گمینی در ابتدای این نشست گفت: کتاب «اغذیه در طب اسلامی» اثری منحصر به فرد درباره عذاها و نوشیدنی‌هایی است که در طب اسلامی تجویز شده است. نویسنده در این کتاب هوشیاری قابل تحسینی را به خرج داده است و از یکی از معتبرترین منابع طب اسلامی بهره جسته است وی این اثر را در پی تحقیقاتی که در تز دکتری خود داشته است به نگارش درآورده و در حال حاضر دوره پسا دکتری خود را می‌گذراند و درباره موضوع دین و شیمی مشغول تحقیق و پژوهش است.
گمینی گفت: «اغذیه در طب اسلامی» کتابی است که در بیست‌وششمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان برگزیده انتخاب شد و قرار است نویسنده امروز در تالار وحدت جایزه خود را از دستان ریاست‌جمهوری دریافت کند. نویسنده با بررسی همه نسخه‌های شناخته شده کتاب نجیب‌الدین سمرقندی با یک ترجمه آلمانی از متن نسخه‌ای نقادانه از کتاب «الأغذیة و الأشربة»، به دست می‌دهد. در حقیقت این دانشنامه را می‌توان به عنوان آخرین رساله اصلی عربی در شرق اسلامی تلقی کرد.
در ادامه کرامتی گفت: بولیانه مولر(نویسنده) فردی است که در حوزه مطالعات عربی و اسپانیایی در مونپلیه، برلین، دمشق پژوهش کرده است و دوره‌های کارآموزی در حوزه نسخ خطی در کتابخانه اسکندریه در مصر را گذرانده. اثری که امروز به بررسی آن می‌خواهیم بپردازیم درواقع نسخه اصلاح شده تز دکتری این نویسنده در سپتامبر 2015 است.
وی گفت: همانگونه که اشاره شد، این نویسنده دانش‌آموخته مدرسه عالی فرهنگ‌ها و جوامع مسلمان برلین و پژوهشگر پسادکتری در انستیتوی مطالعات آسیایی و شرقی دانشگاه زوریخ است.
در ادامه نویسنده درباره کتابش گفت: امروز می‌خواهم درباره کتابی صحبت کنم که منابع آن متون آلمانی و عربی بوده و در حقیقت ویرایش جدید کتاب «الأغذیة و الأشربة»، اثر نجیب‌الدین سمرقندی پزشک و دانشمند پرآوازه ایرانی است که در 619 قمری در حمله مغول کشته شد است. این اثر حاصل تحقیقات من در دوره دکتری که در سال 2017 به چاپ رسید. تقاوتی که کتاب «الأغذیة و الأشربة» با دیگر آثار طب سنتی دارد این است که این اثر به غذاها و نوشیدنی‌هایی پرداخته که به طور ویژه در دین اسلام توصیه شده است. حتی از ادویه‌ها یا گیاهانی که از آن عطر تهیه می‌کند به طور مفصل توضیحاتی آورده است.
وی افزود: کتاب «غذاها و نوشیدنی‌ها» در واقع دانشنامه‌ای جامع در زمینه طب تغذیه که حاوی اطلاعات بیش از 500 مورد ماده غذایی، نوشیدنی و مواد غذایی معطر است با توجه به تعداد 53 نسخه خطی شناخته شده احتمالا این اثر شایع‌ترین کتاب عربی پیشامدرن درباره علوم تغذیه است.
این پژوهشگر تاریخ علم گفت: در واقع هدف از نگارش کتاب‌هایی از قبیل کتاب «الأغذیة و الأشربة» نجیب‌الدین سمرقندی بیش از آنکه درمان باشد حفظ تندرستی است. مخاطب با خواندن این کتاب درمی‌آید که چه رژیم غذایی را در طولانی‌مدت در پیش گیرد تا تندرستی‌اش حفظ شود.
مولر درباره موضوعات فصل‌های کتاب افزود: فصل اول دربرگیرنده زندگی‌نامه مختصر سمرقندی، معرفی دست‌نویس‌های دیگر آثار این دانشمند ایرانی و از همه مهم‌تر منابع وی در نگارش کتاب «الأغذیة و الأشربة» به ترتیب به میزان استفاده آورده است، برخی از منابع سمرقندی عبارتند از کتاب الاغذیه، دفع مضارالاغذیه، کامل الصناعه الطیبه مشهور کتاب ملکی، المنصوری فی‌الطب، مصالح الابدان و الانفس.
مولر گفت: بهره‌گیری سمرقندی از کتاب الاغذیه جالینوس صرفا به واسطه کتاب الاغذیه چنین بوده است. او از آثاری مشهوری چون کتاب الاغذیه اسحاق بن سلیمان اسرائیلی استفاده نکرده است. جالب است بدانید که کهن‌ترین نسخه این کتاب که در 613 قمری یعنی در روزگار زندگی نجیب‌الدین سمرقندی نوشته شده نسخه 4401 کتابخانه ملی ملک است.
وی اظهار کرد: در تصحیح اثر نجیب‌الدین سمرقندی از 6 نسخه دیگر مرتبط با نسخه اصلی و چهار نسخه عرضه‌کننده روایات دیگر متن استفاده شده است و البته از شش متن موازی با این اثر که درواقع منابع اصلی نجیب‌الدین سمرقندی بوده‌اند هم مورد بررسی قرار گرفته شده‌اند.
نظر شما