلا داستانها و روایتهای بسیاری وجود دارد. اما این بار راوی قصه شخص دیگری است؛ یک راوی نامتعارف که انتظارش را ندارید. اینبار راوی خود فرمانده سپاه ظلم است. این بار قصهگو خود شیطان است.
در این اثر، شما با صدای شیطان که داستان کربلا را بیان میکند، همراه میشوید تا این واقعه را از زبان او بشنوید. همچنین در این روایت غمگین، با نامهای بزرگان عاشورا و نقش آنها و البته نقش شیطان در پیشبرد کار سپاه کفر آشنا میشوید. شیطان تا انتهای داستان نمیماند و بعد از شهادت ماه بنیهاشم، زمین را ترک میکند. شنیدن این اثر هم برای نوجوانان جذاب و دلنشین است و هم به دلیل نگاه تازهای که در روایت دارد، مخاطب بزرگسال را نیز جذب میکند. کتاب صوتی «در کنار او فقط تو بودهای» برای نوجوانان پیامی مهم دربردارد، اینکه شیطان را نباید دست کم بگیرند، شیطان میتواند به دل و فکر شخصیتها نفوذ کند و اختیار آنها را به دست بگیرد.
همچنین کتاب «بهار که آمد و برفها آب شدند» که تأملات سیدمحمدرضا دربندی، نویسنده و فعال فرهنگی، در باب معنای زندگی است کتاب دیگری است که از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده و مولف این کتاب که تاکنون در سمتهای مدیر کل مطبوعات داخلی، معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد و رایزن فرهنگی کشور در یونان فعالیت داشته است در این کتاب حاصل سالها بهرهوری خود از محضر استاد فرزانه، علامه محمدتقی جعفری را با مخاطبان به اشتراک گذاشته است.
کتاب دیگر مجموعه آثار ۱۳ جلدی تالیف علامه جعفری است که به مباحث معنای زندگی اندیشه فلسفه تاریخ تمدن و عرفان اسلامی میپردازد و توسط عبدالله نصری تنظیم و تدوین شده است. همچنین مجموعه ۱۴ جلدی به گزین به گزینش سیدعلی موسوی گرمارودی که برخی از برجسته ترین آثار نثر و نظم از قرن پنجم به بعد را با شرح و توضیح لغات در اختیار علاقه مندان گذاشته است.
نظر شما