به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، زمانی که امیلیو گارسیا گومز شاعر و زبان‌شناس اسپانیایی در سفری که به قاهره داشت، یکی از نسخه‌های دست‌نویس این کتاب که نمونه‌هایی از شعر اعراب آندلس از قرن دهم تا سیزدهم میلادی هستند را خریداری و ترجمه کرد، نمی‌دانست این مجموعه کوچک قرار است تاثیر عمیق و دنباله‌داری بر شعر اسپانیا بگذارد.
او در سال 1928 این کتاب را تهیه و ترجمه کرد. اگرچه اشعار این کتاب به‌صور گوناگون و غالبا پراکنده در تذکره‌ها و دیوان‌های دیگر موجود بود اما کل مجموعه تا زمانی که گومز تصادفا به آن برخورد می‌کند از یادرفته و ناشناس مانده بود.
این کتاب را ابن سعید تدوین کرده، کسی که از پرکارترین چهره‌های فرهنگ اسلامی است و بیش از 40 کتاب در زمینه‌های تاریخ، جغرافیا، جهانگردی، شعر و تذکره‌نویسی ز او به جا مانده است. او را نخستین تذکره نویس جهان اسلام دانسته‌اند که هنگام شرح احوال شاعران اخبار مهم و اطلاعات دقیق و سودمندی از تاریخ و جغرافیای محل سکونت هر شاعر نیز ارائه می کند.
امیلیو گارسیا گومز متعلق به گروهی از شعرای اسپانیایی بود که به هنرمندان نسل 27 اسپانیا شهرت یافته بودند. تعدادی از شعرا و هنرمندان نسل 27 که از دوستان نزدیک گومز بودند از جمله فدریکو گارسیا لورکا، رافائل آلبرتی، لونی بونوئل و سالوادور دالی که از قضا معروف‌ترین آن‌ها نیز هستند اکثرا از همشهریان گومز بودند اما آندلس و گذشته پرشکوه آن بیشتر از آن که مایه مباهات آن‌ها باشد سرچشمه نیرومندی بود که ذهن خلاق آن‌ها را با الهامات عاطفی و آرکائیک‌اش به سمت‌و سویی می‌برد که لاجرم آن‌ها را از دیگر هنرمندان شمال اسپانیا و اروپا متمایز می‌کرد.
عباس صفاری مترجم اثر در مقدمه این کتاب می‌نویسد: سال‌ها پس از چاپ این کتاب رافائل آلبرتی در گفت‌وگویی با خانم ناتالیا کالامای در این رابطه می‌گوید: «این مجموعه که به ترجمه گومز در سال‌های 27 و 28 به دست ما رسید تأثیر سرنوشت‌سازی بر شعر من گذاشت. اما به گمانم کسی که بیش از من از آن سود برده است فدریکو گارسیا لورکاست. تاثیر آن بر فدریکو به حدی بود که او قصاید و غزلیاتی به شیوه آن اشعار سرود و آن‌ها را با عنوان دیوان اشعار تمرین انتشار داد. به گمان من اگر به خاطر اشعار آندلسی نبود آن دیوان و اشعار دیگری که بعدها در فرم قصیده و غزل سروده هرگز نوشته نمی‌شدند.» آلبرتی در جای دیگری از همین مصاحبه می‌گوید: «این کتاب چشم‌های ما را باز کرد و گذشته آندلس را نشان‌مان داد... این مجموعه بی‌تردید تکه گم‌شده‌ای بود که با یافتن آن شعر اسپانیا کامل شد. آن‌ها شاعرانی بودند که سروده‌های‌شان را به زبانی دیگر می‌خواندند و با نوای دیگری از گیتار هماهنگ می‌کردند.»
وی همچنین یادآور می‌شود: اشعار موجود در این مجموعه به استثنای شعر پایانی تماما از نسخه انگلیسی آن که سال 1989 در سانفرانسیسکو منتشر شده به فارسی ترجمه شده است.
این کتاب همچنین به شرحی از زندگی ابن حمدیس، بزرگ‌ترین شاعر سیسیل پرداخته است و چند شعر از دیوان اشعار او در این کتاب آورده شده است.
یکی از شعرهای این کتاب از ابن خرم را در ادامه می‌خوانید:
قلبم را خواهم شکافت
به ضرب دشنه‌ای می‌خواهم
قلبم را بشکافم
تو را در میان آن جای دهم
و سینه‌ی برشکافته‌ام را سپس
برهم بدوزم.
آن‌گاه تا قیامِ قیامت
و روز داوری
تو در قلب من خواهی ماند
نه در قلب دیگری.
آن‌جا در مرگ و زندگانی
در قلب من خواهی بود
مدفون در اعماق تاریک آن
و در ظلمت گور.
کتاب «خون انار: شعر اعراب آندلس و معرفی ابن حمدیس شاعر کلاسیک جزیره سیسیل» تدوین ابن‌سعید و ترجمه عباس صفاری است که همراه با 16 طرح چوب‌نگاره از مترجم در 149 صفحه با تیراژ 700 نسخه از سوی نشر چشمه به بهای 14هزار تومان راهی بازار نشر شده است.
چهارشنبه ۱۵ فروردین ۱۳۹۷ - ۱۳:۱۲
نظر شما