به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «ساختارشناسی بایاتی‌ها: بومی‌سروده‌های آذربایجان» با سخنرانی: حمید سفیدگر شهانقی، پژوهشگر فرهنگ عامه و دکتر ابراهیم اکبری، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت، به‌عنوان دبیر این نشست، به‌صورت مجازی برگزار شد.
سفیدگر در ابتدای این برنامه، به معنای واژه بایاتی‌ها پرداخت و توضیح داد: بایاتی به شعرهایی گفته می‌شود که اغلب هفت‌هجایی و از اسم قبیله «بایات‌ها» -که قبیله قدیمی ترک است- گرفته شده است.
وی ادامه داد: باياتی يكي از رايج‌ترين ژانرهای ادبيات شفاهی مردم آذربايجان است. در باياتي‌ها مضامين عميق فلسفی، اجتماعی، تاريخی، دينی، اخلاقی و ليريك در چهار مصرع كوتاه بيان مي‌شود. در باياتی ها مبارزه عليه استثمار و ستم ملی، عشق به وطن و مردم، ديدگاه‌های فلسفی، عوالم معنوی و داخلی انسان و ... منعكس می‌شود. باياتی ها به سبب تنوع موضوع و مضمونشان در جشن و پايكوبي، عزا و ماتم، مراسم مختلف، در تنهایی و جمع و خلاصه در هر حالت و همه جا خوانده می‌شوند؛ چراكه هميشه و براي هر مناسبتی می‌توان چند باياتی پيدا كرد.
این پژوهشگر آذربایجان درباره‌ی بایاتی‌ها توضیح داد:
باياتی‌ها اغلب دارای چهار مصرع بوده و به ندرت شش مصرع هم دارند. مصرع‌های اول، دوم و چهارم هم‌قافيه و مصرع سوم آزاد است. مضمون و هدف نهايی باياتی نيز در دو مصرع آخر بيان مي‌شود. وزن باياتی‌ها هجايی است و هر مصرع از هفت هجا تشكيل شده است.
وی ادامه داد:
باياتی ها در ارتباط تنگاتنگ با موسيقی نيز بوده و هستند و بر روی بسياری از آنها آهنگ‌های مختلف موسيقی گذاشته شده و از اين ميان دستگاه‌های موسيقی گوناگونی چون «بیات قاجار»، «بيات شيراز»، «بيات ترک»، «بيات چوپان» و غيره به وجود آمده‌اند.
تاريخ گردآوری باياتی‌ها به قرن شانزدهم ميلادي برمي‌گردد. در سياحت‌نامه سياح مشهور ترك، اوليا چلبي به نمونه‌هايي از باياتي‌ها برمي‌خوريم.
فولکلورشناسان تاکنون بیش از ده هزار بایاتی را گردآوری، طبقه‌بندی و منتشر نموده‌اند.
بخش دیگر سخنان سفیدگر معطوف به قرائت اصل آذربايجانی، ترجمهٔ آن و فلسفه خلق این سروده‌ها بود.
این نشست به‌همت قطب علمی شعرپژوهی فرهنگ عامه و با همکاری معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه شیراز، انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی (شعبه فارس)، معاونت فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و مرکز پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز با حضور جمعی از ادب‌دوستان و پژوهشگران برگزار شد.
یکشنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ - ۱۳:۱۷
نظر شما