محمد بربرستانی؛ استاد تمام دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و پژوهشگر برجسته در حوزه آناتومی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره محتوای تولید شده حاصل از تحقیقات دانشمندان داخلی در عرصه پزشکی گفت: اگر ما جهان سوم باشیم باید قبول کنیم که در حوزه تحقیقات و پیشرفت علوم پزشکی نسبت به جهان اولی‌ها فاصله‌ داریم. اغلب تحقیقات ما دنبال‌کننده‌ یافته‌های دانشمندان در سراسر جهان است.
 
وی در ادامه گفت: برخی از تحقیقات پزشکی در ایران کپی است و یا بسیاری از دانشجویان عینا تحقیقاتی که دیگر دانشمندان در سراسر دنیا به‌ آن رسیده‌اند را به فارسی ترجمه کرده‌اند. با توجه به شرایط ایران و بر اساس بودجه تخصیص داده شده به تحقیقات در کل کشور؛ طبیعی است که در این حوزه از کشورهای پیشرفته عقب بمانیم. لازم به ذکر است که هستند دانشمندانی که در حال حاضر با وجود شرایط فعلی تحقیقات ارزنده‌ای انجام می‌دهند و باعث شده‌اند این فاصله کمتر شود.
 
بربرستانی با اشاره به اینکه تحقیقات علمی با کیفیت کمتر از گذشته انجام می‌شود، افزود: تحقیقات و پژوهش در حوزه پزشکی مانند تمام علوم همیشه ادامه‌دار بوده. اما کیفیت و روند آن است که دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که باید بگوییم فقط گاهی اوقات در ایران می‌توانیم شاهد تحقیقات ارزنده و منحصر به فرد باشیم.
 
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تالیف کتاب از سوی پزشکان و استادان ایرانی با توجه به اینکه آموزش پزشکی در ایران دنباله‌رو طب کشورهای پیشرو است، تاثیری در روند آموزش پزشکی و پیشرفت علم پزشکی خواهد داشت یا خیر، گفت: صد در صد یک پزشکی که علاوه بر طبابت در دانشگاه هم تدریس می‌کند و فعالیت پژوهشی هم دارد، باید تالیفات و دانش خود را به صورت مکتوب در اختیار دانشجویان بگذارد؛ این امر کاملا بدیهی است که جامعه پزشکی به تالیفات داخلی نیاز بیشتری دارد.
 
این پژوهشگر در ادامه افزود: اینکه طب ما دنباله‌رو کشورهای پیشرو است به عقیده من ایرادی ندارد اما نباید از پژوهش‌ها و تحقیقات داخلی غافل شویم. هر چقدر مثال‌ها ایرانی و در قالب اقلیم و آب و هوای ایران بیان شده باشند؛ همان‌قدر یک پزشک می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها موفق عمل کند. کشورها باید از پیشرفت یکدیگر آگاهی داشته باشند و خوب است اطلاعات جامعی از علم پزشکی در هر کشور وجود باشد. اما گوناگونی عناصر در برخی نژادها بیشتر است و در برخی نژادها کمتر است بنابراین تحقیقات در حوزه پزشکی و تالیفات داخلی امری بسیار واجب و ضروری است.
 
بربرستانی گفت: اینکه هر استاد در کلاس درس بتواند علاوه بر مباحث آموزشی بتواند در کلاس درس و برای دانشجویان، حاصل و نتایج تحقیقات خود را تدریس کند در همه جای دنیا امری جا افتاده است؛ درحالی‌که این روند در ایران کمی کمرنگ است.
 
به گفته بربرستانی، حوزه علمی آناتومی دارای دو بخش به نام‌های ماکروآناتومی و میکروآناتومی است که متاسفانه در سال‌های اخیر به ماکروآناتومی که برای جراحان اهمیت بیشتری دارد، کمتر به آن توجه شده است.
 
وی درباره ارزیابی خود از کتاب‌های تالیفی دانشگاهی در رشته پزشکی گفت: با توجه به اینکه اغلب کتاب‌ها ترجمه است. اما این کتاب‌ها (منابع کشورهای پیشرو) در تمام دنیا مرجع هستند. البته لازم به ذکر است که برخی پژوهشگران تلاش دارند به موضوعاتی بپردازند که کمتر در کتاب‌های مرجع به آن‌ها پرداخت شده است.
 
بربرستانی درباره کتاب‌های پزشکی در حوزه عام گفت: متاسفانه این کتاب‌ها از فیلتر دانشگاه عبور نمی‌کنند و به راحتی به بازار نشر راه پیدا می‌کنند. البته بستگی دارد که نویسنده این کتاب‌ها چه کسانی هستند. اینکه کتاب‌ها را در این حوزه چه کسی تالیف می‌کند بیشتر حائز اهمیت است تا زمانی که از فیلتر خاصی گذر کنند در کل در تمام جوامع علمی دنیا افراد و نام‌ها شناخته‌شده‌تر از دانشگاه و مکان‌ها هستند.
 
گفتنی است بربرستانی دانشمندی است که اولین فرمول تعیین سن جمجمه را کشف کرد و این پژوهش جزو آن دسته از تحقیقاتی بود که در نوع خود بی‌نظیر است.