خبرگزاری کتاب ایران( ایبنا)ـ حسین شیخ رضایی مدیر نشر کرگدن است. این عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران دكترای خود را در سال ١٣٨٥ از دانشگاه دورهام لندن گرفته و غیر از پژوهش در حوزه فلسفه علم و آموزش فلسفه به كودكان، ترجمه‌ها و تالیف‌هاى متعددى هم منتشر كرده و به تدریس در دانشگاه‌هاى مختلف نیز مشغول است. او از عدم حضور ناشرانی که امسال در نمایشگاه حضور ندارند احساس تاسف می‌کند و امیدوار است حوزه نشر در سال‌های آینده بهبود پیدا کند. خبرگزاری ایبنا با شیخ رضایی درباره آینده کتاب گفت‌وگویی داشته که مشروح آن را می‌خوانید:
با توجه به تغییرات تکنولوژی که هر روز شاهد آن هستیم فکر می کنید آینده کتاب دچار چه تحولاتی شود؟
آینده کتاب از دو جنبه قابل بررسی است؛ یک جنبه اقتصادی بدین معنی که با توجه به افزایش قیمت کاغذ و دیگر وسایل چاپ بسیاری از ناشرهای کوچک کتاب چاپ نکردند و چاپ کتاب جدا از مسائل ممیزی بسیار سخت می‌شود. اگر به فضای نمایشگاه بیایید متوجه می‌شوید که برخی از ناشران امسال در نمایشگاه کتاب شرکت نکردند چون زمانی که هزینه کتاب بالا برود خریدار به فکر مایحتاج زندگی خود است تا کتاب.
اما تکنولوژی‌های جدید فقط مرتبط به ایران نیست، تجربه نشان می‌دهد که تکنولوژی‌های تازه هیچ‌گاه تکنولوژی‌های قبل را به کل از صحنه خارج نکردند، همانطور که با آمدن عکاسی نقاشی از بین نرفت و همچنین نسخه الکترونیک بعضی از کتاب‌ها خواهان بیشتری دارد. گاهی شما می‌خواهید یک رمانی را در اتوبوس و قطار روی لپ تاپ و موبایل بخوانید و نسخه کاغذی کم‌تری از آن به فروش می‌رود.
از سوی دیگر بعضی کتاب‌های مرجع و آکادمیک نیاز به چاپ کاغذی دارند، بنابراین تصور نادرستی است که می‌گویند قالب‌های الکترونیکی کتاب را از دور خارج می‌کند. کشورهایی که در این زمینه از ما جلوتر هستند هنوز کتاب چاپی برای مدارس و کتاب خانه‌های عمومی منتشر می‌کنند اما کتاب‌هایی که سبک‌تر هستند و با یک بار خواندن کنار گذاشته می‌شوند به شکل الکترونیکی منتشر می‌شوند.
شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری در دنیای کتاب گذاشته‌اند؟
شما می‌توانید با تشکیل یک کانال که نیاز به هزینه و مجوز ندارد کار بازاریابی کتاب را انجام دهید و با این کار می‌بینید که عکس یک کتاب را چند هزار نفر دیده‌اند. شبکه‌های مجازی و نت ذائقه افراد را از خواندن به سمت تصویر می‌برد و آدم‌ها تصویر می‌خوانند و در نتیجه مخاطبان علاقه‌ی کم‌تری برای خواندن کتاب‌های قطور پیدا می‌کنند.
در مورد تاثیر منفی که شبکه‌های اجتماعی در بازار کتاب دارد توضیح دهید؟
از تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی می توان به رعایت نشدن کپی رایت، جا به جا شدن فایل‌ها و دزدی کتاب اشاره کرد. همچنین ذائقه مخاطبان از خواندن به سمت تصویر رفته که این تاثیر چشمگیری در آینده کتاب دارد.
باتوجه به اینکه که شبکه‌های مجازی تغییر بسیاری در نوشتن افراد ایجاد کرده تاثیر آن را در حوزه کتاب چطور می‌بینید؟
افراد در شبکه‌های اجتماعی می‌خواهند سریع پیام را تایپ کنند و آن را بفرستند و همین امر باعث ایجاد نوعی از نوشتار در زبان فارسی شده است، زبانی که شکسته و مختصرنویسی بسیاری دارد و قواعد دستور زبان رعایت نمی‌شود و استفاده از کلمات خارجی زیاد است و نسل جوان به این شکل می‌نویسند. ممکن است این زبان به متن‌های مکتوب منتقل شود و ما در آینده شاهد تغییرات زیاد در کتاب‌ها شویم، از طرف دیگر کسانی که به این زبان عادت می‌کنند خواندن فارسی معیار برایشان سخت می‌شود و البته این مسئله جهانی است که سواد خواندن به دلیل شبکه‌های اجتماعی کم می‌شود و این وظیفه آموزش و پرورش است که از طریق کتاب‌های درسی و آموزش و پرورش نگارش و فارسی نسل جدید را تقویت کند.
در آینده کتاب، جایگاه نویسنده چه تغییری پیدا می‌کند؟
نویسنده و ناشر جای خود را در بازار پیدا می‌کنند و چیزی که باعث نگرانی است دخالت‌های دولت و نهادهای دارای قدرت و پول است که تعادل بازار را بهم می‌زند و این شرایطی که در کشور است به دلیل این است که نهادهای زیادی که کارشان کتاب نیست وارد تولید کتاب می‌شوند و این کتاب‌ها را با رانت‌هایی خریداری می‌کنند و اگر این گونه مسائل نباشد ناشری که نمی‌تواند در این بازار فعالیت کند آن را کنار می‌گذارد.
با توجه به تغییرات تکنولوژی که هر روز شاهد آن هستیم فکر می کنید آینده کتاب دچار چه تحولاتی شود؟
آینده کتاب از دو جنبه قابل بررسی است؛ یک جنبه اقتصادی بدین معنی که با توجه به افزایش قیمت کاغذ و دیگر وسایل چاپ بسیاری از ناشرهای کوچک کتاب چاپ نکردند و چاپ کتاب جدا از مسائل ممیزی بسیار سخت می‌شود. اگر به فضای نمایشگاه بیایید متوجه می‌شوید که برخی از ناشران امسال در نمایشگاه کتاب شرکت نکردند چون زمانی که هزینه کتاب بالا برود خریدار به فکر مایحتاج زندگی خود است تا کتاب.
اما تکنولوژی‌های جدید فقط مرتبط به ایران نیست، تجربه نشان می‌دهد که تکنولوژی‌های تازه هیچ‌گاه تکنولوژی‌های قبل را به کل از صحنه خارج نکردند، همانطور که با آمدن عکاسی نقاشی از بین نرفت و همچنین نسخه الکترونیک بعضی از کتاب‌ها خواهان بیشتری دارد. گاهی شما می‌خواهید یک رمانی را در اتوبوس و قطار روی لپ تاپ و موبایل بخوانید و نسخه کاغذی کم‌تری از آن به فروش می‌رود.
از سوی دیگر بعضی کتاب‌های مرجع و آکادمیک نیاز به چاپ کاغذی دارند، بنابراین تصور نادرستی است که می‌گویند قالب‌های الکترونیکی کتاب را از دور خارج می‌کند. کشورهایی که در این زمینه از ما جلوتر هستند هنوز کتاب چاپی برای مدارس و کتاب خانه‌های عمومی منتشر می‌کنند اما کتاب‌هایی که سبک‌تر هستند و با یک بار خواندن کنار گذاشته می‌شوند به شکل الکترونیکی منتشر می‌شوند.
شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری در دنیای کتاب گذاشته‌اند؟
شما می‌توانید با تشکیل یک کانال که نیاز به هزینه و مجوز ندارد کار بازاریابی کتاب را انجام دهید و با این کار می‌بینید که عکس یک کتاب را چند هزار نفر دیده‌اند. شبکه‌های مجازی و نت ذائقه افراد را از خواندن به سمت تصویر می‌برد و آدم‌ها تصویر می‌خوانند و در نتیجه مخاطبان علاقه‌ی کم‌تری برای خواندن کتاب‌های قطور پیدا می‌کنند.
در مورد تاثیر منفی که شبکه‌های اجتماعی در بازار کتاب دارد توضیح دهید؟
از تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی می توان به رعایت نشدن کپی رایت، جا به جا شدن فایل‌ها و دزدی کتاب اشاره کرد. همچنین ذائقه مخاطبان از خواندن به سمت تصویر رفته که این تاثیر چشمگیری در آینده کتاب دارد.
باتوجه به اینکه که شبکه‌های مجازی تغییر بسیاری در نوشتن افراد ایجاد کرده تاثیر آن را در حوزه کتاب چطور می‌بینید؟
افراد در شبکه‌های اجتماعی می‌خواهند سریع پیام را تایپ کنند و آن را بفرستند و همین امر باعث ایجاد نوعی از نوشتار در زبان فارسی شده است، زبانی که شکسته و مختصرنویسی بسیاری دارد و قواعد دستور زبان رعایت نمی‌شود و استفاده از کلمات خارجی زیاد است و نسل جوان به این شکل می‌نویسند. ممکن است این زبان به متن‌های مکتوب منتقل شود و ما در آینده شاهد تغییرات زیاد در کتاب‌ها شویم، از طرف دیگر کسانی که به این زبان عادت می‌کنند خواندن فارسی معیار برایشان سخت می‌شود و البته این مسئله جهانی است که سواد خواندن به دلیل شبکه‌های اجتماعی کم می‌شود و این وظیفه آموزش و پرورش است که از طریق کتاب‌های درسی و آموزش و پرورش نگارش و فارسی نسل جدید را تقویت کند.
در آینده کتاب، جایگاه نویسنده چه تغییری پیدا می‌کند؟
نویسنده و ناشر جای خود را در بازار پیدا می‌کنند و چیزی که باعث نگرانی است دخالت‌های دولت و نهادهای دارای قدرت و پول است که تعادل بازار را بهم می‌زند و این شرایطی که در کشور است به دلیل این است که نهادهای زیادی که کارشان کتاب نیست وارد تولید کتاب می‌شوند و این کتاب‌ها را با رانت‌هایی خریداری می‌کنند و اگر این گونه مسائل نباشد ناشری که نمی‌تواند در این بازار فعالیت کند آن را کنار می‌گذارد.
نظر شما