به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «صنعت کتاب کاغذی و کتاب الکترونیک» در سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و مارکوس فلس؛ رئیس کاکنف در سرای اهل قلم برگزار شد.
 
در ابتدای نشست آموزگار درباره ماهیت موضوع این نشست گفت: برنامه‌ای که با اتحادیه ناشران توسط نمایشگاه کتاب فرانکفورت که زیرمجموعه اتحادیه ناشران آلمان است درباره توزیع و نحوه کتاب در آلمان و استفاده از فضای مجازی برای بهبود روش‌های توزیع بحث خواهد شد. کاکنف یکی از بزرگ‌ترین توزیع کتاب در آلمان است که روند کار آن برای ما اهمیت زیادی دارد.
 
آموزگار گفت: متاسفانه ایران در حوزه توزیع کتاب فاصله زیادی با کشورهای پیشرفته دارد. ما سیستم توزیع کارآمدی نداریم البته درحال انجام اقداماتی در این زمینه هستیم.
 
در ادامه نشست مارکوس بلس گفت: در حال حاضر ما در شرکتمان بیش از 600 هزار جلد کتاب در سال توزیع می‌کنیم و بیش از 400 بنگاه فروش کتاب داریم. درواقع این شرکت بخش اعظمی از نیازهای توزیع را تأمین می‌کند.
 
وی افزود: کتاب‌های الکترونیک تحول عظیمی در توزیع و حتی کتاب‌فروشی‌ها به وجود آورده است. به‌طوری‌که کتابفروشی‌های سنتی روند فعالیت خود را تغییر دادند. امروزه نحوه ارائه کتاب به روش سنتی چندان خوشایند نیست. در گذشته فروشندگان کتاب در امر فروش محتاط‌تر بودند و از روش‌های سختگیرانه‌ای برای فروش کتاب نسبت به مشتریان بهره می‌گرفتند.
 
رئیس شرکت کاکنف در ادامه افزود: در گذشته کتابفروشی‌های بزرگ بیش از 200متر مربع نبودند. اما امروزه کتابفروشی‌های سه هزار متری هم وجود دارند و کتابفروشان با مشتریان راحت‌تر برخورد می‌کنند. در واقع امروزه مخاطبان به راحتی می‌توانند کتاب‌ها را تورق کنند و ارتباط بیشتری با کتابفروشان داشته باشند. این امر باعث شده محیط دوستانه‌ای میان مخاطبان و کتابفروشان به وجود بیاید.  
وی در ادامه از تفاوت‌های کتابفروشی‌ها گذشته و امروز گفت: نوع قفسه‌بندی تفاوت بسیاری با گذشته دارد. امروزه کتابفروشان علاقه‌مندند که با مشتریان صحبت کنند و محیط دوستانه‌ای به وجود بیاورند و علاوه بر کتاب اقلام دیگری هم مانند پوستر و تقویم به فروش برسانند.
 
فلس افزود: تفاوت اصلی کتابفروشی‌های امروزه با گذشته این است که مخاطبان فقط برای خرید کتاب به کتابفروشی‌ها مراجعه نمی‌کنند و نوع برخورد کتابفروشان با مشتریان تغییرات بسیاری داشته است. همچنین چینش کتاب‌ها هم در قفسه‌ها از دیگر این تغییرات است. علاوه بر این موارد محل کتابفروشی‌ها هم تغییرات زیادی داشته است در واقع کتابفروشان با مردم همسوتر شدند و آنها در امر خرید کتاب مشاوره‌های خوبی به مردم می‌دهند.
 
وی در ادامه گفت: در گذشته کتابفروشان با دراختیار دادن بروشورهای کتاب‌های خود به مشتریان آنها را از تازه‌های کتاب آگاه می‌کردند اما امروزه افراد از طریق اینترنت و آدرس الکترونیکی به تازه‌های کتاب دسترسی پیدا می‌کنند. اتحادیه کتابفروشان آلمان تاکنون سعی داشته است همراه کتابفروشان باشد.
 
این فعال در عرصه توزیع کتاب در اروپا درباره توزیع کتاب در آلمان گفت: در آلمان نهایت سعی بر این است که در اسرع وقت و به موقع کتاب‌ها به کتابفروشی‌ها برسد. انبارهای کتاب نسبت به گذشته تفاوت زیادی کرده است در واقع توزیع کتاب به کتابفروشی‌ها در کسری از زمان و بسیار کوتاه‌تر از گذشته ارسال می‌شود. دو مرکز عمده‌ توزیع کتاب در آلمان وجود دارد که یکی از آنها در اشتوتگارت و دیگری شهر در کلن قرار دارند که این دو مرکز از مراکز اصلی توزیع کتاب هستند.
 
وی درباره بحران‌های موجود در زمینه کتاب گفت: در طول سال‌های متمادی حجم تجارت کتاب 2/9 میلیارد یورو بوده که همواره این مقدار ثابت است. در واقع بحران اقتصادی که در سال‌های اخیر به وجود آمد، گریبتان‌گیر کتاب نشده است. باید بگویم شغل کتابفروشی گرفتاری‌های اقتصادی کمتری داشته است.
 
فلس افزود: از دیگر تغییرات بزرگ کتابفروشی‌ها بیرون آمدن از حالت خصوصی‌سازی است در واقع امروزه کتابفروشی‌ها به صورت زنجیره‌ای فعالیت می‌کنند و هر کدام از آنها زیر نظر یک موسسه کتابفروشی بزرگ کار می‌کنند و اغلب کتابفروشی‌ها درواقع شعبات آنها هستند. در ایتالیا نمونه‌های کتابفروشی‌های زنجیره‌ای بسیار زیاد است و بیشتر آن‌ها تحت یک مرکز واحد به فروش کتاب می‌پردازند.
 
مارکوس فلس ضمن انتقاد از داشتن مرکز واحد در کتابفروشی‌ها گفت: کتابفروشی‌هایی که صاحب آنها یک نفر باشد و زنجیره‌ای نیست در سطح اروپا درحال کاهش است و اجاره کتابفروشی‌ها هم بالا رفته است در سال‌های اخیر با سرعت زیادی به سمت کتابفروشی‌های زنجیره‌ای حرکت کردیم و این امر باعث شده کتابفروشی‌های مستقل ماهیت خود را از دست بدهند.
 
وی درباره بازاریابی کتاب در آلمان گفت:‌ این امر به صورت مستمر انجام می‌گیرد ما می‌دانیم کدام مناطق در آلمان کتاب‌خوان‌ها بیشتر هستند و یا چه موضوعاتی از کتاب درچه مناطقی به فروش بیشتری می‌رسد. داشتن این آمارها در امر برنامه‌ریزی بسیار برای ما اهمیت دارد.
 
رئیس شرکت کاکنف در ادامه افزود:‌ خبر بد این است که در سال‌های اخیر جوانان در آلمان به سمت کتاب‌های الکترونیک بیشتر حرکت کردند و کمتر به کتاب‌های کاغذی مراجعه می‌کنند. درواقع عمده مطالعات آنها اینترنت و فضای مجازی است. اما ما تلاش می‌کنیم که کتاب به عنصری تبدیل شود که با این مساله رقابت کند.
 
فلس گفت: در سال‌های اخیر حرکت به سوی کتاب‌های الکترونیک افزایش یافته است اما هنوز در آلمان کتاب‌های سنتی جایگاه خود را حفظ کردند و هنوز طرفداران زیادی دارند درواقع مردم آلمان هنوز دوست دارند کتاب‌ها را تورق کنند و به صورت فیزیکی به مطالعه آنها بپردازند.
 
وی اصلی‌ترین پیشرفت توزیع کتاب‌های الکترونیک را در پدیده‌ ای به نام آمازون دانست و گفت: در حوزه کتاب‌های الکترونیک 15 سال است که تحولی در این زمینه به وجود آمده است و آن پدیده آمازون نام دارد.

فلس ادامه داد: امروزه 44 میلیون کتاب از سوی آمازون به فروش می‌رسد که اغلب از طریق اینترنت است. در واقع آمازون تنها به فروش کتاب نمی‌پردازد و اقلام دیگری هم به فروش می‌رساند که سود خوبی هم از آنها برداشت می‌کند.
 
این فعال در عرصه توزیع کتاب خاطرنشان کرد: فعالیت دیگری که آمازون برای مخاطبان خود درنظر گرفته است خرید 15 یورو در سال است که در آن به مشتریان پیشنهاد 50 یورو در سال می‌دهد و باعث جذب مشتری می‌شود که اگر مشتریان 50 یورو از آمازون خرید کنند اشانتیون‌ها و امکانات زیادی به آنها تعلق می‌گیرد. ما در آلمان سعی داریم از روش‌هایی برای رقابت با آن‌ها بهره بگیریم.
 
وی در ادامه گفت: در آلمان برای مشتریان اعتماد داشتن به کتابفروشی‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. کتابفروشان باید از سطح اطلاعات و آگاهی بالایی برخوردار باشند و آموزش کافی برای ارتباط با مشتریان دیده باشند و هرلحظه دانش خود را به روز کنند.

فلس محل کتابفروشی در آلمان را دارای اهمیت ویژه‌ای دانست و گفت: اتحادیه کتابفروشی آلمان استانداردهایی را برای محل کتابفروشی درنظر گرفته است. اینکه باید مکانی آرام و آسوده باشد و به دور از شلوغی‌ها انتخاب شده باشد در آلمان کتابفروشی‌ها جزو آرام‌ترین مکان‌ها به شمار می‌آیند افراد در آنجا می‌نشینند، قهوه می‌خورند و کتاب می‌خوانند.
 
وی در ادامه در رابطه با رمز موفقیت کتابفروشی‌ها گفت: کتابفروشی موفق است که کتاب مناسب برای مشتریان مناسب در حجمی مناسب در اختیار داشته باشد. کتابفروشان باید مشتریان خود را بشناسند. آنها باید کتاب‌ها را با دسترسی سریع برای مشتریان تهیه کنند. از زمانی که فروشندگان کتاب متوجه شدند که آمار مطالعه در آلمان کاهش یافته است رقمی برابر با دو میلیون یورو برای تبلیغات صرف کردند. آن‌ها در محل کتابفروشی جلسات شعرخوانی، مطالعه کتاب عمومی گذاشتند و با دعوت نویسندگان ارتباط انسان به انسان را گسترش دادند. در واقع کتابفروشان محورهای عمده جذابیت کتاب را برای مخاطبان ایجاد کردند.
 
گفتنی است یکی از اقداماتی که صنعت نشر آلمان قبل از شروع نمایشگاه‌های کتاب انجام می‌دهد، اطلاع رسانی از طریق روزنامه‌های محلی است در واقع این روزنامه‌ها به معرفی کتاب‌های جدید می‌پردازند و مخاطبان را با دنیای جدید نشر کشور آشنا می‌کنند.
 
در ادامه این نشست مارکوس فلس درباره پیشرفت کتاب‌های الکترونیک در آلمان گفت: آلمان کشوری است که به کتاب‌های چاپی ارزش بیشتری می‌دهد و مردم آن چندان با کتاب‌های الکترونیک احساس نزدیکی نمی‌کنند؛ با اینکه کتاب‌های الکترونیک برای فروش از قیمت کمتری برخوردارند. در آلمان فقط سه و نیم میلیون نفر کتاب‌های دیجیتال می‌خوانند و بقیه ترجیح می‌دهند کتاب‌های کاغذی و چاپی مطالعه کنند.