
مهدی قنواتی گفت: در مسیر شناسایی، درک مفهوم و انتقال معنا، ویراستار و مترجم باید به ابزارهای زبانی متفاوتی مسلح شوند. درک دقیق این ابزارها به آنها کمک میکند تا دقیقتر و رساتر مفاهیم را در یک حوزه علمی خاص از زبان مبدا به زبان مقصد منتقل کند .
ویراستار و مترجم باید به ابزارهای زبانی متفاوت مسلح شوند
در ادامه مهدی قنواتی، پژوهشگر و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره جایگاه واژهسازی و اصطلاحشناسی در ترجمه و ویرایش گفت: مترجمان و ویراستاران مبحثی مهم با عنوان واژهگزینی و اصطلاحشناسی را باید به صورت جدی مد نظر قرار دهند. چرا که بخشی از بیان مفاهیم منوط به ترجمه و برگردان صحیح واژهها و اصطلاحات است. مترجم و ویراستار نخست لازم است ساختمان انواع واژه و اصطلاح را بشناسد، سپس رابطه معنایی بین اجزای واژه و اصطلاح را تشخیص دهد و در مرحله آخر معنای دقیق نهایی را استخراج و اعلام کند.
او ادامه داد: در مسیر شناسایی، درک مفهوم و انتقال معنا، ویراستار و مترجم باید به ابزارهای زبانی متفاوتی مسلح شوند؛ که اصول و شیوههای گردهبرداری، واژهسازی و اصلاحسازی، اصول و روشهای اختصار سازی و انواع رابطههای معنایی از جمله این ابزارهای زبانی هستند. درک دقیق این ابزارها به مترجم و ویراستار کمک میکند تا هرچه دقیقتر و رساتر مفاهیم را در یک حوزه علمی خاص از زبان مبدا به زبان مقصد منتقل کند.
قنواتی ضمن بیان اینکه حوزه نشر، حوزهای بسیار گسترده و پرطمطراق است، افزود: در این حوزه شاخهها، رشتهها، حرفهها و فنون متعددی وجود دارد. یکی از مهمترین رشتهها و حرفههای علمی و هنری در این حوزه، بیشک صنعت ویرایش است.
کار ویراستار ترجمه بررسی کیفیت ترجمه است
در ادامه نازنین خلیلیپور؛ عضو مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی به صحبت درباره ویرایش ترجمه پرداخت و در بخشی از سخنان خود گفت: کار ویراستار ترجمه بررسی کیفیت ترجمه است. برای اینکه یک ویراستار بتواند در حوزه ترجمه کار کند، باید فرایند ترجمه را بشناسد تا به درک درستی از ویرایش ترجمه برسد. باید این را در نظر داشت که آموزش ویرایش ترجمه، عملا از آموزش ترجمه جدا نیست. مهارتهای ویرایشی با آموزش و متعاقب آن با افزایش آگاهی ارتقا مییابد؛ اما آموزش، بهتنهایی، تولید مهارت نمیکند.
خلیلیپور در ادامه درباره وضعیت آموزش ویرایش ترجمه در کشور گفت: آموزش ویرایش ترجمه در حال حاضر نسبت به دیگر آموزشهای ویرایشی جایگاه پایینی دارد و با موانعی روبهروست. این موانع رفع نمیشود، مگر با بهبود وضعیت زبانآموزی ویراستاران؛ درحقیقت، به ویراستارانی نیاز است که مترجم نیز باشند.
به ویراستاران تخصصی ترجمه بیشتر نیاز است
وی در ادامه ضمن بیان اینکه نسبت کتابهای ترجمه به تألیف در بعضی حوزهها همچون فلسفه بالاتر است، بنابراین به ویراستاران تخصصی ترجمه بیشتر نیاز است؛ در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: ویرایش مطلوب ترجمه زمانی محقق میشود که مترجم دست کم با ویرایش زبانی و صوری آشنا باشد و ویراستارْ مترجم نیز باشد. آموزش ویرایش ترجمه مهارتساز نیست؛ اما هر کاری بدون علم و دانش بنیانش سست است؛ بنابراین آموزش ترجمه پشتوانه محکمی برای ارتقای مهارتهای ویراستاران ترجمه است.
ویرایش رایانهای مراحل آمادهسازی کتاب را نصف میکند
در انتها مرتضی فکوری، ویراستار و مدرس ویرایش رایانهای درباره مزایای ویرایش رایانهای عنوان کرد: در این شیوه ویرایش در زمان صرفهجویی میشود. ویرایش رایانهای مراحل آمادهسازی کتاب را به نصف کاهش میدهد؛ یعنی در ویرایش بهشیوه سنتی اگر تمام مراحل درست انجام گیرد، ۱۲ مرحله کار لازم است، اما در ویرایش رایانهای کتاب در ۶مرحله آماده میشود. همچنین در هزینهها هم صرفهجویی میشود؛ چرا که ویرایش روی صفحهنمایش و با صفحهکلید انجام میگیرد و دیگر نیازی به چاپ روی کاغذ نیست.
او ادامه داد: ویرایش رایانهای امکان دورکاری را به نویسندگان و مترجمان و ویراستاران میدهد و یکدستی رسمالخط، ضبط یکدست اعلام و اسامی، جستوجوی دقیق متن و اصلاح یکباره موارد لازم در کوتاهترین زمان، از دیگر امکانات و مزایای ویرایش رایانهای است.
فکوری همچنین به ارائه نکاتی که طرفداران ویرایش سنتی گمان میکنند در ویرایش رایانهای نیست اشاره کرد و در اینباره گفت: دیدن تغییرات ویراستار از سوی نویسنده، مترجم یا سرویراستار از امکانات ویرایش رایانهای است. یادداشتگذاری در متن از دیگر این امکانات است که با گذاشتن کامنت، ارتباط بین ویراستار و بقیه همکاران صورت میگیرد. همچنین ویراستار میتواند برای کنترل مواردی که در آن لحظه به منابعشان دسترسی ندارد، از آن استفاده کند. همچنین در بایگانی کردن ویرایشها در روش سنتی با انبوهی کاغذ روبهرو هستیم، ولی در ویرایش رایانهای میتوانیم همواره همه کارهایمان را در حجم کمی در یک فلش یا دی وی دی به همراه داشته باشیم. علاوه بر این همواره و از طریق اینترنت میتوان به انبوهی از کتابها، فرهنگها، مقالات، روزنامهها، مجلات و غیره دسترسی داشت.
نظر شما