مهدی عمرانلو؛ مدیر انتشارات آوند دانش در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره عوامل اصلی کتابسازی، عنوان کرد: کتابسازی در دو حالت انجام می‌شود؛ نخستین حالت این است که برخی افراد به سراغ کتاب‌های پرفروش می‌روند و همان کتاب‌ها را با یک‌سری تغییرات چاپ می‌کنند که این کار پخته‌خواری از یک لقمه حاضر و آماده در بازار است.
وی افزود: این کتاب‌ها اغلب در بازار با اقبال عمومی روبه‌رو شده‌اند و به نوعی امتحان خود را پس داده و فروش‌‌شان تضمین شده است و به همین علت برخی سودجویان به سراغ آن می‌روند.
عمرانلو با اشاره به حالت دیگر کتابسازی توضیح داد: بخش دیگر کتابسازی که امسال در نمایشگاه کتاب تهران شاهد آن بودیم به این برمی‌گردد که یک کتاب‌ها توسط پنج تا ده ناشر فقط با تغییر شناسنامه عرضه می‌شوند و ملاکی برای دریافت غرفه به شمار می‌آیند.
وی یادآور شد: این اقدام غیراخلاقی کتابسازی اخیرا رو به رشد بوده است و بهانه‌ای شده تا برخی افراد که مثلا ناشر هستند، فضای بیشتری در نمایشگاه داشته باشند که معتقدم باید از جلوگیری و گسترش آن نظارت شود.
عمرانلو درباره گستره موضوعی کتابسازی، عنوان کرد: آن چیزی که در نمایشگاه‌های استانی یا نماشگاه کتاب تهران شاهد هستیم این است که کتابسازی در حوزه ادبیات کلاسیک خیلی زیاد است به طوری که گاهی حداقل 20 ترجمه از یک کتاب معروف در بازار نشر ایران وجود دارد که مصداق کامل کتابسازی به شمار می‌آید، هرچند در حوزه‌هایی غیر از ادبیات نیز چنین موضوعی وجود دارد.
وی در این زمینه به حوزه دانشگاهی اشاره کرد و گفت: سرفصل‌های درسی در وزارت علوم و وزارت بهداشت مشخص شده است، به عنوان مثال در سال اول رشته مهندسی شیمی برای درس آزمایشگاه تعدادی کتاب محدود به عنوان منبع معرفی می‌شود، در همین زمان شاهدیم که حداقل پنج شش ناشر به سراغ ترجمه آن می‌روند و حتی از یک کتاب 10 ترجمه وجود دارد.
مدیر انتشارات آوند دانش درباره راهکارهای برخورد با پدیده کتابسازی گفت: بحث نظارتی در این زمینه مهم است، بخشی از این کتابسازی‌ها هیچ مجوزی از ارشاد نمی‌گیرد و به صورت چاپ زیرزمینی و افست منتشر و به بازار عرضه می‌شود، اما در بخش دیگر به راحتی برای کتاب‌ها فیپا و شناسنامه گرفته می‌شود که بحث اصلی است.
لزوم مرکزیت اطلاعات
عمرانلو با بیان اینکه نظارت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان محلی برای صدور مجوز کتاب اهمیت دارد، گفت: این وزارتخانه می‌تواند از طریق پایگاه اطلاعات و داده‌‌های خود این موضوع را بررسی کند، زیرا امروز نرم‌افزارهای زیادی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن‌ها اطلاعات کتاب‌ها را با یکدیگر تطبیق داد تا اگر کتابی پیش از این چاپ شده، اجازه انتشار داده نشود.
وی افزود: به نظرم در این زمینه می‌توان به راحتی کنترل انجام داد زیرا تا وقتی مرجع تصمیم‌گیری فیپا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است هیچ نهاد و مجموعه دیگری نمی‌تواند در برخورد با کتابسازها موثر باشد.
عمرانلو در پاسخ به سوال ایبنا درباره نقش تشکل‌های صنفی در برخورد با کتابسازها نیز توضیح داد: عموما صنف و تشکل‌ها زمانی متوجه امر کتابسازی آثار می‌شود که کتاب چاپ شده است و از یک کتاب ده یا پنج ترجمه وجود دارد وگرنه قبل از آن اطلاعاتی وجود ندارد.
وی تاکید کرد: معتقدم تا زمانی که تمام اطلاعات مرکزیت پیدا نکند موضوع کتابسازی قابل کنترل نیست، در این میان اگرچه بحث کپی‌رایت موافق و مخالف زیادی دارد اما اگر کتابی ترجمه می‌شود نباید دوباره اجازه چاپ به آن اثر از سوی ناشر و مترجم دیگری داده شود و این سیاست می‌تواند جلوی مشکلات این عرصه را بگیرد.
عمرانلو درباره تبعات این موضوع و تاثیر آن بر اقتصاد صنعت نشر، گفت: گاهی از یک کتاب ۱۸ ترجمه وجود دارد در حالی که می‌شد ۱۷ کتاب جدید منتشر کرد، اگر می‌شد آمار کتاب‌هایی با عناوین تکراری منتشر شود آن وقت متوجه می‌شدیم که چه هزینه هنگفتی را با وجود گرانی مواد اولیه بابت تولید موازی می‌دهیم.
وی همچنین با اشاره به علت استقبال ناشران از کتابسازی در سال‌های اخیر گفت: همه دنبال لقمه آماده هستند و وقتی یک اثر ترجمه می‌شود و در بازار موفق است ناشران زیادی به سراغ آن می‌روند و عده‌ای نیز برای کتاب بعدی نویسنده کمین می‌کنند و با انتشار اثر بعدی چهار ناشر دیگر هم به این چرخه اضافه می‌شوند که این موضوع سرمایه ارزشمند بازار صنعت نشر را به خطر می‌اندازد.
نمایشگاه کتاب
عمرانلو همچنین درباره حضور کتابسازها در نمایشگاه کتاب تهران، گفت: مباحثی مطرح شده است که معیار حضور ناشران در نمایشگاه کتاب تهران به جای کمی بودن، کیفی شود که کار بسیار سختی است اما تا جایی که اطلاع دارم اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان در تلاش است آیین‌نامه را تغییر دهد تا عدالت در نمایشگاه اجرا شود.
وی ادامه داد: البته به نظر من اجرایی شدن این موضوع سخت است زیرا هر پارامتر را مدنظر قرار دهیم شاید به 100 درصد عدالت نرسیم، در این زمینه به نظر من وجود یارانه نمایشگاه را برای حضور همه ناشران در آن جذاب کرده است.
مدیر انتشارات آونددانش با بیان اینکه همیشه گفته‌‌ام که یارانه باید به زیرساخت‌ها برود، عنوان کرد: در نمایشگاه کتاب تهران باید از عرضه یارانه مستقیم به خریدار و مخاطب کتاب جلوگیری شود، اگر می‌خواهیم مردم را به سمت کتاب تشویق کنیم باید به سراغ روش‌های دیگری هم برویم.
به گفته وی، عملا شاهد هستیم که با برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در مدت 10 روز عده‌ای به نمایشگاه می‌آیند و از این یارانه استفاده می‌کنند، این آمار نسبت به کل سال توازن ندارد زیرا همه فروش در 10 روز متمرکز می‌شود و در طول سال ناشران و کتاب‌فروشان در طول سال با افت فروش مواجه خواهند بود و این موضوعی است که باید به آن توجه شود.
یکشنبه ۹ تیر ۱۳۹۸ - ۱۱:۴۳
نظر شما