خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-محمد پروین: یکی از چیزهایی که جهان را در کُنشی تعمقی قرار می‌دهد طنز است. طنز نه به مثابه لودگی (که رواج این روزهاست) بلکه به شکل عملگرایانه در مقابله با حالات فرمی و ساختاری جامعه. در حرکت لایه‌های زیرین جامعه به پرداخت بیشتر مفهوم زندگی و مواجهه آن با واقعیت. البته که قدرت خلاقه در به جریان انداختن نوع نگاه هم بخشی از ظرفیت‌های طنز است. مواجهه روایی در رمان «اروسیا» با تکیه به طنزی که از احمد هاشمی به مانند رمان پیشین آن سراغ داریم، بر پایه نقد کُنشگر است.

همان طور که در همین رمان هم به پرسشگری می‌پردازد. حالا چه با تکیه بر سوالات فلسفی ( ما بین شخصیت‌ها) و چه به میان کشیدن روابط آدم‌ها. اما پاسخ این سوال‌ها چیست؟ آن چیزی که امر بدیهی در هنر است ایجاد چیستی و بازگشت به تعمق است. اروسیا همان ارجاع به خویشتن در جهت پاسخ به سوالات مطرح شده است. همان طور که در دیالوگ یکی از شخصیت‌ها عنوان می‌شود که «همین که داریم میریم خوبه.» چالش پاسخ و درگیری از یک طرف و از طرف دیگر جامعه. ما جامعه را چطور نگاه می‌کنیم و در قبال آن چه مسئولیت‌هایی داریم. لابرینت‌های رفتاری و پیچیدگی شخصیت‌ها در جامعه این نکته را متذکر می‌شود که ساده انگارانه گذشتن از این امر به بهانه اینکه زیست طبیعی‌اش باید شکل بگیرد بی‌تفاوتی به آن است. اما اروسیا در لحن و روایت سعی بر این داشته است که بررسی این فرآیند را با به چالش کشیدن شخصیت پیش ببرد. هر گرفتاری به کُنشی و هر کُنشی به رفتاری تبدیل می‌شود. این تبدیل شدن مانند گلوله‌ای به جامعه پرتاب می‌شود. چرخ می‌خورد. باز می‌گردد. و افراد بیشتری را درگیر می‌کنند. (مانند فرایند جمال، مرسل و اقدس) و تعمیم آن به (رحیم و نگار). ارجاعات رفت و برگشتی بر اصول اخلاقی و رفتاری. همین اصول رفتار روایی رمان اروسیا را توجیه می‌کند.

حتی حضور جمال که در همان صفحه اول می‌میرد. حضور متافیزیکی آن بدون کلام و تکیه بر رفتار حرکتی است. این ارجاع به عنوان بازویی در حرکت طولی رمان خودش را به عنوان عنصری برای کشف معرفی می‌کند. این کشف در رفتار شهودی راوی نیز اثر می‌گذرد. و این ابزار شهود و کشف به کُنش طنز موقعیت می‌رسد. موقعیت اصل اساسی رمان اروسیا هست. نویسنده با قراردادن شخصیت‌ها در موقعیت‌های متفاوت و روبه‌رو کردن آنها با هم می‌خواهد به آن پرسشگری برسد. شخصیت‌ها از هم سوال می‌کنند. به دنبال پاسخ می‌گردند. موقعیت به عنوان موتیفی شانه به شانه شخصیت‌ها پیش می‌رود تا آنها را به دیدگاه جامعه نزدیک کند. آن چیزی که باید در استفاده از طنز در نظر گرفته شود. و آن جامعه است. موقعیت در این رمان به عنوان یک کاراکتر حضور دارد. و این هم باز به حضور متافیزیکی جمال برمی‌گردد. که این می‌تواند برای خواننده جذاب باشد. چیزی که نباید در این رمان فراموش شود لحن است. نویسنده لحن را جزئی از فرم رمان کرده است. لحن، سیالی شده است که از انعطاف برخوردار است. از همین رو انعطاف در ساخت رمان با اشاره به این که تکیه رمان بر طنز موقعیت است ترکیب قابل تاملی شده است. در آخر باید بگویم رمان اروسیا در ایجاد پرسش چیستی بنا شده است. فارغ از نگاه طنز به شخصیت‌ها و جامعه ما را با چیزی جدی روبه‌رو می‌کند. و آن چیز جدی همان طور که خود نویسنده هم اشاره کرده است طنز است. مانند امور دیگر دنیا. حسی که نباید فراموش شود و نویسنده به آن نیز تاکید داشته است مسئولیت در قبال جامعه و افراد درگیر در آن است.

این رمان به قلم احمد هاشمی با قیمت 39500تومان از سوی نشر روزنه منتشر شده است.