یکشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ - ۰۹:۳۱
نگاهی قوم‌گرایانه به فرهنگ‌های خیابانی جرمنتاون

این کتاب توجهمان را بدان جلب می‌کند که چگونه جماعت‌های دینی از شرایط محلی و جریان‌های کلان‌تر تاثیر می‌پذیرند و بر آن تاثیر می‌گذارند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «ایمان در خیابان» پژوهش بسیار جذابی است که در ایالات متحده و یکی از محلات «فلوریدا» صورت گرفته است. «کیتی دی» چندسال وقت گذاشته و در خیابان «جرمنتاون» که از خیابان‌های قدیمی این شهر است، تحقیق کرده است.

موضوع پژوهش او کلیساها، کنیسه‌ها، مساجد و معابد متعددی است که در این خیابان قرار دارد و مومنین هر مذهب و مسلکی، با آزادی کامل در این عبادتگاه‌ها به نیایش می‌پردازند بی‌این‌که مزاحمتی برای هم فراهم بیاورند. کارکرد نهادی این معبدها نیز از چشم نویسنده دور نمانده؛ نقشی که در کمک به ایتام و نیازمندان و فقرا دارند و زحماتی که برای انجام فعالیت‌های عام‌المنفعه و فراگیر متحمل می‌شوند. 

این کتاب توجهمان را بدان جلب می‌کند که چگونه جماعت‌های دینی از شرایط محلی و جریان‌های کلان‌تر تاثیر می‌پذیرند و بر آن تاثیر می‌گذارند. چگونه این جماعت‌ها تقویت می‌شوند و فاعلیت اعضایشان را در چالش‌های گوناگون زندگی شهری سامان می‌دهند.

در مقدمه این کتاب آمده است: «شهر یکی از مهمترین پدیده‌های بشری است که تاثیری بسیار شگرف بر شیوه‌های زندگی و صورت‌بندی‌های اجتماعی و حتی حیات ذهنی انسان‌ها داشته است. از این رو مطالعه حیات شهری، صرفا مطالعه یک پدیده فرعی در زندگی انسان نیست، بلکه حیات شهری و بالاخص در کلان شهرها، فرم غالب حیات انسانی در جهان معاصر است. عموما مطالعات شهر در ایران، حول مفاهیمی مانند برنامه‌ریزی، توسعه، سرمایه و فضاهای شهری و... تمرکز یافته است، و اگر از دوگانه رایج امر عرفی و امر قدسی هم استفاده کنیم، مطالعات شهری در ایران، بیش از همه متمرکز بر قلمروهای عرفی بوده و به ندرت به نسبت بین صورت‌بندی کلان جامعه (شهر یا روستا یا عشایر) و امر قدسی توجه شده است.

به همین سبب با طرح مفاهيم خاص و مستثنی ساز، مانند شهرهای مذهبی (با تاکید بر مشهد و قم)، گویی نسبت مهم و معناداری میان شهر و دین برقرار نیست، و عملا مطالعات دین در شهر، به حاشیه رانده شده است. مطالعات انسان شناختی و جامعه شناختی دین به خوبی نشان داده‌اند که نسبتی بسیار جدی و موثر میان صورت‌بندی کلان امر اجتماعی و حیات شهروندان وجود دارد. این مساله صرفا امری شخصی نیست، بلکه آنگونه که که دی در کتاب حاضر نشان داده است، نقشی بسیار جدی و موثر در حیات اجتماع و فرهنگی و روحی شهروندان و فرآیندهای هویت یابی و مشارکت آنها در فضاهای شهری دارد. از این رو فهم حیات دینی شهر و نقش دین در تکاپوهای درونی محیط‌های شهری، نه تنها برای شناخت بهتر و بیشتر پدیده‌های شهری بسیار مهم است، بلکه برای هرگونه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری نیز ضرورت دارد.

این مساله در جامعه ایرانی که نهادهای مذهبی و فضاهای مذهبی بخشی کلیدی و گاه بسیار حیاتی از شهر را به خودشان اختصاص داده‌اند، بسیار جدی تر است. امید است با انتشار آثاری از این دست، بتوان بستری برای توسعه مطالعات دین شهری را فراهم کرد، مطالعاتی که عمدتا تاکنون مورد غفلت سیستماتیک در مطالعات شهری بوده و مستلزم حضور جدی پژوهشگران در این حوزه مطالعاتی جدید در ایران است.»

همچنین مولف در پیشگفتار کتاب آورده است: «در پاییز سال ۲۰۰۴، خود را آماده کردم تا به گروه تازه‌ای از دانشجویان که به «مدرسه لوتری علوم دینی» در فيلادلفيا آمدند خیر مقدم بگویم. رشته من «کلیسا و جامعه» است. این رشته برای مطالعه بافت‌های اجتماعی از روش شناسی علم اجتماعی بهره می‌گیرد و نیز سنت‌های یزدان شناختی و اخلاقی را می‌پژوهد، با این نگرش که به رهبران دینی نوپا کمک شود برای درگیرشدن در پیچیدگی‌های جامعه انسانی نوعی چارچوب یزدان شناختی عمومی برپاکنند. هدف آن سال من آشنا کردن دانشجویان با بافتی بود که در آن درس می‌خواندند تا نقش رهبری دینی را بر عهده گیرند. این بافت خیابان جرمنتاون بود. بسیاری از دانشجویان از بیرون منطقه می‌آمدند و من از آن‌ها می‌خواستم به اهمیت مکان عنایت داشته باشند. در کلاس که نشسته اند ممکن است صدای بلند آژیرهایی را بشنوند که در بالا و پایین خیابان به صدا در آمده‌اند و در اثنای رفتن به واوا برای صرف قهوه با مردمی مواجه شوند که از آنها تقاضای پول خرد می‌کنند: همه اینها جزئی از آموزششان است. این تجربه آموزشی احتمالا با تجربه آموزشیشان در یکی از مدارس علوم دینی آیوا یا کارولینای جنوبی یا حتی شیکاگو فرق چشمگیری داشته باشد. مکان یا همان بافت آموزش مهم است، و حتی در دوران خوش فارغ التحصیلی برای آماده کردن اذهان، کتاب قواعد خیابان ایلايجا اندرسون را در اختیار دانشجویان تازه وارد گذاشتم.

این کتاب به فرهنگ‌های خیابانی جرمنتاون نگاهی قوم نگارانه می‌اندازد، برای این که خواندن کتاب را برای آنها آسان‌تر کنم، مجموعه تصاویری آماده کردم که برخیل اجتماعات دینیه مستقر در «خیابان جرمنتاون»‌ متمرکز است. با دوستم اد کا نبوی، که درمانگر و عکاسی خوش ذوق است، صحبت کردم که مرا همراهی کند و از این خیابان عکس بگیرد. گرچه ۲۵ سال از عمرم به زندگی و کار در خیابان جرمنتاون گذشته است و درباره آن و محیط اطرافش نیز پژوهش‌های انجام داده‌ام، دیدن این تصاویر از این منظره خیابانی آشنا چشم‌انداز متفاوتی به من داد. نخستین بار بود که متوجه شدم در مکان‌هایی که هزاران بار از آنها گذر کرده‌ام، خروار خروار تاریخ و فرهنگ نهفته است. در گونه گونی مردم، ساختارها، کسب و کارها و انواع و اقسام بناها زیبایی‌ای به چشم می‌خورد. این مجموعه فضاها، ورزه‌ها و سنت‌های دینی از آنچه من تصور می‌کردم به مراتب جالب‌تر بودند. وجرمنتاون خیابانی زنده است - زیست بومی" سرزنده، پرجنب وجوش و متغیر.»

کتاب «ایمان در خیابان» اثر کیتی دی و ترجمه سینا باستانی در 308 صفحه با قیمت 65000 تومان از سوی دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران روانه بازار شده است.



 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها