به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی بنیاد بیدل، پنجمین کنگره بین‌المللی عرس بیدل جمعه شب با حضور استادان خارجی و داخلی در سالن آفرینش‌های فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پایان یافت.

در مراسم اختتامیه کنگره، اصغر دادبه از استادان شناخته شده فلسفه، حکمت و زبان و ادب فارسی با موضوع «اندوه بیدل» به سخنرانی پرداخت و گفت: متاسفانه با همه تلاش‌هایی که در این سال‌ها کرده‌ایم، هنوز حتی نتوانستیم فهرستی از آثاری که برادران‌مان در شبه قاره منتشر کردند، تهیه کنیم، چه رسد به اینکه آن آثار را در ایران منتشر کنیم.

دادبه، بیدل را مجموعه‌ای شگفت‌انگیز توصیف کرد و اظهار داشت: بیدل فقط محصول عاطفه نبود، بلکه او هم حاصل عاطفه، هم حاصل خرد و هم حاصل تجربه بود.

این استاد دانشگاه با مرور یک سیر تاریخی ادامه داد: انگلیسی‌ها در سال 1600 میلادی که به هند می‌آیند تبلیغ آموزش زبان فارسی را می‌کنند. چون می‌دانند که این زبان تا کجاها گسترش یافته و هر کاری که بخواهند انجام دهند، باید فارسی بیاموزند. بیدل در سال 1644 متولد می‌شود و 1720 فوت می‌کند. انگلیسی‌ها در سال 1836 برنامه جایگزینی زبان اردو به جای فارسی را در نظر می‌گیرند. چون خودشان هم می‌دانستند نمی‌توانند یکباره انگلیسی را جایگزین فارسی کنند. از سال 1857 بعد از انقراض گورکانیان، انگلیسی به جای فارسی در شبه قاره جایگزین می‌شود.

دادبه با اشاره به اهمیت زبان فارسی در شبه قاره بیان داشت: زبان فارسی در شبه قاره هند بسیار اهمیت داشته است. من با چشم‌های خودم کارت عروسی جواهر نعل نهرو را دیدم که به زبان فارسی بود.

او افزود: در سال‌هایی که انگلیسی‌ها به شبه قاره آمدند، بیدل متوجه سیر تغییرات بود. او متوجه بود که اوضاع دارد به سمتی می‌رود که دیگر نان و پول در آموزش زبان فارسی نباشد. البته خودمان هم در افول زبان فارسی در شبه‌قاره بی‌عرضه‌گی و کوتاهی کرده‌ایم.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: من به همه مسئولان و مهمانان و همه کسانی که می‌فهمند و می‌دانند زبان یعنی هویت ملی و به تعبیر شهید مطهری زبان یعنی هویت دینی، می‌گویم باید زبان فارسی را حفظ کنیم. اینکه انگلیسی زبان علم است و باید آن را آموخت، درست، اما دهکده جهانی به معنای نابودی هویت ملی هم هست. فکر نکنیم فقط ما تلاش می‌کنیم. فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها هم برای زبان و هویت ملی خودشان تلاش می‌کنند.

این استاد حکمت و فلسفه خاطرنشان کرد: زبان ما مورد دشمنی قرار گرفته و چون خاری بوده که باید از سر راه برداشته شود. اگر می‌خواهیم بمانیم، هم به‌عنوان هویت ملی و هم هویت دینی باید زبان فارسی را حفظ کنیم و دست از بازی‌های سیاسی برداریم. باید آن اندوه بیدل را درباره زبان فارسی حس کنیم و در مقابلش احساس مسئولیت کنیم.

بعد از صحبت‌های دادبه که با استقبال حاضران در کنگره همراه شد، پروفسور محمد سلیم مظهر مدیر گروه ادبیات فارسی و رئیس دانشکده خاورشناسی دانشگاه پنجاب لاهور با موضوع «تاثیرپذیری علامه اقبال از هند و اندیشه بیدل دهلوی» سخنرانی کرد و سپس پیام پروفسور عارف نوشاهی از پاکستان قرائت شد.

در ادامه عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه‌سرای کشورمان به شعرخوانی پرداخت و پرفسور وارطان وسکانیان رئیس دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه ایروان ارمنستان «واژه شناسی بیدل» را موضوع سخن خود قرار داد. علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری نیز ضمن سخن کوتاهی درباره نسب بیدل که به ایران می‌رسد، به شعرخوانی پرداخت.

در ادامه احمد تمیم‌داری استاد دانشگاه علامه طباطبایی با موضوع «سبک هندوایرانی» سخن گفت. «فردوسی و بیدل: نیاز ایجاد پل ارتباطی بین زبان های فارسی و اسپانیا» محور سخنرانی پروفسور بئاتریس سالاس از ونزوئلا، و «روابط ادبی ایران و گرجستان» محور سخنرانی پروفسور نمادی بارتایا رئیس دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه تفلیس گرجستان بود.

ابراهیم خدایار استاد ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و رایزن فرهنگی سابق ایران در تاجیکستان در ادامه کنگره با موضوع «صد سال با بیدل در اسیای مرکزی» سخن گفت و در سخنانش قرائت‌ها و تفسیرهای مختلف از عبدالقادر بیدل را در شوروی و اقمارش طی قرن 19 و 20 مرور کرد. سپس زهرا زاهدی از افغانستان شعرخوانی کرد و پروفسور مهدی کاظم اف رئیس دپارتمان فارسی دانشگاه باکو از «مسائل زبان و ادبیات فارسی» گفت.

در پایان مراسم هادی سعیدی کیاسری دبیر کنگره بین‌المللی عرس با تشکر از مهمانان از دستاوردهای این دوره عرس سخن گفت. همچنین با اهدای تندیس عرس از مهمانان و سخنرانان حاضر تجلیل شد.