به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ مهرداد رایانی‌مخصوص، نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر، چندی است که با حکم شهرام کرمی -مدیر مرکز هنرهای نمایشی- مدیریت انتشارات نمایش را بر عهده گرفته است. با او درباره کم و کیف این نشر و حضور در نمایشگاه در غرفه انتشارات نمایش گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

مدت کوتاهی‌ است که مدیریت انتشارات نمایش را به عهده گرفته‌اید. اوضاع این نشر را چطور می‌بینید؟
من فکر می‌کنم انتشارات نمایش پیشینه خیلی خوبی دارد. تا کنون 590 عنوان کتاب منتشر کرده است. من هم پیش از این، سال 84 تا 86 مدیریت این نشر را برعهده داشتم. بعد از اتفاقاتی که در سال 76 افتاد و انتشارات نمایش احیاء شد، دوباره روند نشر متوقف شد تا سال 84  که ما آمدیم و دوباره راهش انداختیم. اما الان دیگر راه افتاده و خوب کار می‌کند. در تمامی حوزه‌های تئاتر هم سعی کرده‌اند ورود داشته باشند؛ یعنی هم نمایشنامه و هم کتاب‌های تئوری. اما متاسفانه به نشر دولتی یک نگاه خاصی وجود دارد. به عنوان مثال؛ همه از نشر دولتی توقع دارند که کتاب رایگان بگیرند. همه انتظار دارند که نشر دولتی حمایت‌شان کند و کتاب‌هاشان را چاپ کند. و اگر وارد فرایند انتخاب شوند، مقاومت‌ها و بحث‌ها و حاشیه‌ها را به وجود می‌آورد.

به همین دلیل در نشر دولتی، هیچگاه نمی‌توان شرایط ایده‌آل را به وجود آورد. ارگان‌ها و نهادهایی هم که سرمایه‌گذار این تشکیلات هستند، اهداف و سلایقی دارند که باید اعمال شود. برای همین، گاهی نشرهای دولتی با آن نگاه آرمانی فاصله دارند. آن هم نشری مثل نمایش که تقریبا می‌توانیم بگوییم یکه است. ما نشرهایی مثل نیلا، مرکز، قطره و نیلوفر یا افراز را داریم که در حوزه تئاتر کار می‌کنند، اما در زمینه‌های دیگر هم فعال هستند. تنها  نشری که به طور اختصاصی در حوزه تئاتر کار می‌کند، فقط انتشارات نمایش است که سالیان سال هم به حیاتش ادامه می‌دهد. هر حرکتی روی دادوستد اقتصادی‌اش است که احیاء می‌شود. اگر این نباشد، چندان موفق نخواهد بود. تلاشم این است در همین فرصتی که در اختیار من گذاشته‌اند، این گردش اقتصادی به وجود بیاید. کمی شناسنامه‌دار شده‌تر و تعریف‌مندتر رفتار کنیم و در انتخاب‌هامان حساسیت بیشتری را به وجود آوریم. به عنوان مثال، هر جشنواره‌ای برای خودش یک مجموعه کتاب دارد و اگر این بسته منتشر نشود، ناراحت می‌شوند.

چرا 4 عنوان کتابی که در جشنواره کودک و نوجوان سال پیش رونمایی شد، هنوز منتشر نشده است؟
من که آن موقع نبودم. آقای لطفعلی، مدیر اجرایی نشر به من گفتند. من همین چند روز پیش نامه‌اش را زده‌ام. بعید می‌دانم به نمایشگاه کتاب برسد. چون بودجه دولتی است و باید پولی باشد تا کتاب‌ها منتشر شود. اگر قرار شود که من به لحاظ اقتصادی خودم روی این‌ها برنامه‌ریزی کنم خیلی موفق‌تر جلو می‌رویم. آن موقع ما خودمان هزینه می‌کنیم و برای فروشش هم خودمان برنامه‌ریزی می‌کنیم. دیگر کتاب رایگان به هرکسی نمی‌دهیم.
 
انتشارات نمایش، کتاب‌هایش را برای انجمن‌های نمایش سراسر کشور، به طور رایگان می‌فرستد؟
برای اینکه هزینه انتشارات نمایش را انجمن نمایش تامین می‌کند. پولی که انجمن هنرهای نمایشی یا قبل‌تر انجمن نمایش می‌گرفت، پول دولت است که بابت یارانه تولیدات تئاتر می‌دهد. تولیدات تئاتر شامل اجرای صحنه‌ای، کتاب، سمینار و... می‌شود. هرچیزی که در تئاتر تولید شود. بودجه فصل پنج شامل تقویت همین‌ موارد می‌شود. یارانه می‌دهند تا چرخش بچرخد.

برای چنین نشری نمایشگاه کتاب چه دستاوردی دارد؟
امسال بیست و یکمین سالی است که انتشارات نمایش تولیداتش را نمایشگاه کتاب ارائه می‌دهد. همین حضورها باعث می‌شود تا ما در رقابت با دیگران باشیم و تلاش کنیم تا خودمان را تقویت کنیم. به هر حال، وقتی نمایشگاه کتاب با چنین وسعتی برگزار می‌شود، انتشارات نمایش هم باید در آن حضور داشته باشد و دیده شود. به خصوص در این عصر، اگر نباشی از گردونه عقب می‌مانی. دو سالی، نشر نمایش به دلایل فرا مدیریت این نشر، دچار مشکلاتی بود که نتوانست آن طور که شایسته و بایسته هست خودش را بروز دهد. بیشتر بحث مدیریتی در وزارت ارشاد و اداره کل و... بوده است.

عناوین جدیدی برای نمایشگاه داشته‌اید؟
نه متاسفانه. گفتم که چرخش نچرخید. در یک سال گذشته هم که آقای کرمی مدیریت مرکز هنرهای نمایشی را به عهده گرفت، به ویژه در شش ماهه دوم، آن قدر تئاتر تحت فشار بود که فرصت نکردند به این حوزه توجه کنند.

آیا انتشارات نمایش، از حضور ناشران خارجی در نمایشگاه استفاده می‌کند تا دست کم نمایشنامه‌های فارسی و کارهای پژوهشی در حوزه نمایش ایرانی را به زبان‌های دیگر ترجمه و منتشر کند؟
واقعیت این  است که این ایده در ذهنم نبود اما حالا که شما گفتید سعی می‌کنم برنامه‌ای بچینم. در غرفه‌ها حضور داشته باشم و صحبت کنم ببینم چگونه می‌توانیم یک دریچه ارتباطی ایجاد کنیم. البته کار و زمان می‌برد. هنوز نمی‌دانم که آیا اصلا ناشر تخصصی تئاتر از کشورهای دیگر به این نمایشگاه آمده است یا خیر. ولی به طور کلی یکی از مشکلات ما، معرفی کردن خود و آثارمان است. ما با این مشکل در بخش بین‌الملل مرکز هنرهای نمایشی هم مواجه بودیم.