خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ـ نیایش سرامی؛ مدیر مسئول انتشارات باد: خبر دارید که این روزها حال و روز کتابفروشیهای شهرهای ایران خوب نیست. اوضاع این واپسین حلقه زنجیره نشر نمودی عینی از وضع صنعت نشر ایران است.
امروز صنعت نشر ایران گرفتار مشکلات ساختاری، پیچیده و چندوجهی بسیاری است و پدیدآورندگی و ترجمه همچنین تولید و توزیع کتاب با دشواری‌ها و نابسامانی‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند.
عده‌ای کسادی کار کتابفروشان را به کتاب‌نخوانی امروز ایرانیان نسبت می‌دهند و عده‌ای آن را پیامد شیوه‌های زندگی نوین. زندگی که در شهرها با مال‌ها و هایپرمارکت‌ها معنایی تازه پیدا کرده است.
حال نزار کتابفروشان را نمی‌شود سراسر به وجود این مال‌ها (باغ کتاب‌ها) نسبت داد. کتابفروشیهای زنجیره‌ای، هایپرکتاب‌ها و کتابفروشیهای محلی هر کدام در بستری خاص از تحولات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه شکل گرفته‌اند و نمی‌توان هر یک را نفی مطلق کرد یا تأیید یکسره.
مثلاً کتاب‌فروش‌های محلی بیشتر امکان پاتوق دارند اما هایپرکتاب‌ها کمتر فاقد چنین کارکردی‌اند یا کتابفروشیهای محلی بیشتر مخاطبان حرفه‌ای کتاب را جذب می‌کنند و هایپرکتاب‌ها بیشتر مخاطبان عام را. برای آنکه هر سه گروه یاد شده بتوانند کارکردهای مثبتی برای عرضه کتاب داشته باشند،
باید روش‌های درست مدیریتی را برای آنان به کار بست و کارکردهای مثبت هر یک را تقویت کرد. در این صورت هیچ یک تهدیدی جدی علیه دیگری قلمداد نمی‌شوند. بخشی از این کم‌رونقی، محصول تجارت دیجیتال است. تجارت الکترونیک مدل‌های کسب و کار را تغییر داده، مثلاً سبب شده تا خرده‌فروش‌ها (کتابفروشیها) و عمده‌فروش‌ها (مراکز توزیع کتاب) از زنجیره‌ی تأمین کالا حذف شوند.
همین حالا بخش قابل‌توجهی از فروش کتاب توسط وب‌گاه‌های اینترنتی انجام می‌شود. جز این تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های نادرست مدیران فرهنگی همچون سوق دادن بیشترین حمایت‌های دولتی به بخش تولید طی دهه‌های گذشته، برگزاری نمایشگاه‌های استانی و نمایشگاه کتاب تهران از عوامل دیگر رشدنیافتگی کتابفروشی‌هاست. مناسبات غلط میان رسته‌های مختلف صنف نیز موضوعی دیگر است. اینها و دلایل دیگر باید در یک پژوهش مفصل مورد ارزیابی قرار گیرند تا بفهمیم چرا در این جا ایستاده‌ایم اما باید اذعان کنیم که شیوه‌های مدیریت در کتابفروشیها نیز مزید علت است.
احتمالاً با من هم‌نظرید که رفتار بیشتر کتابفروشان ایران با کتاب نسبت به ۳۰ سال پیش تغییر خاصی نکرده است و به همان مکانیزم و روش پیشین، کتاب‌های خود را عرضه می‌کنند. تحولات اجتماعی و تکنولوژیک یک دهه گذشته هم فرصت‌های تازه‌ای پیش‌روی کتابفروشان نهاده و هم تهدیدهایی را برای آنان رقم زده است که باید اینها را به درستی مدیریت کرد. جامعه امروز ما نیازمند خدمات تخصصی است. با رشد تخصص‌ها در جامعه، مشاغل تخصصی‌تر شده‌اند از این رو برای تطابق با وضع موجود، کتابفروشیها باید از افراد متخصص جهت فروش بهره بگیرند، افرادی که اطلاعات کافی در اختیار داشته باشند،
شیوه‌های روزآمد بازاریابی و فروش را بشناسند تا به این شکل از منابع در اختیار، بهینه‌تر استفاده شود. بسط این موضوع بماند برای یادداشتی دیگر.
چهارشنبه ۹ آبان ۱۳۹۷ - ۱۳:۳۳
نظر شما