خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «شهر فرهنگ» عنوان یکی از بخش‌هایی است که امسال در فضایی بیش از هزار متر مربع در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی تهران برپا شده و تلاش کرده تا دمویی از مجموعه فعالیت‌های صورت گرفته در ادارات کل و سازمان‌های ذیربط اداره کل فرهنگی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران داشته باشد. برگزاری نمایشگاه کتاب فرصتی را دست داد تا با ابوالفضل رفیع، مدیر کل فرهنگی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران گفت‌وگویی تفضیلی درباره شهر فرهنگ و سیاست‌های ترسیم شده این اداره در حوزه کتاب و کتابخوانی داشته باشیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

در ابتدا توضیح دهید که چه چشم‌اندازی از اهداف و سیاست‌های کلی اداره فرهنگ معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در سال 97 در حوزه کتاب ترسیم شده است؟

ما در معاونت امور فرهنگی و اجتماعی و اداره کل فرهنگی یکی از ماموریت‌های مهم خود را در سال جاری ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی تعریف کرده‌ایم. همان‌گونه که می‌دانید کتاب جزو ارکان اصلی فرهنگ است و نقش مهمی در توسعه فرهنگ مطالعه در کشور دارد. بنابراین ما باید تلاش کنیم در حوزه کتاب کارهای تاثیرگذاری را انجام دهیم و سرانه مطالعه را افزایش دهیم. برای اینکه به این هدف دست پیدا کنیم فعالیت‌های مختلفی را در این اداره تعریف کرده‌ایم و در همین راستا نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را فرصتی برای حضور موثر خودمان دانسته‌ایم. به همین دلیل برنامه‌ریزی صورت گرفته و ظرفیت‌های همه ادارات کل و سازمان‌های ذیربط را بررسی کردیم تا برای نخستین بار در مساحتی بالغ بر هزار متر مربع با عنوان شهر فرهنگ در نمایشگاه کتاب تهران حضور پیدا کنیم. تمامی سازمان‌های ذیربط ما نیز فعالیت‌های فرهنگی خود را در معرض بازدید مخاطبان قرار داده‌اند.

از سوی دیگر در فضایی بالغ بر پنج‌هزار متر مربع دهکده ورزش سازمان ورزش را تاسیس کرده‌‌ایم تا در کنار ترویج ورزش، کار فرهنگی را نیز تبلیغ کنیم تا مخاطبان بتوانند از این فرصت استفاده کرده و بخش تفریحی نیز توجه کنند. در این معاونت تلاش ما این است که در راستای شعار «شهر امید، مشارکت و شکوفایی» بتوانیم برای تحقق این شعار قدم برداشته و فعالیت‌های متنوعی را داشته باشیم به همین دلیل در ایام نوروز فعالیت‌های نوروزگاهان را طراحی کردیم و در آن برنامه‌های مختلفی را در 16 نقطه تهران برگزار کردیم. در ایام شعبانیه نیز جشن‌هایی طراحی شد چراکه این عید یکی از فرصت‌های بی‌نظیری است که می‌توان در آن فضای معنوی زیادی ایجاد کرد و آن را با مفهوم امید و انتظار پیوند زد.

در ادامه این سال نیز و در ماه مبارک رمضان برنامه‌های متعددی اجرا خواهد شد و این ایام فرصتی برای گرامیداشت ایام شب قدر در اختیار ما قرار خواهد گرفت و تا پایان این ماه نیز فرصتی برای ایجاد شادی معنوی برای شهروندان با اجرای برنامه‌های مختلف خواهیم داشت. به هرحال در این ماه فضای معنوی در شهر حاکم می‌شود و باید از ظرفیت‌های این ماه استفاده کرد. از سوی دیگر 10 فعالیت را برای این ماه تنظیم کرده‌ایم که بحث غبارروبی از مساجد، برگزاری محافل انس با قرآن در نواحی 123گانه و در 123 مسجد از جمله آن‌هاست. همچنین ویژه‌برنامه‌هایی در قالب مسابقات قرآنی در سراسر شهر و نیز برگزاری جام رمضان خواهیم داشت. به مناسبت روز قدس نیز برنامه‌های دیگری در نظر گرفته شده است.

ما در ایام رحلت امام‌خمینی(ره)‌ در سه پردیس مجموعه فعالیت‌هایی را مرتبط با زندگی و آثار امام اجرا خواهیم کرد که یکی از آنها «امام و مردم» است چراکه نهضت ایشان ارتباط عمیقی با مردم داشته و مردم جایگاه مهمی در اندیشه‌های امام داشته است. پردیس فرهنگی «سبک زندگی امام» نیز به‌عنوان الگوی زندگی یک رهبر سیاسی سبک زندگی ایشان را ترویج خواهد کرد و الگوی کاملی را از زندگی ایشان در اختیار شهروندان قرار خواهد داد. پردیس سوم نیز «امام و قرآن» است که در این موضوع نیز نگاه ویژه‌ای به قرآن شده چراکه امام الگوی کاملی از انسانی است که انس با قرآن دارد.

در فصل تابستان که مقارن با اوقات فراغت دانش‌آموزان است با توجه به جمعیت 1میلیون و 600 هزار نفری دانش آموزان برنامه‌های متعددی را برای کودکان، نوجوانان و دانش‌آموزان طراحی کنیم. در ایام تابستان تلاش ما این است که با توجه به فرصت بیشتر شهروندان در مناطق 22گانه برنامه‌های ویژه فصل تابستان اجرا شود یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دیگر ما که با همکاری آموزش و پرورش انجام خواهد شد برگزاری نمایشگاه کتاب یاد یار مهربان است.

همانگونه که می‌دانید در تهران پنج هزار مدرسه وجود دارد و این جمعیت ظرفیت بسیار مهمی را در اختیار ما قرار می‌دهد که با توجه به مخاطبانی که کاملا شناسنامه‌دار هستند بتوانیم برنامه‌های خود را اجرا کنیم. برای این دسته از مخاطب با توجه به همگنی آن می‌توان محصولات و منابع فرهنگی مشخصی متناسب با نیاز دانش‌آموزان تولید کنیم به همین دلیل با همکاری آموزش و پرورش بخش قابل توجهی از اقدامات ما متوجه این گروه از مخاطبان خواهد شد.

در دوره مدیریت فعلی آیا نگاه جدی به بحث کتاب و ترویج آن در سطح شهر با توجه به ظرفیت‌های اداره کل فرهنگی وجود دارد؟ همچنین توضیحاتی را درباره چگونگی مدیریت کتابخانه‌های فعلی اداره فرهنگی با توجه به ادغام‌سازی کتابخانه‌های اداره فرهنگی با سازمان فرهنگی هنری شهرداری ارائه کنید؟

همان‌طور که می‌دانید بحث ادغام‌سازی کتابخانه‌های اداره فرهنگی با کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تصمیمی بود که در مدیریت قبلی گرفته شد و پیرامون آن کتابخانه‌های مستقلی که زیرنظر ما بودند به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران واگذار شد. اما کتابخانه‌هایی که در سرای محلات همچنان دایر هستند زیرنظر اداره کل فرهنگی فعالیت می‌کنند و شاید تعداد آنها بالغ بر 100 کتابخانه باشد. با وجود تصمیم ادغام‌سازی کتابخانه‌ها همچنان ترویج کتاب و کتابخوانی جزو اولویت‌های ما قرار دارد و دستور کار است. همچنین با توجه به تعداد قابل توجه کتابخانه‌های سرای محلات ما درگیر فعالیت‌های کتابخانه‌ای نیز هستیم و در این‌باره اقدامات موثری انجام شده است.

ما در سال 97 ترویج کتاب و کتابخوانی را در اولویت‌های خود قرار دادیم و اساسا به همین دلیل در نمایشگاه کتاب تهران حضور جدی داشتیم. ما وظیفه خود می‌دانیم که سرانه مطالعه کشور را با استفاده از ظرفیت‌های اداره کل فرهنگی و برنامه‌های تشویقی و ترویجی در این حوزه افزایش دهیم. به ویژه همان‌طور که گفتم جامعه دانش‌آموزی مخاطب هدف ما است و می‌توانیم با توجه به اینکه این گروه از مخاطبان در سن یادگیری هستند از ظرفیت‌های آنها برای افزایش سران مطالعه استفاده کنیم. البته ما برای سایر اقشار جامعه را نیز برنامه‌هایی را در این حوزه درنظر داشته‌ایم. البته طبیعی است که در این راه فعالیت‌های مشترکی با سازمان فرهنگی هنری شهرداری خواهیم داشت و این بحث به صورت جدی دنبال می‌شود.

در حوزه مطالعه و کتابخوانی موضوعات مختلفی وجود دارد که می‌توانیم در این راستا فعالیت کنیم همانگونه که مشاهده می‌کنید ادارات و سازمان‌های ذیربط ما ظرفیت‌های بسیاری برای این حوزه دارند. پس ما نمی‌توانیم بگوییم که اداره کل فرهنگ توجهی به کتاب نداشته باشد. چون کتاب شاخص و متن مهم حوزه فرهنگ است و یکی از طبیعی‌ترین ابزارها برای کار فرهنگی کتاب است. تلاش ما نیز این است که در ارتباط با نویسندگان، صاحب‌نظران و فعالان حوزه کتاب باشیم یکی دیگر از ماموریت‌های ما تکریم و نکوداشت چهره‌های فرهنگی است و در برنامه‌های سال جاری این موضوع را در اولویت قرار دادیم. یکی از اولویت‌های ما برگزاری نکوداشت نویسندگان و مشاهیر است.

در شهر فرهنگ بخشی تدارک دیده شده که به آثار ویژه تهران‌شناسی و تهران پژوهی می‌پردازد آیا این برنامه به صورت جدی در اداره فرهنگی دنبال می‌شود؟

ما در حوزه تهران‌شناسی ستاد گردشگری را داریم البته در این ستاد به صورت خاص کتاب در این حوزه تولید نمی‌شود اما تلاش شده تا شهروندان با جاذبه‌های تهران و ظرفیت‌های فرهنگی آشنا شوند. یکی دیگر از ماموریت‌های ترویج زبان ادبیات فارسی است و طبیعی است که برای فعالیت در این حوزه ارتباط مستقیمی با کتاب و کتابخوانی داشته باشیم. تلاش ما باید این باشد که از طریق کتاب این حوزه را تقویت کنیم برای آن هم ویژه‌برنامه‌های خاصی مانند برگزاری مسابقات و کلاس‌های آموزشی درنظر گرفته‌ایم.

امروز با وجود امکاناتی که فضای مجازی دراختیار کاربران قرار داده بحث ترویج زبان و ادبیات فارسی دچار چالش‌هایی شده و باید مراقب باشیم که از این حوزه هویتی خود محافظت کرده و آن را با ابزار کتاب به مخاطبان منتقل کنیم.

فکر می‌کنید در اداره فرهنگی چه پتانسیلی در حوزه کتاب وجود داشته باشد که نیاز است بیشتر مورد توجه قرار بگیرد؟

ما روی شعار شهرداری تهران بیشتر متمرکز شده‌ایم و می‌خواهیم ماموریت‌ها و فعالیت‌های زیادی در این باره داشته باشیم؛ برای اینکه مردم مشارکت بیشتری داشته باشند و شاهد شکوفایی شهروندان در این حوزه باشیم فعالیت‌های فرهنگی بسیار تاثیرگذار است و ضرورت آن بیشتر از گذشته احساس می‌شود. شاید در مقوله کیفیت زندگی که یکی از شعارهای اساسی من است تلاش باید این باشد که ارتقا کیفیت زندگی مردم را مورد توجه قرار دهیم و البته این موضوع با مشارکت شهروندان محقق خواهد شد. بحث مهارت‌های زندگی شهری توجه به محیط زیست، کنترل خشم، تعامل بهتر با یکدیگر و... از دیگر نکاتی است که جزو مهارت‌های زندگی است و ضرورت آن در این حوزه جدی‌تر وارد شویم و می‌توانیم از ظرفیت‌های حوزه کتاب و کتابخوانی نیز در این راستا بهره ببریم. اثربخشی فعالیت‌های فرهنگی برای ما بسیار مهم است از همین جهت تلاش کرده‌ایم به طور مثال با مدنظر قرار دادن مخاطب هدف مانند دانش‌آموزان اثربخشی را افزایش دهیم.
 
سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.