به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «بررسی نقش و عملکرد زندانیان سیاسی دوره رضاشاه» تالیف کوروش خدابنده از سوی نشر سلول به چاپ رسیده است.
 
عناوین فصل‌های کتاب عبارتند از: «کلیات»، «نقش زندانیان سیاسی در  ایجاد و عملکرد حزب توده در سال‌های 1320 تا 1332»، «بررسی عملکرد مصدق و حسین فاطمی به عنوان زندانیان سیاسی دوره رضاشاه در تحولات سال‌های 1320 تا 1332ه.ش»، «نقش زندانیان سیاسی دوره رضاشاه در عملکرد قشقایی‌ها و ایجاد نهضت جنوب در سال‌های 1320 تا 1332ه.ش»، «بررسی نقش زندانیان سیاسی در دوره رضاشاه در تشکیل و عملکرد فرقه دموکرات آذربایجان» و «فعالیت‌های سیاسی چهره‌های مطرح از مغضوبین و زندانیان سیاسی در سال‌های 1320 تا 1332».

کتاب پایان‌نامه مولف است که برای تبدیل به کتاب نیاز به اصلاحاتی دارد که متاسفانه این اصلاحات چه در ویرایش چه در کم کردن برخی مطالب اضافی کتاب صورت نگرفته است. همچنین انتخاب نام‌های طولانی و تکراری برای فصل‌های کتاب یکی دیگر از معایبی است که مولف می‌توانست هنگام تبدیل پایان‌نامه به کتاب آنها را تغییر دهد.

فصل نخست به شرح مساله، مفاهیم و اصلاحات، اهداف پژوهش، سوالات، معرفی و نقد منابع اختصاص دارد. در این مجال به نام برخی از زندانیان سیاسی و منابعی که می‌توان از آنها ردی گرفت، اشاره شده است.

شکنجه و آزار زندانیان و در مقابل زندانیان در برابر آن واکنش‌هایی را برگزدیدند: «در وصف شکنجه و آزار و اذیت زندانیان دوره رضاشاه، مطالب فراوانی از زندانیان آزاد شده پس از شهریور 1320 ه.ش به چشم می‌خورد. راهکار زندانیان سیاسی در مقابله با این شکنجه‌ها اعتصاب غذا بود که در بعضی موارد نیز باعث سخت‌گیری بیشتر نسبت به زندانیان می‌شد...» فصل دوم بخش عمده‌ای از کتاب را به خود اختصاص داده است.

«بررسی عملکرد محمد مصدق و سیدحسین فاطمی» به عنوان دو زندانی سیاسی در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته اما درباره دلیل زندانی شدن مصدق مطلب جدیدی جز مطالب تکراری ذکر نشده است. همچنین صفحات زیادی به رویکرد و فعالیت مصدق قبل و پس از زندانی شدن در دوره رضاشاه اختصاص دارد و تنها در صفحات کوتاهی به حسین فاطمی پرداخته شده است.

زندانی شدن خوانین قشقایی در دوره رضاشاه از جمله صولت‌الدوله قشقایی و پسرش ناصرخان باعث شد که زمین‌های آنها تقسیم شود. صولت‌الدوله از کسانی بود که به تغییر حکومت از قاجار به پهلوی رای مثبت داده بود و بعدها به عنوان نماینده مجلس انتخاب و عازم تهران شد و با داشتن سمت نمایندگی به زندان فرستاده شد. پس از شهریور 20 ناصرخان به سمیرم بازگشت و شروع به ترمیم قدرت و بازپس گرفتن زمین‌هایش کرد. مولف در فصل چهارم سعی کرده به شرح فعالیت‌های زندان سیاسی ایلیاتی بپردازد از جمله سراغ ناصرخان قشقایی رفته است.

فرقه دموکرات یکی دیگر از فصل‌های کتاب است که مولف در این مجال به نقش شوروی در تشکیل این فرقه، پیشینه برخی رهبران سیاسی آن، تشکیل حکومت خودمختار آذربایجان، واکنش و نقش حزب توده در تشکیل و عملکرد فرقه دموکرات، تاثیر تشکیل آن بر سایر نقاط، شوروی و فرقه دموکرات، اقدامات و عملکرد فرقه دموکرات، دلایل عدم موفقیت فرقه، نخست‌وزیری احمد قوام و نقش آن در پایان دادن به کار فرقه را بررسی کرده است.

در صفحات پایانی کتاب پاسخ به یکی از پرسش‌های مطرح شده در ابتدای کتاب «زندانیان سیاسی دوره رضاشاه چگونه در تحولات سیاسی اجتماعی دور مذکور ایفای نقش کردند» به این شکل مطرح شده است: «زندانیان سیاسی آزاد شده از زندان‌های رضاشاه، با تشکیل تشکل‌های سیاسی نظیر حزب و و گروه به شکل انفرادی یا در قالب نماینده مجلس، روزنامه‌نگار، مقام دولتی، ریاست ایل و طایفه و موارد دیگر در صحنه سیاسی ایران منشا اثر شدند...» 
 
کتاب «بررسی نقش و عملکرد زندانیان سیاسی دوره رضاشاه» نوشته کوروش خدابنده در صفحه 298 به بهای 88 هزار تومان از سوی نشر سلول به چاپ رسید.