کورش هلاکویی نائینی؛ استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران که تألیف کتاب «راهنمای ارزیابی سلامت جامعه» و ترجمه «اپیدمیولوژی لئون گوردیس» را در کارنامه علمی خود دارد، در گفت‌وگو با ایبنا، درباره کتاب «راهنمای ارزیابی سلامت جامعه»، بیان کرد: کتاب حاضر ترجمه و برداشتی از دستورالعمل‌های راهنمای ارزیابی سلامت جامعه بوده که از سوی دپارتمان سلامت کارولینای شمالی در آمریکا منتشر شده و به‌عنوان یک مرجع درسی مطرح است. اساس کتاب این است که یک کارشناس سلامت جامعه که اپیدمیولوژیست‌ها هستند، بتواند براساس الگوهای علمی مطرح شده، مشکلات جامعه را پیدا و اولویت‌بندی کرده و با تشخیص مشکل، برای حل آن نسخه بنویسد و برنامه عملیاتی ارائه دهد. در این کتاب، راهکارهایی برای چگونگی حل مشکلات اجتماعی و مرتبط با سلامت جامعه تعریف شده است و به اپیدمیولوژیست‌ها آموزش می‌دهد براساس الگو برای هر مشکل یک نسخه بنویسد، ولی مشکل اینجاست که در نهاد بهداشت و درمان ما، کسی نیست که این نسخه‌ها را اجرا کند.
وی در ادامه با اشاره به کاربرد این کتاب به‌ویژه در شرایط ویژه کنونی کشور، گفت: اساس کار وزارت بهداشت در ارتباط با طغیان‌ها این است که برای مردم هراس غیرمعقول ایجاد نشود. براساس دستورالعمل کتاب باید ببینیم که این طغیان اصلا ایجاد شده یا نه؟ مثلا در همین موضوع کرونا، عده‌ای در شهر قم بیمار و عده‌ای بیمار نشدند. باید بررسی کرد آن‌هایی که بیمار شده‌اند با دیگران چه تفاوت‌هایی داشته‌اند و در چه شرایطی بوده‌اند که مبتلا شده‌اند؟ همچنین باید علت فوت تعدادی از مبتلایان نیز بررسی شود. در جلسه‌ای که روز گذشته در وزارت بهداشت داشتیم، این بحث مطرح شد که این وزارتخانه به‌صورت علمی با این طغیان برخورد نمی‌کند تا براساس مطالعه و بررسی دقیق علمی بگوییم در شهر قم، ریزفاکتورهای اصلی ابتلا چه بوده تا براساس آن‌ها نسخه‌ای برای کل کشور ارائه دهیم. هنوز به درستی نمی‌دانیم ریشه آن از کجاست؟
هلاکویی افزود: سال 1978 میلادی در آلماتی قزاستان، برای حل مشکلات سلامتی یک نسخه جهانی نوشته شد و مبنای آن‌را خدمات اولیه بهداشتی گذاشتند. در سال 1368 این برنامه در کشور ما اجرایی شد که در نتیجه آن مراکز پیش‌درمانی و خانه‌های بهداشت ایجاد و دستورالعمل‌های کلی با شرح وظائف مشخص شد. براساس این طرح امروز واکسیناسیون در کشور ما پوشش کامل و 100 درصدی دارد و مشکل آب آشامیدنی 95 درصد روستاهای کشور حل شده است. اما امروزه مشکلات بهداشتی و سلامتی جامعه با نسخه کلی و عمومی حل نمی‌شود و هر منطقه مشکلات خاص را داشته و نیاز به یک نسخه مخصوص دارد. کتاب «راهنمای ارزیابی سلامت جامعه» رویکردی را ارائه می‌دهد که براساس آن می‌توان در کنار حل مشکلات عمومی به مشکلات هر منطقه نیز کمک کرد.
.jpg)
این اپیدمیولوژیست تصریح کرد: نسخه‌ای که یک اپیدمیولوژیست برای حل مشکلات می‌نویسد، نیاز به افرادی دارد که بتوانند سازمان‌ها را برای اجرایی و عملیاتی کردن نسخه هماهنگ کنند، ولی متأسفانه چنین افرادی نداریم. در مورد کرونا هم امروز با همین مشکل روبه‌رو هستیم. ناهماهنگی، عدم شفافیت و ... ، جو نامناسبی ایجاد کرده که شاید حتی از خود بیماری هم خطرناک‌تر باشد. به‌نظر می‌رسد که سیستم سلامت نمی‌تواند دغدغه‌های مردم را پاسخ دهد. امروز به جایی رسیده‌ایم که برای ارتقای سلامت جامعه و مردم، باید در ساختارهای فیزیکی تغییراتی ایجاد کنیم.
دبیر انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران، گفت: در ارتباط با مشکل کرونا که امروز تبدیل به موضوعی هراس‌انگیز و همه‌گیر شده، اگر از ابتدا درست، علمی و اصولی عمل می‌کردیم، این هراس در کشور به‌وجود نمی‌آمد. این بیماری جدی و به سرعت در حال پیشرفت است و امروز یک گرفتاری برای کل کشور محسوب می‌شود. اگر سیستم مراقبت سریع داشتیم، بلافاصله مشکل در قم شناسایی و با راهکارهای اصولی کنترل می‌شد تا از شیوع آن در کشور جلوگیری شود. راهکارهای کنترل‌کننده برای شیوع بیشتر بیماری به ذهن همه مردم رسیده، ولی ظاهرا به ذهن مسئولان نرسیده است که به موقع و درست عمل نمی‌کنند. متأسفانه در وزارت بهداشت، برنامه عملی و اصولی برای کنترل طغیان‌ها نداریم و ظاهرا مسئولان چندان دل به مشکلات و دغدغه‌های مردم نمی‌دهند.
.jpg)
وی افزود: اگر با دید اپیدمیولوژیک به مسأله‌ای همچون کرونا نگاه می‌کردیم، در همان مراحل اولیه مشکل تشخیص داده می‌شد تا به نوعی برای دیگر افراد جامعه پیشگیری اولیه صورت گرفته باشد. یک موضوع مهم دیگر، مربوط به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و بازگشایی مجدد آن‌هاست. اساس تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و برخی ادارات و سازمان‌ها این است که مردم برای جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری در خانه بمانند، ولی بسیاری راهی جاده‌های شمالی کشور شده‌اند که این کار ضمن تسریع انتشار ویروس، مشکلات متعددی را هم برای مسافران و هم ساکنان استان‌های شمالی کشور ایجاد می‌کند. از طرفی بازگشایی مجدد دانشگاه‌ها نیز مشکل را دوچندان خواهد کرد و با ادامه این روند در صورتی‌که فکر و برنامه اساسی نداشته باشیم، با هزاران مرگ در مدت کوتاهی روبه‌رو خواهیم بود. اما یک حُسن این ویروس این است که چندان چرخش محلی ندارد. مثلا تا آخر سال انتظار می‌‌رود در استان‌هایی که آب‌وهوای گرم‌تری دارند، روند بیماری کاهش یابد یا از بین برود.
نظر شما